Του Μανόλη Δακανάλη Αντιπροέδρου ΕΟΣ Μοιρών

«Οι Σιδερόπορτες του φαραγγιού της Σαμαριάς, ένα από τα περισσότερο

φωτογραφημένα μέρη του Πλανήτη. Έχουν πλάτος 3 μέτρα, μήκος 12 και ύψος

ορθοπλαγών 500-700 μέτρων».

Νωρίς το πρωί στις 9 Αυγούστου 2009 το λεωφορείο αποβίβασε 50 ορειβάτες (και μη ορειβάτες) Του Ορειβατικού Συλλόγου Μοιρών στο «Ξυλόσκαλο» του γραφικού Οροπεδίου του Ομαλού σε υψόμετρο 1300 μέτρων περίπου, για να περάσουμε το μαγευτικό και πρώτου Πανευρωπαϊκού κάλλους φαράγγι της Σαμαριάς ή Φάραγγας όπως την αποκαλούν οι Σφακιανοί. «Τα άλλα είναι απλά φαράγγια λένε », που είναι περίπου 31 στα Λευκά Όρη. Έχουν πάρει το όνομα Λευκά Όρη, γιατί το πρωί που τα φωτίζει ο ήλιος είναι λευκά.

Το φαράγγι της Σαμαριάς σχηματίζεται μεταξύ του κύριου όγκου των Λευκών Ορέων με την υψηλότερη κορφή Πάχνες (υψομ. 2452μ.) και των κορφών Βολακιάς, Γκίγκιλου και άλλων κορφών νότια του Ομαλού. Φθάνει στην ακτή του Νότιου Κρητικού στον όρμο της Αγίας Ρούμελης.

Τα Λευκά Όρη έχουν 50 κορφές πάνω από 2.000 μέτρα και 55 κορφές κάτω από 2000 σχήματος κυρίως κώνου με ελάχιστη βλάστηση, είναι ένα «Σεληνιακό» τοπίο μοναδικό στην Ελλάδα και στην Ευρώπη. Προκαλεί φόβο και δέος στον ορειβάτη που θα βρεθεί στις αφιλόξενες κορφές και πλαγιές του.

Η Σαμαριά έχει χαρακτηριστεί Εθνικός Δρυμός από το 1962, οπότε έφυγαν και οι τελευταίοι κάτοικοι του οικισμού Σαμαριά. Ο Δρυμός έχει μήκος 12,8 χιλιόμετρα και άλλα 3 χιλιόμετρα φαραγγιού μέχρι την Αγία Ρουμέλη, ενώ οι ορθοπλαγιές του έχουν ύψος 500-700 μέτρων.

Κατηφορίσαμε στο «Ξυλόσκαλο» αφού κόψαμε εισιτήριο εισόδου 5 ευρώ. Το ονομάζουν Ξυλόσκαλο, γιατί έχουν κάνει σκαλοπάτια από παλιά με ξύλα δέντρων. Η κατηφόρα είναι μέχρι το 5ο χιλιόμετρο και χρειάζεται προσοχή για τους αρχάριους μέχρι το εκκλησάκι του Αγίου Νικολάου, για να μην πιαστούν τα πόδια τους. Κάθε δύο περίπου χιλιόμετρα υπάρχουν οργανωμένοι χώροι ανάπαυσης με τρεχούμενο κρυστάλλινο νερό, ίσκιο, ξύλινα παγκάκια, τουαλέτες και χώρο για κάπνισμα. Στις πηγές έχουν δώσει όμορφα ονόματα όπως «Νερούτσικο», της «Πέρδικας», «Συκιάς» και άλλα.

Σε όλο το μήκος του Δρυμού υπάρχουν πυροσβεστικά φυλάκια και φωλιές για άμεση καταστολή τυχόν εκδηλωθείσας πυρκαγιάς.

Ο πρώτος μεγάλος ανοιχτός χώρος ανάπαυσης είναι Το πλάτωμα του Αγίου Νικολάου με τα αιωνόβια κυπαρίσσια. Οι βιολόγοι υποστηρίζουν ότι είναι τα μεγαλύτερα και μακροβιότερα στην Ευρώπη.

Η κατηφόρα έχει πλέον τελειώσει και στα μέσα του φαραγγιού εμφανίζεται ο οικισμός της Σαμαριάς στον οποίο τώρα μένουν οι δασοφύλακες και ο γιατρός που παρέχει τις πρώτες του βοήθειες σε όποιον τις έχει ανάγκη.

Το όνομα Σαμαριά το πήρε από την εκκλησία που βρίσκεται αριστερά έξω από τον οικισμό της Οσίας Μαρίας της Αιγύπτιας (Όσια Μαρία-Σια Μαρία-Σαμαριά). Πιο ψηλά υπάρχει και η Χώρα της Σαμαριάς που είναι ακατοίκητη περίπου 400 χρόνια.

Πίσω από τον οικισμό έχει την ευκαιρία πολλές φορές να δει ο επισκέπτης από κοντά τους Αίγαγρους (Κρι-Κρι) της Κρήτης που ισορροπούν στις απόκρημνες πλαγιές των πανύψηλων βράχων του φαραγγιού. ‘Εχουνε καστανό χρώμα και μια μαύρη λωρίδα στη ραχοκοκαλιά, όπως οι σταυράτες αίγες και τράγοι. Υπάρχουν Περίπου 2000 ζώα προστατευμένα από τη Δασική Υπηρεσία αν και ο μεζές τους είναι περιζήτητος.

Στα στενά μέρη του φαραγγιού υπάρχει πάντα ο κίνδυνος για τους διερχόμενους από πτώση λίθων, που γίνεται από τα κρι-κρι που βόσκουν στις ορθοπλαγιές. Έχουν χτυπήσει στο παρελθόν διάφορα άτομα ακόμα και θανάσιμα, γι’ αυτό δεν πρέπει να φωνάζουμε μέσα στο φαράγγι, ώστε να μετακινούνται απότομα ρίχνοντας πέτρες. «Το φαράγγι δεν μπορεί πλέον να κρατηθεί. ‘Επεσε τούτος ο άγριος τόπος, που τόσες φορές περιέθαλψε και έσωσε τους αντάρτες. Τώρα ανήκει στις κυβερνητικές δυνάμεις.

Το βράδυ η κύρια δύναμη των ανταρτών περίπου 90 άντρες με οδηγούς τους Βίγληδες, Γιάννη και Βαγγέλη από τη Σαμαριά, μπήκαν μπροστά και πίσω οι άλλοι, υπάρχει ένα πέρασμα που δεν το ξέρει κανείς παρά μόνο οι βασιλιάδες του φαραγγιού οι Βίγληδες. Είναι ένα πέρασμα πολύ ανηφορικό και επικίνδυνο, ενώ οι αντάρτες ήταν ανήμποροι, χωρίς φαί, χωρίς νερό και άρχισαν να τρέμουν. Τα κατάφεραν όμως, πέρασαν πάνω από τις Πόρτες και το πρωί τους βρήκε έξω από το φαράγγι σε ένα ίσιωμα με χοντρά κυπαρίσσια…» (Η Μάχη της Σαμαριάς, αρχές Ιουνίου 1948. Από το ανέκδοτο βιβλίο του Δακανάλη Μανόλη. Ο ΑΔΕΛΦΟΚΤΟΝΟΣ ΠΟΛΕΜΟΣ ΣΤΗΝ ΚΡΗΤΗ 1946-49).

Η πορεία γίνεται πλάι στην κοίτη του ρέματος και το νερό που είχε χαθεί εμφανίζεται μετά το 11ο χιλιόμετρο. Δεκαπέντε λεπτά μετά το χώρο ανάπαυσης «Χριστός, αντικρίζουμε τον επιβλητικό όγκο των βράχων τις «Σιδερόπορτες» του φαραγγιού της Σαμαριάς, ένα από τα περισσότερο φωτογραφημένα μέρη του Πλανήτη. ‘Εχουν πλάτος 3 μέτρα, μήκος 12 και ύψος ορθοπλαγών 500-700 μέτρων. Το χειμώνα είναι αδύνατο να περάσεις τις Πόρτες, γιατί το ρέμα κατεβάζει πολύ νερό και η στάθμη ανεβαίνει ψηλά.

Στην Επάνω Ρουμέλη βγαίνοντας από το φαράγγι, συναντάμε τα πρώτα μαγαζιά για ανάπαυση και αναψυκτικά Ακολουθούν οι διάσπαρτες γειτονιές με τα παλιά ερειπωμένα σπίτια, μερικά από τα οποία τα τελευταία χρόνια τα αναπαλαιώνουν. Στη συνέχεια συναντάμε την εκκλησία της Αγίας Τριάδας, ένα τοξωτό γεφύρι που έχει μείνει αποκλεισμένο μέσα στο ρέμα , την εκκλησία της Παναγίας που έχει κτιστεί πάνω στα θεμέλια αρχαίου ναού. Εδώ τοποθετούν οι αρχαιολόγοι την αρχαία πόλη Τάρρα-κέντρο των Δωριέων, την οποία αναφέρει ο Όμηρος.

Οι ορδές των τουριστών από όλο τον κόσμο που καταπονημένοι και πεινασμένοι φτάνουν στην Αγία Ρουμέλη ύστερα από έξι ώρες μέσης πορείας κατακλύζουν τις ταβέρνες και τα καφενεία, ενώ τα φέρι περιμένουν για να μεταφέρουν όλο αυτό τον κόσμο στη Χώρα των Σφακίων και στη Σούγια. Αρκετοί απολαμβάνουν το μπάνιο τους στη μεγάλη παραλία της Αγίας Ρουμέλης με τη μαύρη σπυρωτή άμμο και τα κρυστάλλινα νερά του Νότιου Κρητικού Πελάγους.

Είναι εκατοντάδες οι άνθρωποι που διασχίζουν καθημερινά το φαράγγι της Σαμαριάς, σήμερα πέρασαν 1070 άτομα. Οι περισσότεροι από αυτούς θέλουν να δουν με τα ίδια τους τα μάτια ένα από τα ομορφότερα τοπία της Ευρώπης, Κάποιοι θέλουν να δοκιμάσουν την αντοχή τους, άλλοι παρασύρονται από τη διεθνή φήμη, να μιλήσουν στα ελεύθερα αγρίμια, να ξεδιψάσουν με τα κρυστάλλινα νερά των πηγών, να μυρίσουν δίκταμο, να περάσουν τις Πόρτες και να λυτρωθούν με μια βουτιά στα κρυστάλλινα νερά της Νότιας Κρήτης. Μαγευτήκαμε για άλλη μια φορά με τις πρωτόγνωρες εικόνες και παραστάσεις που είδαμε σ’ αυτό το άγριο τοπίο, που όμως ημερεύει και γαληνεύει την καρδιά και την ψυχή μας. Αδιαφορήσαμε για το αν πιαστήκανε τα πόδια μας ή κουραστήκαμε. Θα ξαναπεράσουμε γιατί δεν το απολαύσαμε, δεν τα είδαμε όλα, πρέπει να περάσουμε κι άλλες φορές.

Η Σαμαριά είναι το πιο οργανωμένο φαράγγι της Ευρώπης και γνωστό σε όλο τον κόσμο. Την αντίστοιχη Κυριακή πέρυσι είχαν περάσει 2000 άτομα και φέτος 1070, άρα η οικονομική κρίση πέρασε και στο φαράγγι της Σαμαριάς. Τα στοιχεία αυτά προέρχονται από τα εκδοτήρια εισιτηρίων- ( Ο σύλλογος μας το έχει περάσει 15 φορές).

Μοίρες 10 Αυγούστου 2009

Εφημερίδα ΑΠΟΨΗ του νότου φύλλο 490 Της 25—8—2009