”Δεν φτάνει μπλιό το βλέμμα μου στου τσουρολιό το δέτη,

που εθάρουνα πως θέλα ζω να τονε δω να πέφτει…”.

Κυκλοφόρησε πριμ μερικές ημέρες το βιβλίο ”Στου Τσουρολιό το δέτη” μιας όμορφης έκδοσης που παρουσιάζει ένα μικρό μέρος από μια οικογένεια των  Ανωγείων,γεμάτη μαντινάδες, την οικογένεια του αείμνηστου Κώστα Βιτώρου ή Βιτωρόκωστα.

Ένα σπίτι στην περιοχή τσουρολιό γεμάτο μαντινάδες και ιστορία στην λαϊκή ποίηση και στο βιβλίο γίνεται μια ενδεικτική καταγραφή τους. Από τον πατέρα τον Βιτωρόκωστα μέχρι τους τέσσερις από τους γιους του :

– Τον Μανώλη ή Μπάχλη που έφυγε και αυτός πριν μερικά χρόνια από τη ζωή.

-Τον Γιάννη Βιτώρο ή Κένεντη

-Τον Σταύρο γνωστό σε όλους μας ως Αγκούτσακα

-και τον Βασίλη Βιτώρο ή Βίγκλη.

Η έκδοση πραγματοποιήθηκε από τις εκτυπώσεις Δετοράκη και την επιμέλεια είχε η Χαρούλα Βιτώρου.

Στον πρόλογο του βιβλίου  ο Γιώργης Καράτζης αναφέρει χαρακτηριστικά για την έκδοση:

”Ο Βιτωρόκωστας και τα παιδιά του αποτελούν σίγουρα το χαρακτηριστικό παράδειγμα μιας παραδοσιακής οικογένειας ,στην οποία ασχολούνται όλοι με τον στίχο και πιο ειδικά με τη μαντινάδα.

Όπως και σε άλλες ορεινές κοινωνίες έτσι και στα Ανώγεια παρουσιάζεται το φαινόμενο μια οικογένεια να αναπτύσσει έντονη μουσική ή ποιητική δραστηριότητα και γενικά να διακρίνεται για την καλλιτεχνική της ροπή ,δημιουργώντας έτσι παράδοση, η οποία στη συνέχεια γονιμοποιεί διαχρονικά κάθε δημιουργική προσπάθεια.Το γεγονός αυτό δεν αποκλείει φυσικά την ύπαρξη μεμονωμένων δημιουργών ,έξω δηλαδή από μια σχετική οικογενειακή παράδοση ,αλλά συνήθως αυτό αποτελεί μάλλον την εξαίρεση.Ωστόσο στις εξαιρέσεις αυτές οφείλομε να σημειώσουμε την ύπαρξη πολλών σημαντικών εκπροσώπων του είδους.

Στην περίπτωση του Βιτωρόκωστα έχουμε την τυπική οικογένεια όπου για κάμποσες δεκαετίες,με  δεσπόζουσα μορφή και ηγετική φυσιογνωμία τον ίδιο,καλλιεργείτε η μαντινάδα με τη συμμετοχή και των τεσσάρων παιδιών του.Μαντινάδες που διακρίνονται άλλοτε για την χιουμοριστική τους διάθεση ,άλλοτε για την υπαρξιακή τους αγωνία ,συχνά για την κοινωνική τους στόχευση,μα πάνω από όλα για το ερωτικό και αισθηματικό τους περιεχόμενο.Πολλές από τις μαντινάδες αυτές περιέχονται στην σύγχρονη Κρητική δισκογραφία και άλλες κυκλοφορούν από στόμα σε στόμα ανάμεσα στους μερακλήδες του τόπου.

Μαντινάδες από όλη αυτή τη μακρά διαδρομή βρίσκονται συγκεντρωμένες σ’ αυτό το βιβλίο και παρέχουν την ευκαιρία στον αναγνώστη να ταξιδέψει στα ποιητικά πελάγη και του πατέρα  και των παιδιών κάνοντας τις σχετικές συγκρίσεις και τις αναγκαίες παρατηρήσεις για αυτό το συλλογικό αποτέλεσμα.Εξαιρετικά γόνιμη λοιπόν η διαδρομή του Βιτωρόκωστα μέσα από τα μονοπάτια του δεκαπεντασύλλαβου και γεμάτη από όμορφα κόκκινα σημαδάκια που άφησε πάνω σε πέτρες ,σε δέντρα και σε λουλούδια ,μάρτυρες μιας μερακλίδικης και στοχαστικής ματιάς για τον κόσμο.

Ξοπίσω του τα παιδιά του πιασμένα χέρι-χέρι ακολουθούν τα ζάλα του και ζωγραφίζουν τις δικές τους εικόνες για τον κόσμο.

Ο Μπάχλης που έχει φύγει από τη ζωή ,ο Αγκούτσακας ,ο Κένεντης,ο Βίγκλης,κάτω από την σκέπη της πατρικής  ανάμνησης πορεύονται διακριτικά γράφοντας τη δική τους εκδοχή για τον έρωτα,τον πόνο,τη χαρά,τη ζωή και τον θάνατο..

Συνεχίζουν αυτή την όμορφη παράδοση και καλλιεργούν αυτό που δε μπορεί να παράξει η σύγχρονη τεχνολογία κι αυτό που δε μπορούν να σκοτώσουν οι σύγχρονες εκδοχές της οικονομικής και πολιτισμικής ισοπέδωσης.Τη μαντινάδα.Την αμφίεση της ψυχής και το ένδυμα του ανθρώπινου ονείρου που θα κυματίζει πάντα περήφανο στις πνοές των ανέμων του Ψηλορείτη.

Από την άλλη ο δέτης του Τσουρολιό  θα εξακολουθεί να υπάρχει με όλη την έπαρση της φυσικής του αλαζονείας θυμίζοντας σε όλους μας το πεπερασμένο του βίου αλλά ποτέ δε θα μπορέσει ούτε να υποτάξει,ούτε να υπερβεί τη ψυχή και τη μνήμη των ανθρώπων…”ολοκληρώνει ο κ.Καράτζης.

Σίγουρα ένα βιβλίο που αξίζει να βρίσκεται στις προθήκες της βιβλιοθήκης μας όσων αγαπούν την αγνή μαντινάδα που μιλάει κατευθείαν στην καρδιά.

Για όσους επιθυμούν να το αποκτήσουν ας καλέσουν στα παρακάτω τηλέφωνα:

Γιάννης Βιτώρος :6978379762

Σταύρος Βιτώρος:6989299935

Βιτωρόκωστας

Όποιο πουλί ψηλά πετά έχει την έννοια του,

κάποιος καιρός το βοηθά κι ανοίγει τα φτερά του.

Μπάχλης

Μια αστραπή είναι η ζωή χαράς τον που προλάβει,

να δει τη λάμψη πριν χαθεί και πέσει στο σκοτάδι…

Αγκούτσακας

Όσο ψηλά και να ανεβείς όσες χαρές κι αν ζήσεις,

η το βιβλίο της ζωής με πόνο θα το κλείσεις…

Κένεντης 

Μόνο τη νύχτα η σκέψη μου φεύγει και σ’ ανταμώνει,

για αυτό ‘μαι μελαγχολικός κάθε που ξημερώνει…

Βίγκλης

Ο έρωτας κι ο θάνατος ανίκητοι στη μάχη,

τιμή σ’ αυτόν που πολεμά χωρίς ελπίδα να ‘χει…