Άρθρο του Γιώργου Α. Καλογεράκη*

Στη Μάχη με τους αλεξιπτωτιστές από 20 ως 31 Μαΐου 1941, σημαντική ήταν η συμβολή της γυναίκας της Κρήτης. Πολλές ήταν οι γυναίκες που πήραν τα όπλα, πολλές εκτελέστηκαν από τους γερμανούς επειδή βοήθησαν ή περιέθαλψαν τραυματίες της Μάχης, πολλές έχασαν τη ζωή τους από τις βόμβες στους βομβαρδισμούς που προηγήθηκαν, εκατοντάδες έμειναν χήρες και αβοήθητες, όταν οι άντρες τους σκοτώθηκαν από τα βόλια του φασιστικού στρατού.

Α. Γυναίκες της Καντάνου

Στις 24 και 25 Μαΐου 1941, άντρες από την Κάντανο και τα γύρω χωριά της, αντιμετώπισαν στο Καντανιώτικο φαράγγι μεγάλη δύναμη Γερμανών αλεξιπτωτιστών. Οι Γερμανοί προχώρησαν προς την Παλαιόχωρα, νομίζοντας ότι συμμαχικά στρατεύματα θα αποβιβάζονταν εκεί και θα στρέφονταν εναντίον των δυνάμεών τους που πολεμούσαν στα βόρεια παράλια του νομού Χανίων. Ο δρόμος προς την Παλαιόχωρα περνούσε μέσα από το φαράγγι της Καντάνου. Εκεί τους αντιμετώπισαν οι Σελινιώτες. Περίπου 300 μαχητές, ελεύθεροι σκοπευτές.

Διαβάστε την συνέχεια... »

“Γιάιντα τα αηδόνια επάψανε, τσι αυγές και δε λαλούνε,

και γιάιντα η Άνοιξη περνά, δίχως δεντρά να ανθούνε; (Γ.Καράτζης)

Την ερχόμενη Κυριακή 30 Μαίου, θα τελεστεί στον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννου στο Αρμι, το σαρανταήμερο μνημόσυνο, για την ανάπαυση της ψυχής του Ευάγγελου Πλουσή (Πλουσοβαγγέλη), ενός υπέροχου Ανωγειανού που ήταν γεμάτος αγάπη και καλοσύνη προς τον συνάνθρωπο, και του οποίου η απώλεια έφερε τη θλίψη σε όλους όσοι τον είχαμε γνωρίσει. Η τελετή θα γίνει σύμφωνα με όλα τα μέτρα προστασίας κατά της πανδημίας του Covid-19.

O Βαγγέλης Πλουσής “έφυγε” από τη ζωή σε ηλικία 82 ετών, στις 18 του περασμένου Απριλίου και μετά από μακροχρόνια προβλήματα υγείας που τον ταλαιπώρησαν πολύ στα τελευταία χρόνια της ζωής του. Άφησε πίσω του μια υπέροχη οικογένεια και μια σημαντική παρακαταθήκη , όντας ένας άνθρωπος που έζησε τιμώντας τις αυθεντικές αξίες των Ανωγείων, των ηθών και εθίμων τους.

Επίσης ως λυράρης, ο Πλουσοβαγγέλης έβαλε το δικό του σημαντικό λιθαράκι στην άνοδο του τουρισμού στα Ανώγεια που άλλαξε όλη την οικονομία του τόπου μας, καθώς ήταν αυτός που έπαιζε στην ιστορική “Πράσινη Φωλιά” του Ντουλγκέρη, διασκεδάζοντας αλλά και δείχνοντας τις παραδόσεις του τόπου μας, σε χιλιάδες τουρίστες. Ο Γιάννης Καλομοίρης “Ντουλγκέρης” που ως μικρό παιδί έπαιζε δίπλα του λαούτο εκείνες τις εποχές της δεκαετίας του ’80 και ’90 τον είχε αποχαιρετήσει μέσω της “Α” αναφέροντας μεταξύ άλλων ότι: ” Παρόλο που το μεγαλύτερο μέρος του ακροατηρίου ήταν τουρίστες, έπαιζε με τον ίδιο σεβασμό προς τη λύρα του, όπως θα έπαιζε μπροστά σε οποιοδήποτε.”

Με μια συγκινητική ανάρτηση τον αποχαιρέτησε και ο γιος του Σπύρος Πλουσής (Ρολιός), που έγραψε: “Να σου μοιάσω και να ακολουθώ τα βήματα σου είναι ακατόρθωτο. Να σε λατρεύω όμως όσο με λάτρευες ναι…. Αυτό το μπορώ! Να έχεις καλοστραθιά αγιοκατεβασμένε πατέρα!”

Ο Βαγγέλης Πλουσής υπήρξε ένας από τους ανθρώπους που ο βιολογικός θάνατος δεν θα αφήσει να σβήσει η μνήμη του. Έζησε με αξιοπρέπεια, με τον τίμιο ιδρώτα του μεγάλωσε και ανέθρεψε την οικογένεια του, και με το φευγιό του, όλοι είχαν από έναν καλό λόγο να πουν για εκείνον και μια γλυκιά ανάμνηση από κάποια παρέα του. Κι αυτό ίσως είναι το σημαντικότερο κομμάτι της ζωής. Να σε θυμούνται με αγάπη μετά το θάνατο.

Στην μνήμη του η οικογένεια του προσέφερε στην ΑΝΩΓΗ το ποσό των 200 ευρώ για τις ανάγκες της ηλεκτρονικής μας έκδοσης. Τα χρήματα θα διατεθούν για το Εργαστήρι Γνώσης της ενορίας του Αγίου Γεωργίου.

Επίσης χρηματικά ποσά για τον ίδιο σκοπό κατέθεσαν οι κάτωθι:

• Η οικογένεια του Χρόνη Πλουσή προσέφερε το ποσό των 100 ευρώ.
• Ο Γιάννης Καλομοίρης “Ντουλγκέρη” το ποσό των 100 ευρώ.
• Ο Χαράλαμπος Τζαγκαράκης το ποσό των 50 ευρώ.
• Ο Βασίλης Δραμουντάνης (Μπεναφουτης) το ποσό των 50 ευρώ.

Τους ευχαριστούμε όλους θερμά για την στήριξη τους. Ας είναι ελαφρύ το χώμα των Ανωγείων που σε σκεπάζει “Πλουσοβαγγέλη”

Κι αν δεν μπορείς παρά να κλαις το δείλι

τους ζωντανούς τα μάτια σου ας θρηνήσουν

θέλουν μα δεν μπορούν να λησμονήσουν.

Πέρασε ένας χρόνος από τότε που ο Γιώργης Καλομοίρης του Οδυσσέα έφυγε από κοντά μας. Δεν καταφέραμε να ξεπεράσουμε ακόμα την οδύνη μας για την απώλειά του. Ζούσε μακριά μας, όμως κι εκείνος και εμείς νιώθαμε πως ήμασταν πάντα μαζί στις χαρές και στις λύπες. Τον θυμόμαστε όμορφο, ψηλό και πάντα χαμογελαστό εκείνα τα καλοκαίρια που ερχόταν στο χωριό με την αγαπημένη του σύζυγο, Γιώτα, και όλοι νιώθαμε ότι ήμασταν σε μια μεγάλη γιορτή, σε ένα ατελείωτο πανηγύρι. Ένα χρόνο μετά, μας λείπει πολύ αλλά μας παρηγορεί η σκέψη ότι η αγνή και καθαρή ψυχή του βρίσκεται στη γειτονιά των αγγέλων.

Η οικογένειά του στα Ανώγεια τελεί την Κυριακή 30 Μαΐου στις 11.00 π.μ. Τρισάγιο στον τάφο των γονιών του και η σύζυγός του, Γιώτα, θα τελέσει Τρισάγιο στον τάφο του στους Κρουνούς Ηλείας.

Γιώργη, όλοι εμείς, τα αδέλφια σου, τα ανίψια σου, οι συγγενείς σου, οι φίλοι σου και βέβαια η Γιώτα σου θέλουμε να σου πούμε:

“Δεν πέθανες, αδιάφορο  οι μήνες κι αν περνούνε

τότε οι νεκροί πεθαίνουνε όταν τους λησμονούνε

και εμείς όλοι θα σε θυμόμαστε πάντα.

-Το παραπάνω κείμενο αποχαιρετισμού έστειλε στην ΑΝΩΓΗ η οικογένεια του Γιώργη Καλομοίρη του Οδυσσέα με αφορμή το ετήσιο μνημόσυνο του. Στη μνήμη του τα αδέρφια του καταθέτουν το ποσό των 100 ευρώ για την ΑΝΩΓΗ και τις ανάγκες της ηλεκτρονικής μας έκδοσης. Τους ευχαριστούμε θερμά. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που τον σκεπάζει.

Πόσες γυναίκες των Ανωγείων δεν μας θυμίζει αυτό το ποίημα του Μανόλη Νταγιαντά; Το αφιερώνουμε σε όλες αυτές τις βγαλμένες σαν από ποιητική συλλογή, μορφές, τις γυναίκες με τα μαύρα, τις “Ανέγγιχτες του Έρωτα”, με το υγρό βλέμμα που ζύμωσαν τον πόνο τους κι έκαμαν καλοσύνη. Σε Μάνες που δεν γέννησαν, σε γυναίκες που άξιζαν μια καλύτερη ζωή και τύχη. Γιατί ο σεβασμός στη Γυναίκα είναι το παν. Και ίσως ένα ποίημα να τον αποτυπώνει αυτό τον σεβασμό, καλύτερα από οτιδήποτε άλλο…

“μαύρες απ’ την κορφή ως τα νύχια,

κρατούν

πότε τη ρόκα

πότε το βελόνι,

κι άλλες φορές

ο νους γυρνά με την ανέμη

στα χρόνια που ακόμα πρόσμεναν.

‘άλλες δεν ήταν από μεγάλο σόι

και σ’ άλλες προξενιά δεν έφτασαν

κι έμειναν

μόνες με τον πατέρα και τη μάνα

μέχρι που καταστάθηκαν τελείως μοναχές

με το υγρό τους βλέμμα

κάθε φορά που με χαρά

άκουγαν τα μικρά παιδιά της γειτονιάς

να βγαίνουν για παιχνίδι

βγαίναν κι αυτές να τα τρατάρουν.

“τίνος είσαι;” με ένα χάδι στα μαλλιά

“πως μεγάλωσες!” με μια πικρή χαρά στα μάτια

και παίρναμε τις καραμέλες και φεύγαμε μακριά

όμοια με τα χρόνια τους

λαργάραμε και δεν μας έπιανε το μάτι

όμοια με τα όνειρα τους

σκυφτές γυρνούσαν μέσα πάλι

πολλές -όμορφοι άνθρωποι!’-

του τόπου μας γυναίκες

γυναίκες του χωριού μου

που άντρα δεν είδαν

κι έρωτα δεν γνώρισαν

γυναίκες -ωραίοι άνθρωποι!’-

που ζύμωσαν τον πόνο τους

κι έκαμαν καλοσύνη

γυναίκες πια που πέθαναν

και άλλες που πεθαίνουν

κι ούτε χάδι

ούτε κορμί

ανέγγιχτες του έρωτα

σμπαραλιασμένα θύματα

εθίμων…”

–Το ποίημα “Ανέγγιχτες του Έρωτα” θα δημοσιευθεί στην επόμενη ποιητική συλλογή του Μανόλη Νταγιαντά. Η προδημοσιευση του έγινε στο αφιέρωμα για τα δέκα χρόνια του περιοδικού “Τα ποιητικά”

Άρθρο του Νίκου Σκουλά- Δικηγόρου και Περιφερειακού Σύμβουλου Κρήτης

ΕΙΣΑΓΩΓΙΚΑ.

Μετά τα εγκαίνια του γκράφιτι του Τζαβελάκη στα Ανώγεια, εκφωνήθηκε ομιλία στην πλατεία του Περαχωριού, στις 23 Μάη 2021, ογδόντα χρόνια από την Μάχη της Κρήτης.

Μιλήσαμε για τον απεικονιζόμενο. Μιλήσαμε για τον Γκεγκρέζο και άλλους τοπικούς ήρωες της πολεμικής και ειρηνικής περιόδου, για τους μύθους των Κουρητών και του Δία και του Κρόνου. Μιλώντας φτάσαμε και στο σήμερα.

Η επετειακή εκείνη ομιλία διαμορφώθηκε στο παρόν κείμενο με τον παράξενο τίτλο. Μα, όποιος έχει την υπομονή να το διαβάσει ως το τέλος, πιθανότατα θα βγάλει και άκρη.

Επιθυμούμε να συγκινηθείτε και να γελάσετε με το γραπτό αυτό. Να ανεβείτε και να κατεβείτε. Να δυσκολευτείτε και να παινευτείτε. Ζητάμε την εμπιστοσύνη σας στην καλή βούληση  για όσα καλά και όσα λιγότερο καλά ειπωθούν.

Διαβάστε την συνέχεια... »