Ο δάσκαλος Κωνσταντίνος Κάτσιος

Με λαμπρότητα και …χωρίς επεισόδια  τ’ Ανώγεια της αντίστασης και του πολιτισμού τίμησαν το ΟΧΙ του 1940 και τους νεκρούς που άφησαν τα κόκκαλα τους στα βουνά της Πίνδου, ανάμεσα τους και δεκάδες Ανωγειανοί.

Τον πανηγυρικό της  ημέρας εκφώνησε ο δάσκαλος του Δημοτικού Σχολείου Κωνσταντίνος Κάτσιος: «Αιδεσιμότατε, Κυρίες και Κύριοι, αγαπητά μου παιδιά.

Είναι μοίρα μας και πεπρωμένο του τόπου μας, προνόμιο της φυλής μας να είμαστε πάντα παρόντες, πάντα πρωταγωνιστές σε κάθε μεγάλο γεγονός, σε κάθε καμπή της ιστορίας. Και είναι χαρακτηριστικό της φυλής μας να διακρίνεται πάντα και να δημιουργεί εποποιίες και θαύματα.

Η Ελληνική ψυχή, η αιώνια και ακατάλυτη, είναι πλασμένη να ζει ελεύθερη και ανεξάρτητη.

Αυτή είναι η μοίρα μας, το πεπρωμένο μας, η ιστορία μας. Νίκες, Δόξες και Θυσίες. Πως λοιπόν ήταν δυνατόν εκεί στις απάτητες κορυφές των βουνών της Ηπείρου να μην επαναληφθεί το Ελληνικό θαύμα; Γιατί είναι πράγματι θαύμα η γιγαντομαχία του 40, αφού μια χούφτα Έλληνες, με τα ελάχιστα εφόδια τόλμησαν να ορθώσουν ανάστημα και να αντισταθούν στις σιδερόφραχτες στρατιές, άρτια εξοπλισμένων κρατών. Θριάμβευσαν και μεγαλούργησαν, θυσιάστηκαν αλλά δοξάστηκαν.

Ας δούμε όμως τα πράγματα με τη σειρά τους. Παγερή και φοβισμένη η ατμόσφαιρα της Ευρώπης. Ο Άξονας του Φασισμού Γερμανοί και Ιταλοί, πανίσχυροι και ψυχολογικά προετοιμασμένοι από τους ημιπαράφρονες Χίτλερ και Μουσολίνι, πίστεψαν πως μπορούσαν να επιβάλλουν τη θέλησή τους και να γίνουν οι ρυθμιστές της ευρωπαϊκής ζωής και ελευθερίας. Οι πρώτες νίκες τους χαρίζουν αλαζονεία και τρέφουν τα όνειρα και τις ελπίδες μιας κοσμοκρατορίας. Τα κράτη των Βαλκανίων, άλλα χωρίς πόλεμο και άλλα με μικρή αντίσταση καταρρέουν. Ήρθε και η σειρά της χώρας μας να δεχθεί τα πλήγματα του φασισμού. Ο αστείος δικτάτορας Μουσολίνι πίστεψε πως ήταν ζήτημα ωρών η κατάκτηση της Ελλάδας, ένας περίπατος από την Ρώμη στην Αθήνα.

Έτσι έφτασε η μεγάλη και αξέχαστη εκείνη νύχτα της 28ης του Οκτώβρη. Στις 3 μετά τα μεσάνυχτα φτάνει στο γραφείο του τότε πρωθυπουργού ο Ιταλός πρέσβης και του ζητεί να παραδώσει την Ελλάδα.

ΟΧΙ! Είπε ο πρωθυπουργός. ΟΧΙ! Είπαν μ’ ένα στόμα όλοι οι Έλληνες νέοι, γέροι, άντρες, γυναίκες και παιδιά.

Κατάπληκτοι οι λαοί της γης, ελεύθεροι και σκλάβοι, έστρεψαν τα βλέμματά τους στη μικρή εκείνη χώρα, την ένδοξη Ελλάδα και χειροκρότησαν. Αυτή την ώρα που το κτήνος του φασισμού είχε φτάσει στο αποκορύφωμά της ορμής του, του θράσους και της ισχύος του, η μικρή Ελλάδα δεν φοβήθηκε την αριθμητική δύναμη του εχθρού και την υπεροχή του σε όπλα. Με πίστη στο ιδανικό της ελευθερίας σήκωσε το ανάστημά της για μια θανάσιμη αναμέτρηση. Σελίδες μεγαλείου και δόξας γράφονται με το τίμιο αίμα των ηρώων μας.

Ο πόλεμος έχει κηρυχτεί. Οι Έλληνες πολεμούν. Στη Βόρεια Ήπειρο υψώνεται η γαλανόλευκη σημαία μας. Ο Ιταλικός στρατός πανικοβάλλεται και οπισθοχωρεί. Ο εξευτελισμός του Μουσολίνι στα μάτια του συνεταίρου του Χίτλερ είναι χωρίς προηγούμενο. Κάθε νίκη και ένας θάνατος του Φασισμού και μια ανάσα ζωής στους σκλάβους του Ναζισμού. Οι ελάχιστοι εκείνοι Έλληνες, με το φτωχό εξοπλισμό, έγιναν ο τρόμος και το φόβητρο των Ιταλών.

Πολέμησαν όλοι τους σαν ήρωες και πολύ σωστά ειπώθηκε ότι: «οι ήρωες πολεμούν σαν Έλληνες». Η εποποιία του 40 ήταν μια καινούρια δόξα ένα καινούριο μεγαλείο για την πατρίδα μας.

Τεράστιες οι υπηρεσίες που πρόσφερε. Καθυστέρησε 6 ολόκληρους μήνες την προέλαση του Άξονα και έδωσε την ευκαιρία στις μεγάλες δυνάμεις να συνέλθουν, να αναδιοργανωθούν, για να αντιμετωπίσουν μελλοντικές επιθέσεις.

Αν οι λαοί σήμερα είναι ελεύθεροι από τη Ναζιστική τυραννία, αν η ανθρωπότητα είναι περήφανη για την πρόοδο και τον πολιτισμό της, τούτο κατά πολύ οφείλεται στην χούφτα αυτήν των ανθρώπων με τις μεγάλες παραδόσεις, τα υψηλά ιδανικά και τις αγνές επιδιώξεις. Έτσι έκλεισε μια υπέροχη σελίδα της ιστορίας μας, μια σελίδα μεγαλείου και λεβεντιάς που αποτελεί σταθμό δόξας και τιμής για την πατρίδα μας.

Ας μην ξεχνούμε λοιπόν ποτέ ότι έχουμε ένα παρελθόν υπέροχο και μια ιστορία ολοζώντανη. Είμαστε οι φορείς μιας Ιερής Παράδοσης. Οι κληρονόμοι ενός μεγαλείου μοναδικού, μιας λαμπρής ιστορίας, που γνώρισμά της έχει τις θυσίες και τα ολοκαυτώματα. Ας γονατίσουμε λοιπόν μπροστά στον τάφο των δοξασμένων ηρώων κι ας προσφέρουμε την ευγνωμοσύνη μας σα θυμίαμα στο βωμό της θυσίας τους. Αθάνατοι νεκροί. Η θυσία σας, το μεγαλείο σας και η δόξα σας, θα μείνουν αιώνια  στη μνήμη μας. Οι πράξεις σας θα είναι ο φάρος που θα φωτίζει και θα παραδειγματίζει τις επόμενες γενιές. Είστε η τιμή και η δόξα της πατρίδας μας. Υποσχόμαστε λοιπόν να διατηρήσουμε ψηλά, αμόλυντη και αγνή την παράδοση που από σας κληρονομήσαμε και ότι θα είμαστε συνεχιστές των πράξεων και των θυσιών σας.

Άξιοι απόγονοι δοξασμένων προγόνων.

Ζήτω η 28η Οκτωβρίου 1940