Εκκλησία
80 χρόνια από το Ολοκαύτωμα των ΝΑΖΙ: Τιμή και Δόξα στην Ανωγειανή Αντίσταση κατά του Φασισμού!
13/08/2024
Με λαμπρότητα, παρουσία πλήθους κόσμου η εκδήλωση στο Αρμί
Πλήθος κόσμου, παρά την αφόρητη ζέστη, έδωσε το παρόν στις εκδηλώσεις του Δήμου Ανωγείων στην Πλατεία Αρμί, για την ιστορική επέτειο των 80 ετών, από το 3ο Ολοκαύτωμα του χωριού μας από τους Γερμανο-Ναζί κατακτητές. Σε μια σεμνή εκδήλωση παρουσία πολλών επισήμων, δίπλα στο Ηρώο του Ανωγειανού αγωνιστή, όπου υπάρχουν οι μαρμάρινες πλάκες με χαραγμένα τα ονόματα όλων των Ανωγειανών που θυσιάστηκαν διαχρονικά για την Πατρίδα, οι παρευρισκόμενοι απότισαν φόρο τιμής σε όλους όσοι θυσιάστηκαν και αντιστάθηκαν στο Γ’ Ραϊχ!
Στην επίσημη δοξολογία που προηγήθηκε στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη, χοροστάτησε ο Μητροπολίτης Ρεθύμνης και Αυλοποτάμου κ.κ. Πρόδρομος.
Μεταξύ άλλων, στην πλατεία Αρμί, βρέθηκαν ο Υφυπουργός Εθνικής Άμυνας Γιάννης Κεφαλογιάννης εκπροσωπώντας την κυβέρνηση, ο βουλευτής Ρεθύμνου του ΠΑΣΟΚ Μανόλης Χνάρης, ο Βουλευτής Ηρακλείου της Ν.Δ Κωνσταντίνος Κεφαλογιάννης, ο Βουλευτής Α’ Αθηνών του ΠΑΣΟΚ Παύλος Γερουλάνος, ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, ο δήμαρχος Μυλοποτάμου Γιώργος Κλάδος, ο δήμαρχος Βιάννου Παύλος Μπαριτάκης, ο δήμαρχος Οροπεδίου-Λασιθίου Γεώργιος Αθανασάκης, οι Αντιπεριφερειάρχες Νίκος Ξυλούρης και Μιχάλης Βάμβουκας, ο Νίκος Μανουσάκης μέλος της επιτροπής περιοχής Κρήτης του Κ.Κ.Ε, ο επικεφαλής της Λαϊκής Συσπείρωσης Ανωγείων Αντώνης Ρούλιος, ο Βασίλης Σμπώκος μέλος της κεντρικής επιτροπής του ΣΥΡΙΖΑ, ο πολιτευτής της Ελληνικής Λύσης στο Ηράκλειο Κωνσταντίνος Ραχιώτης, ο Αριστομένης Συγγελάκης συγγραματέας του Εθνικού συμβουλίου διεκδίκησης των γερμανικών οφειλών προς την Ελλάδα και άλλοι.
Ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας στρατηγός Δημήτριος Χούπης δεν παρευρέθηκε λόγω των πυρκαγιών στην Αττική. Τον εκπροσώπησε ο Υποστράτηγος Γεώργιος Μανουράς Υποδιοικητής Διοίκησης Ειδικού Πολέμου.
Το ιστορικό της ημέρας ανέπτυξε ο καθηγητής Δημήτρης Σαλούστρος του “Ζαίμη” με τίτλο “Από τους βωμούς των θυσιών κρατήσαμε τη φλόγα.”
Υπέροχα απέδωσε το τραγούδι “Ω, Παναγιά μου Ανωγειανή” η ερμηνεύτρια Μαρίνα Δακανάλη που μαζί με τον Λυκούργο Πασπαράκη στο μαντολίνο και την Ιωάννα Ρήγα στο σαντούρι καταχειροκροτήθηκαν από τους παρευρισκόμενους.
Άγημα του στρατού απέδιδε τιμές, ενώ η εκδήλωση ολοκληρώθηκε με κατάθεση στεφάνων από τους επισήμους και την ανάκρουση του Ελληνικού Εθνικού Ύμνου.
Μετά το πέρας της εκδήλωσης ο δήμος Ανωγείων παρέθεσε τραπέζι στο κέντρο “Ντελίνα”.
Φωτογραφίες: ΑΝΩΓΗ και Γιώργος Νταγιαντάς.
Δημοσιεύθηκε σε: 
Το μήνυμα των Χριστουγέννων το 2019 είναι ξεκάθαρο και αφορά αποκλειστικά στην έννοια της χωρητικότητας. Στόχος μας ήταν είναι και παραμένει, να μπορέσουμε να αναδείξουμε την αυτοτέλεια μας, την αυτονομία μας, την ξεχωριστή μας ως έθνος και Ελληνισμός ταυτότητα, σε μία παγκοσμιοποιημένη κατάσταση που επικρατεί διεθνώς. Στόχος μας είναι στη φάτνη της Ορθοδοξίας να καταφέρουμε να χωρέσουν όλοι. Στόχος μας είναι στη φάτνη της Ελληνικής μας ψυχής της Ελληνικής μας σκέψης, της Ελληνικής μας καρδιάς, να χωρέσουν όλοι. Στόχος μας είναι να μπορέσουμε τελικά να βοηθήσουμε τους ανθρώπους όπου γης, να αναγνωρίσουν τους άλλους ανθρώπους ως συνανθρώπους τους και εμάς τους ίδιους, στόχος μας να καταφέρουμε τελικά, τη συγχώρεση. Διαδικασία δύσκολη, στόχος δύσκολος, με πράξεις που μπορεί να κρατήσουν χρόνια, όμως από τη στόχευση αυτή δεν πρέπει να ξεφύγει κανείς. Κυρίως δε, όλοι όσοι έχουν το βάπτισμα του κυρίου όλοι όσοι ανήκουν στην ορθόδοξη εκκλησία στην Ορθόδοξη πίστη στην ορθόδοξη οικογένεια. Και αυτό όχι για άλλο λόγο αλλά διότι στην ορθοδοξία συναντάται η αγάπη, συναντάτε τη συγχώρεση, συναντάται η ανοιχτή αγκαλιά, συναντάτε τη διάκριση, συναντάτε το καθάριο βλέμμα συναντάται το ζεστό χέρι ή ανοικτή αγκαλιά που χωράει ολους και όλα, με ή χωρίς λάθη. Δεν θα επιτρέψουμε να παραμείνουμε όμηροι κανενός είτε ξένων είτε ντόπιων μαθητευόμενων μάγων. Για μας η μαγεία είναι η αλληλεγγύη και η συμπόρευση. Για μας η μαγεία είναι η ανάδειξη της ταυτότητας μας. Για μας ή μαγεία είναι το έδαφος μας η Σημαία μας οι πρόγονοί μας. Για μας μαγεία είναι η ιστορία μας το σήμερα και το αύριο. Σε αυτή τη μαγεία βάζουμε δίπλα την πίστη μας στεκόμαστε δίπλα όλοι εμείς και με λάβαρο μας την ανθρωπιά ξεκινούμε τη μεγάλη πορεία.
Άντρες όλων των ηλικιών βρέθηκαν χθες Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Μεϊντάνι, για να βρεθούν στην λειτουργία μόνο για άντρες που τελεί ο πάτερ Ανδρέας Κεφαλογιάννης τα τελευταία δεκαοχτώ χρόνια. Λίγες ημέρες πριν την μεγάλη θρησκευτική εορτή των Χριστουγέννων αλλά και την ανατολή του 2020, οι άντρες της ευρύτερης περιοχής παρακολούθησαν ευλαβικά τη λειτουργία, έλαβαν τη Θεία μετάληψη και άκουσαν το κήρυγμα του πάτερ Ανδρέα που εστιάστηκε στην ανάγκη των ανθρώπων για επικοινωνία και συντροφικότητα, το μόνιασμα που πρέπει όλοι να έχουμε σε χαλεπούς αλλά και σε καλούς καιρούς. “Να κάνουμε όλοι ένα βήμα πίσω πριν κάνουμε πολλά βήματα μπροστά” τόνισε και ολοκλήρωσε πως έτσι “Όλα θα μοιάζουν σαν το κουκούτσι της ελιάς. Σκληρό μα έτοιμο να πετάξει ρίζα και φύλλο. Έτοιμο για ζωή”
ΤΟ ΚΗΡΥΓΜΑ ΤΟΥ ΠΑΠΑ-ΑΝΔΡΕΑ
“Αγαπημένοι μου άνδρες, φίλοι, συγχωριανοί,
του τόπου μου στυλοβάτες.
Έγινε πια ανάγκη μας η κοινή μας προσευχή και λειτουργία εδώ στον άγιο μας,
τον Γιώργη της Ανωγειανής Πολιτείας και του Ψηλορείτη.
Ανταμώσαμε πάλι, σε μία χρονική περίοδο που ο κόπος καλά βαστεί
με όλα όσα είναι τα καμώματα και ο κάματος μας
στις εργασίες της υπαίθρου.
Μνημόνευα με έναν αδερφό μου, την αξία του να αγωνίζεται ο άνθρωπος και μέσα στις πληγές της καθημερινότητας,
να μπορεί να αντιλαμβάνεται όλα εκείνα που τον κάνουν πιο άνθρωπο, πιο έτοιμο, πιο δυνατό και άξιο. Λέγοντας του για την κούραση στο λιοτρίβι, μου πε:
«Ανέβα πάνω στην Ελιά κι άκου τι λέει… για τη ζωή, τον αγώνα, το θεό, την μάνα, τους ανθρώπους όλους, τα ζώα, τα πουλιά.
Άκου τι λέει για τσοι χυμούς της νιότης. Για την ανάσα των γηρατειών. Για κάθε θρόισμα ακόμη,
άκου να μιλεί και για τα σύμβολα της πίστης, τη σημαία, μιλεί η Ελιά για δάκρυα που κύλησαν που πότισαν το χώμα, εκεί που τη φυτέψανε χέρια παππούδων ροζιασμένα.
Ανέβα πάνω στην Ελιά κι αν δεν ακούσεις πράμα, δεν είναι πως δε σου μιλεί, απλά εσύ δεν έμαθες ακόμη να ακούς….
οπότε μάλλον δε θα ακούς και των μωρών το κλάμα».
Θαρρώ πως είναι μία μεγάλη αλήθεια τούτες οι κουβέντες του.
Την Πέμπτη 19 Δεκεμβρίου στις 8 μ.μ θα πραγματοποιηθεί η καθιερωμένη λειτουργία για άντρες, λίγο πριν από τον εορτασμό των Χριστουγέννων, από τον π.Ανδρέα Κεφαλογιάννη στον Ιερό Ναό του Αγίου Γεωργίου στο Μεϊντάνι.”. Είναι η 18η συνεχόμενη χρονιά που γίνεται η λειτουργία για άντρες, που λαμβάνει χώρα δυο φορές το χρόνο, μια πριν τις γιορτές του Πάσχα και μια πριν τα Χριστούγεννα.
Ήταν πρώτη φορά το 2001 όταν ο εφημέριος των Ανωγείων σκέφτηκε και έκανε πράξη αυτή τη λειτουργία μόνο για άντρες που γίνεται μια φορά λίγες μέρες πριν τα Χριστούγεννα και η δεύτερη λίγο πριν το Πάσχα και την Ανάσταση του Χριστού.Σκοπός της από τη πρώτη χρονιά ήταν να φέρει τους άντρες του χωριού όλων των ηλικιών κοντά στην εκκλησία, καθώς οι περισσότεροι ως κτηνοτρόφοι δεν μπορούσαν λόγω της δουλειάς τους να παρακολουθήσουν τις λειτουργίες. Πλέον κάθε χρονιά η εκκλησία μας κατακλύζεται από άντρες όχι μόνο των Ανωγείων αλλά από όλα τα μέρη της Κρήτης..
Πανηγυρική Θεία Λειτουργία τελέστηκε σήμερα για τα Εισόδια της Θεοτόκου, στην εκκλησία δίπλα στο Κέντρο Υγείας Ανωγείων, παρουσία πλήθους πιστών και των απογόνων των αείμνηστων Ορέστη και Δόξας Σαμόλη που ήταν οι ιδρυτές της εκκλησίας. Ένα τάμα ζωής για την “Δόξα του Αί Γιώργη” που είχε ονειρευτεί για αυτό μαζί με τον άντρα της και τελικά κατάφερε να το πραγματοποιήσει το 1995, 11 χρόνια μετά το θάνατο του αγαπημένου της Ορέστη. Η Δόξα Σαμόλη πέρασε και αυτή στην αιωνιότητα πρόσφατα, αλλά τα παιδιά της κρατούν πάντα ζωντανό και ενεργό το εκκλησάκι ακολουθώντας μια παράδοση 25ετίας!
Ο Ορέστης Σαμόλης υπήρξε ένας από τους σημαντικούς Ανωγειανούς με μεγάλη προσφορά στον τόπο μας και μνημονεύεται ακόμα για τις πράξεις του αν και αισίως έχουν περάσει 35 χρόνια από τον θάνατο του.
Γεννημένος το 1932, πέρασε σαν έφηβος τις κακουχίες του πολέμου και την ισοπέδωση του χωριού μαζί με την οικογένεια του. Στάθηκε στα πόδια του και εργάστηκε στα Ανώγεια για πολλά χρόνια ως ταχυδρομικός υπάλληλος. Μέχρι το τέλος της ζωής του συμμετείχε ενεργά στην ενορία του Αγίου Γεωργίου, προσφέροντας τον εαυτό του και τις υπηρεσίες του ως επίτροπος και ταμίας.
Αρκετοί είναι οι άνθρωποι που μίλησαν μετά τον θάνατο του για τις πολλές φιλανθρωπίες και αγαθοεργίες που έκανε σε συγχωριανούς που το είχαν ανάγκη. Όσο ήταν εν ζωή ο Ορέστης δεν επιθυμούσε να μιλάνε για τη βοήθεια που προσέφερε.Το έκανε κρυφά και μόνο για τον συνάνθρωπο, όχι για να του δώσουν παράσημα.
Έφυγε από τη ζωή σε ηλικία μόλις 52 ετών στις 23 Φεβρουαρίου του 1984 χτυπημένος από τον καρκίνο.Άφησε όμως πίσω του ισχυρή παρακαταθήκη που ακολουθούν τα παιδιά του, μετά και το θάνατο της Δόξας στις 20 Φεβρουαρίου 2018.
Η Δόξα υπήρξε από τις εμβληματικές μορφές της εκκλησίας του Αγίου Γεωργίου στο Μεϊντάνι, με μεγάλη προσφορά στην κοινωνία των Ανωγείων.
Φωτογραφίες: Μανόλης Σαμόλης
Ο Γεώργιος Ξυλούρης “Ζωνός” με τη σύζυγο του Αντιόπη Βρέντζου του “Στριφίτσο”
Αφήγηση στον π. Ανδρέα Κεφαλογιάννη
Επιμέλεια: Γιώργης Μπαγκέρης
Ανώγεια 1946.Δυο μόνο χρόνια μετά το Ολοκαύτωμα του Χωριού από τους Γερμανούς οι ξεριζωμένοι Ανωγειανοί επιστρέφουν δειλά-δειλά στον τόπο τους και χτίζουν με αίμα και ιδρώτα τα φτωχικά σπίτια τους από την αρχή, για να στεγάσουν τις οικογένειες τους οι περισσότερες από τις οποίες αριθμούσαν και πολλά μικρά παιδιά. Φτώχεια, δυστυχία, πείνα και απόγνωση, αλλά το πείσμα και η επιμονή των Ανωγειανών έφερε ξανά ένα χωριό να γεννιέται μέσα από τις στάχτες του και να στέκει όρθιο και περήφανο έκτοτε στους πρόποδες του Ψηλορείτη.
Ο Εμμανουήλ Ξυλούρης “Ντομπλούκος” σε νεανική ηλικία
Στο Περαχώρι έχτισε και ένα μικρό φτωχό καλύβι και ο Γεώργιος Ξυλούρης ή “Ζωνός”, στεγάζοντας τη γυναίκα και τα τέσσερα ανήλικα παιδιά του, αλλά μέσα του έκαιγε πάντα η επιθυμία του για την ολοκλήρωση ενός τάματος που έκανε όταν γύρισε από την Μικρά Ασία το 1924, όντας για παραπάνω από ένα χρόνο αγνοούμενος και θεωρούμενος από όλους τους συγχωριανούς του ως νεκρός. Ο “Ζωνός” στις δύσκολες στιγμές του στη Μικρά Ασία, ζήτησε τη βοήθεια του Αγίου Φανουρίου για να αξιωθεί να επιστρέψει στα Ανώγεια. Και δεν ήταν τυχαία η επιλογή του καθώς όπως ανέφερε σε όλους “ζήτησα τον Άγιο Φανούρη γιατί ήτανε και αυτός βοσκός σαν και μένα!”
Και τα κατάφερε λίγα χρόνια μετά την επιστροφή του στα Ανώγεια μετά το Ολοκαύτωμα. Ο Άγιος Φανούριος θεμελιώνεται και το 1950, με τον “Ζωνό” περήφανο να στέκει γίνεται η πρώτη Θεία Λειτουργία στο Ναό στα “Πετραδολάκια” παρουσία όλης της οικογένειας των Ξυλούρηδων, που στην αρχή μπορεί να τον αποθάρρυνε από το χτίσιμο της, λέγοντας του να κοιτάξει πρώτα το σπίτι του και μετά τις εκκλησίες, αλλά στην πορεία των εργασιών όλο τον βοήθησαν να ολοκληρώσει το τάσιμο του, σπρωγμένοι ίσως και αυτοί από μια ανώτερη δύναμη που έκαμψε τις αμφιβολίες τους! Σήμερα 70 χρόνια μετά το πανηγύρι του Αγίου Φανουρίου είναι ένα από τα μεγαλύτερα και πιο ξακουστά ολόκληρης της Κρήτης συγκεντρώνοντας κάθε χρόνο εκατοντάδες κόσμου.
Ο Εμμανουήλ Ξυλούρης ή «Ντομπλούκος» βοσκός στα “Πετραδολάκια”
Την συγκλονιστική αφήγηση της ιστορίας του Γεωργίου Ξυλούρη “Ζωνού” κάνει στην ΑΝΩΓΗ η μικρότερη κόρη του Λευκοθέα Σμπώκου (σ.σ σύζυγος Αριστείδη του Ατζαρά) καθώς και ο γιος του Εμμανουήλ Ξυλούρης ή “Ντομπλούκος” που ακολούθησε δεκαετίες μετά τα χνάρια του πατέρα του και έχτισε τον δικό του Άγιο Φανούριο στην περιοχή Κοκκίνη Χάνι όπου ζει και διοργανώνει ένα ξεχωριστό πανηγύρι.Τα δυο από τα τέσσερα παιδιά του Γεωργίου Ξυλούρη (σ.σ τα άλλα δυο είναι ο αείμνηστος Νίκος Ξυλούρης ή “Μούτσος” και η Ελένη, σύζυγος του Ανδρέα Χαιρέτη ή Μπολόνη), μιλάνε στον πάτερ Ανδρέα Κεφαλογιάννη και ξετυλίγουν το κουβάρι της ιστορίας και της επιμονής του πατέρα τους να εκπληρώσει το τάμα που τον γλίτωσε στη Μικρά Ασία!
Στο μέσον ο Γ.Ξυλούρης “Ζωνός”. Αριστερά ο αείμνηστος γιος του Νίκος Ξυλούρης “Μούτσος”, δεξιά ο Εμμ.Ξυλούρης “Ντομπλούκος”
Η 78χρονη σήμερα Λευκοθέα Σμπώκου, σύζυγος Ατζαραριστείδη
Η ΑΦΗΓΗΣΗ ΤΗΣ ΛΕΥΚΟΘΕΑΣ ΣΜΠΩΚΟΥ
Εννέα χρονών παιδί ήταν η Λευκοθέα (σ.σ γεννημένη το 1941), όταν θεμελιώθηκε το 1950 η εκκλησία στα Πετραδολάκια. Ως παιδί όμως θυμάται την επιμονή του πατέρα της, τον αγώνα που έκανε για να τη χτίσει κουβαλώντας αρχικά μόνος του τα υλικά και στη συνέχεια αφού κάμφθηκαν οι όποιες αντιρρήσεις, με τη συμμετοχή όλων των Ξυλούρηδων! Με πρωτομάστορα τον γέρο “Κόρκολο”(σ.σ Νίκος Σαλούστρος) χτίζεται η εκκλησία, ενώ η Λευκοθέα αναφέρει τις αφηγήσεις του πατέρα της από τη Μικρά Ασία και πως έκανε το τάμα στον Άγιο Φανούριο, αλλά και για ένα δεύτερο τάμα του στον Άγιο Γεώργιο και ένα μικρό εκκλησάκι μέσα στο χωριό που έχτισε επίσης ο Ζωνός. Αναλυτικά η αφήγηση της στον π.Ανδρέα Κεφαλογιάννη:
“Τον πατέρα μου τον πιάσανε στη Μικρά Ασία. Έκαμε,ένα χρόνο θαρρώ, πολύ καιρό έκαμε εκεί. Μέρα νύχτα παρακαλούσε τον Άγιο Φανούριο. Επειδή ήτανε λέει βοσκός ο Άγιος Φανούριος. Και έλεγε “Άγιε μου Φανούρη μου, βοήθησε με να πάω στον τόπο μου, να σου κάμω εκκλησία να σε προσκυνώ. Αυτό ήτανε το τάσιμο του.
Είχε και άλλο ένα τάσιμο που έκαμε τον Άγιο Γεώργιο, ένα εκκλησάκι. Εκοιμούντουνε σε μια πεζούλα, και μια μέρα έπιασε και την ξεσκόνιζε, την έσαζε και ήτανε μια τάβλα εκειά. Γυρίζει την τάβλα και θωρεί τον Αι Γιώργη. Και λέει “Παναγία μου, Άγιε μου Γιώργη, τόσονα καιρό σε έχω και εκοιμούμουνε και δε το κάτεχα;” Και για αυτό επήγε εδώ πιο πέρα και έκαμε το εκκλησάκι. Πρώτα έκαμε τον Αι Γιώργη και μετά το άλλο.
Τον Άγιο Φανούρη τον έκαμε το 1950, εγώ ήμουν εννιά χρονών. Τόνε ξεκίνησε μοναχός. Είχε τον γέρο “Κόρκολο” μάστορα και έκαμα εγώ εκειά 40 μέρες μαζί με όλους, και είχε και τον γιο του τον Νέαρχο εκειά σαν κοπέλι, για να τρώει λέει βραστόγαλο γιατί ήτανε άρρωστο. Και επαίζαμε εκειά στσι γούρνες και επηγαίναμε και εγιαγέρναμε, τέλος πάντων εκάμαμε εκειά σαράντα μέρες. Εκουβάλουνε ο πατέρας μου από τα κτήματα αμμουδάρες, τσιμέντα. Μοναχός τόνε ντάκαρε. Μετά δεν έβγαινε. Και τόνε λέει “μωρέ σεις κοπέλια, έτονε το πράμα εντάκαρα γιατί ήμουνε ταμένος, εδά εάν μπορείτε και θέτε να βοηθήσετε να τόνε ξετελέψουμε”.
Όλοι έδειξανε προθυμία όμως.Όλοι είπανε να βοηθήσουμε. Και βοηθήσανε όλοι. Τάξε πως είναι εδα και θωρώ την “Μπαμπακιούδενα” (σ.σ η Ζαφειρένια Ξυλούρη) και εβάστανε τα λεφτά στη χέρα και του λέει “Ζωνέ, πάρε τα!”. Τη θυμούμαι, ήμουνε κοπέλι σου λέω. Όλοι βοήθησαν. Έκανε ο γης το κόνισμα, ο άλλος το τέμπλο και άλλα. Εγροικουνα το πατέρα μου και έλεγε “το τέμπλο θέμε ακόμη και είναι τόσηνα Αγίοι και πρέπει να τσι κάμουμε”. Έτσι έκαμε την εκκλησία του Άγιου Φανούρη.
Τον καιρό που ήτανε στη Μικρά Ασία, κάθε Σαββάτο αργά, επήγαινε η αδερφή του στο Δισκούρι με τα πόδια! Η Αντωνοβασίλενα. Την είχε ταμένη η Μάνα τσι. Και της έλεγε “θα πηγαίνεις γιατί έταξα το γιο μου να ‘ρθεί. Και θα πηγαίνεις στο Δισκούρι να θυμιάζεις”.
Επήγαινε λοιπόν κάθε Σάββατο. Του είχανε κάνει και κόλλυβα! Τον θεωρούσανε ότι ήτανε σκοτωμένος τότε όλοι στο χωριό. Έκαμε εκεί πολύ καιρό. Τελικά όμως πως εξετρύπηξε και γύρισε στα Ανώγεια δε γατέχω.Τόνε γροίκουνα τον πατέρα μου και τα έλεγε όλα αυτά. Ερχόταν και ο Ψαρογιώργης, του Ψαρονίκο ο πατέρας, που ήταν και αυτός στη Μικρά Ασία. Θυμούμαι που ερχόταν στο σπίτι μας. Και στην αρχή ελέγανε για τον ποταμό Σαγκάριο. Με συγχωρείτε κιόλας αλλά ελέγανε “Εκατούρησες Σαγκάριο;” και μετά ξεκινούσανε τα τραγουδια τσι Μικράς Ασίας και λέγανε και τις ιστορίες τους εκεί.
Στην αρχή που ξεκίνησε την εκκλησία δεν ήτανε όλοι σύμφωνοι με αυτό. Πολλοί του λέγανε “Μα τα κοπέλια σου μωρέ δυστυχούνε και εσύ θα κάνεις εκκλησίες;”. Και απαντούσε “Εγώ γατέχω ίντα έσυρα εκειά που ήμουνε και ο Άγιος Φανούριος με βοήθησε και ξετρύπηξα”. Και έλεγαν μετά κάποιοι “και γιάντα μωρέ έκαμες τον Άγιο Φανούριο κι όχι κάποιον άλλο Άγιο;”. Και απαντούσε πάλι ο Ζωνός “ο Άγιος Φανούριος ήτονε βοσκός! Και ήμουν και εγώ βοσκός. Και του ζητούσα να με βοηθήσει να επιστρέψω στα Ανώγεια και εγώ θα του κάμω μια εκκλησιά να τόνε προσκυνώ”. Είχε αντιδράσεις λοιπόν στην αρχή, αλλά όσο επροχωρούσε η δουλειά έμπαινε ένας ένας και τελικά όλοι τον βοήθησαν να τη χτίσει.Σε όλα βοηθήσανε οι Ξυλούρηδες, όπως βοηθούνε μέχρι και σήμερο.
Όλοι βοηθούνε και γίνεται ένα από τα καλύτερα πανηγύρια στη Κρήτη. Κι ας τόνε κοροιδεύανε στην αρχή.Ο πατέρας μου το ξεκίνησε. Ήρθε στα Ανώγεια από τη Μικρά Ασία που τον είχαν όλοι για νεκρό. Επέθανε όμως στα Ανώγεια 84 χρονών…”
Ο 81 ετών σήμερα Εμμανουήλ Ξυλούρης “Ντομπλούκος” με τη σύζυγο του Βασιλική, στο σπίτι τους στο χωριό Κοκκίνη Χάνι.
Η ΑΦΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΕΜΜΑΝΟΥΗΛ ΞΥΛΟΥΡΗ “ΝΤΟΜΠΛΟΥΚΟ”
Τα τελευταία επτά χρόνια ο Εμμμανουήλ Ξυλούρης “Ντομπλούκος” που ζει στο χωριό Κοκκίνη Χάνι από τις αρχές της δεκαετίας του ’80, ακολουθώντας την παράδοση που του άφησε η οικογένεια του και μη μπορώντας για λόγους υγείας να βρίσκεται στα Πετραδολάκια, έχτισε μια εκκλησία του Αγίου Φανουρίου και κάθε χρόνο διοργανώνει το δικό του ξεχωριστό πανηγύρι με τη συμμετοχή πλήθους κόσμου και εκεί. Μιλάει στον π.Ανδρέα για τον πατέρα του, τη διαδικασία του χτισίματος που κράτησε δυο χρόνια στην οποία συμμετείχε ενεργά ως 12 χρόνο παιδί, ενώ αποκαλύπτει και την ύπαρξη στα θεμέλια της, ενός μικρού σημειώματος που τοποθέτησε εκεί ο “Ζωνός” με ονόματα δικών του ανθρώπων. Αναλυτικά αναφέρει:
“Δυο χρόνια μάζευε τα υλικά και τα κουβαλούσε μέχρι το 1950 που τελείωσε το χτίσιμο. Με τα γαϊδουράκια με τα χέρια με ότι να ‘ναι. Τα υλικά τα κουβαλούσα και εγώ. 12 χρονών ήμουνε όταν τελείωσε, έκανα και το βοσκό τότε. Είχα γεννηθεί το 1938. Θυμούμαι τον “Κόρκολο” τον μάστορα. Ποτέ δεν κυνηγούσανε τον πατέρα μου να τους πληρώνει. Σιγά σιγά και όποτε είχε τσι πλέρωνε όλους, δεν είχε το άγχος των μαστόρων, κι αυτοί με τη στάση τους εσυντράμανε πολύ στο χτίσιμο της εκκλησίας.Το πρώτο πανηγύρι εκεί πρέπει να έγινε γύρω στο 1952.
Σε ένα τοίχο τσι εκκλησιάς υπάρχει χτισμένο κάτι που έβαλε μέσα ο πατέρας μου στα τσιμέντα! Έβαλε ένα σωληνάκι αλουμινένιο και πέρασε μέσα ένα χαρτάκι. Είναι στο δεξιό ρούκουνα στη πόρτα μέσα. Ταξε πως θωρώ εδά ομπρός μου το μάστορα που εσήκωσε το ρούκουνα και έβαλε ο πατέρας μου μέσα το σωληνάκι με το χαρτάκι. Στο χαρτάκι μέσα είχε γράψει ο πατέρας μου κάποια ονόματα, που βοηθήσανε κάποιους φίλους του δε ξέρω ακριβώς, δε θυμάμαι παρά μόνο το όνομα του Τηλέμαχου Χαιρέτη που είχε σίγουρα γραμμένο εκεί.
Την άμμο την εφέρανε οι Κουκουβάκηδες (σ.σ οικογένεια των Ξυλούρηδων) από ένα σπηλιάρι που το λένε “του Βασιλειό τη βάφτιση”, εκεί εσκάανε και φέραν άμμο. Κουβαλούσαν παιδιά, γυναίκες, άντρες με τα γαιδουράκια και βγάνανε τα υλικά στα “Πετραδολάκια”. Όταν ξεκίνησε ο πατέρας μου τον έλεγαν τρελό, που θέλει να χτίσει μια εκκλησιά, τελικά όμως με το πείσμα και τη δύναμη του την ολοκλήρωσε!Όταν εσίμωνε να ποθάνει, μας έφηκε παραγγελιά. Να προσέχουμε πάντα την εκκλησία του Αι Φανούρη και να τη λειτουργούμε.
Έχτισε την εκκλησία αν και ήταν φτωχός και δεν είχαμε καλά καλά σπίτι δικό μας. Δεν τον κρίνω για αυτό. Αφού και εγώ το ίδιο κάνω. Χτίζω και εγώ μια εκκλησιά του Αι Φανούρη για να συνεχίσω όπου ζω την παρακαταθήκη που μου άφησε ο πατέρας μου…”