Η ομιλία της Κατερίνας Σπιθούρη, εκπαιδευτικός πρωτοβάθμιας εκπαίδευσης. Εγγονής του ήρωα της Εθνικής Αντίστασης, Εμμανουήλ Σπιθούρη ή “Νταμπακομανώλη”

“Σεβασμιότατε Μητροπολίτη Ρεθύμνου και Αυλοποτάμου,

Σεβαστοί πατέρες,

Αξιότιμοι εκπρόσωποι της Πολιτείας, των Ενόπλων Δυνάμεων και των Τοπικών Αρχών,

Εκλεκτοί προσκεκλημένοι,

Αγαπητοί συγχωριανοί και συγχωριανές,

Στεκόμαστε σήμερα εδώ στην καρδιά των Ανωγείων, όχι μόνο για να τιμήσουμε την ιστορία μας, αλλά για να την φέρουμε ξανά στην μνήμη μας –ζωντανή, δυνατή, ανεξίτηλη. Τρεις φορές τούτος ο τόπος έγινε στάχτη. Τρεις φορές οι πέτρες των σπιτιών μας σωριάστηκαν κάτω, μα ποτέ η ψυχή μας. Κι αν τα Ανώγεια καίγονταν, ήταν γιατί φλόγιζαν τις καρδιές των κατακτητών με τον ανυπότακτο χαρακτήρα τους.

Σταθήκαμε όρθιοι το 1822, όταν οι Οθωμανοί ισοπέδωσαν το χωριό μας για την αντίσταση που έδειξε στην επανάσταση του 1821. Ξανασταθήκαμε όρθιοι το 1867, όταν οι φλόγες του κατακτητή προσπάθησαν για δεύτερη φορά να σβήσουν την φωνή της λευτεριάς. Κι όπως κάθε φορά στην ιστορία των Ανωγείων και η τρίτη φωτιά δεν ξέσπασε μόνη της. Ήταν για άλλη μία φορά η φλόγα της Αντίστασης που άναψε πρώτα.

Η αιματοβαμμένη πορεία των Ανωγειανών ξεκινά από τη στιγμή που οι Γερμανοί προσπαθούν να καταλάβουν την Ελλάδα. Οι Ανωγειανοί στρατιώτες, επίλεκτοι του Τάγματος Κρητών στα Αλβανικά σύνορα, γράφουν σελίδες δόξας πολεμώντας εναντίον των Ιταλών, το δύσκολο χειμώνα του 1940- 1941. Πολλοί από αυτούς θα μείνουν για πάντα στα χιονισμένα βουνά της Πίνδου.

Ιδιαίτερα τιμητική είναι και η συμμετοχή τους στη Μάχη της Κρήτης, το Μάιο του 1941,  όπου πολεμώντας με αυτοθυσία στη περιοχή Λατζιμά του Ρεθύμνου και στο Ηράκλειο, χάνονται και οι πρώτοι Ανωγειανοί νεκροί.

Διαβάστε την συνέχεια... »

Ίντα να κάψετε μωρέ; Μπορείτε τσι ψυχές μας;

Τα σπίτια τα γκρεμίσατε, μα όχι τσι καρδιές μας.

Άντρες βοσκοί απου ποτές δε σκύψαν το κεφάλι,

εκάμαν για τη λευτεριά τη ζήση τους χαλάλι.

Στη θύελλα του φασισμού που τη φωθιά σκορπίζει,

Μόνο με αίμα το δεντρό της λεφτεριάς ανθίζει!”

Με σεβασμό, παρουσία πλήθους κόσμου και επισήμων, τα Ανώγεια τίμησαν σήμερα τους νεκρούς της Κατοχής με τη συμπλήρωση 81 χρόνων από το Ολοκαύτωμα του χωριού από τους Γερμανούς κατακτητές, στις 13 Αυγούστου 1944!

Το 3o Ολοκαύτωμα στη μακραίωνη ιστορία του χωριού μας, που δεν έκαμψε όμως το φρόνημα και την αγωνιστικότητα των Ανωγειανών, που συνέχισαν να παλεύουν για Ελευθερία και Ανεξαρτησία, ενώ μετά τη λήξη του πολέμου, κατάφεραν με θυσίες και κόπους να ξαναχτίσουν τα σπίτια τους.

Παρά την ζέστη, ντόπιοι και επισκέπτες των Ανωγείων κατέκλυσαν την πλατεία Αρμί, όπου υπήρχε και τιμητικό στρατιωτικό άγημα καθώς και στρατιωτική μπάντα, ενώ τέσσερις φορές στη διάρκεια της τελετής, δυο μαχητικά F-16 “έσκισαν” τον ουρανό των Ανωγείων με τους πιλότους μας να τιμούν με αυτό τον ιδιαίτερο τρόπο τους νεκρούς του Ολοκαυτώματος και όλων των πολέμων όπου οι Ανωγειανοί θυσιάστηκαν για την πατρίδα.

Ξεχωριστή ήταν η παρουσία των επισήμων, με τον Αντιπρόεδρο της Κυβέρνησης Κωστή Χατζηδάκη τον Αρχηγό ΓΕΕΘΑ Στρατηγό Δημήτριο Χούπη και τον Αντιστράτηγο, Διοικητή Διοίκησης Ειδικού Πολέμου Γεώργιο Μανουρά!

Η επίσημη δοξολογία έγινε στην εκκλησία του Αγίου Ιωάννη στο Αρμί, παρουσία του Αρχιεπισκόπου Κρήτης κ.κ. Ευγενίου και του Μητροπολίτη Ρεθύμνης κ.κ. Προδρόμου. 

Το παρόν έδωσαν ακόμα μεταξύ άλλων, ο βουλευτής Ηρακλείου της Ν.Δ Κωνσταντίνος Κεφαλογιάννης, ο βουλευτής ΠΑΣΟΚ Ηρακλείου Φραγκίσκος Παρασύρης, ο Περιφερειάρχης Κρήτης Σταύρος Αρναουτάκης, ο δήμαρχος Αμαρίου Παντελής Μουρτζανός, ο δήμαρχος Μυλοποτάμου Γεώργιος Κλάδος, ο Αντιπεριφερειάρχης Περιβάλλοντος Νίκος Ξυλούρης, η Αντιπεριφερειάρχης Ρεθύμνου Μαρία Λιονή και άλλοι.

Αίσθηση μα και χειροκροτήματα προκάλεσε η κίνηση του μέλους της Κ.Ε του ΣΥ.ΡΙ.ΖΑ Βασίλη Σμπώκου, όταν κατά την διάρκεια της κατάθεσης στεφάνου εκ μέρους του κόμματος του, ύψωσε την Ελληνική και την Παλαιστινιακή σημαία, φωνάζοντας συνθήματα κατά του φασισμού και υπέρ της λήξης κάθε πολέμου.

Στην εκδήλωση του Δήμου Ανωγείων, η εκπαιδευτικός Κατερίνα Σπιθούρη, εγγονή του “θρυλικού” Εμμανουήλ Σπιθούρη “Νταμπακομανώλη” που είχε τραυματιστεί σοβαρά στο σαμποτάζ της Δαμάστας, εκφώνησε το ιστορικό της ημέρας, με την ίδια να συγκινείται αλλά και να μας συγκινεί όλους στις αναφορές για τον παππού της, μέσα από μια άρτια ομιλία.

Το μουσικό κομμάτι της εκδήλωσης, παρουσίασαν τρεις νέοι του χωριού που απέδωσαν με υπέροχο τρόπο το “Ω, Παναγιά μου Ανωγειανή” της Ειρήνης Αναγνωστάκη, ο Λυκούργος Πασπαράκης,  ο Χάρης Φασουλάς και ο Σοφοκλής Καλλέργης.

Νέοι και νέες του χωριού ντυμένοι με παραδοσιακές στολές, έδωσαν επίσης έναν ιδιαίτερο τόνο στην εκδήλωση. Μετά το πέρας της, ο δήμος Ανωγείων παρέθεσε τραπέζι στους επισήμους στο κέντρο “Ντελίνα”.

Χρόνια πολλά Ανώγεια!

-Οι μαντινάδες στο άρθρο είναι των Κώστα Μανουρά, Γιάννη Δακανάλη και Βασίλη Καλομοίρη.

Την Τρίτη ο Αρχηγός του Γενικού Επιτελείου Εθνικής Άμυνας, Στρατηγός Δημήτρης Χούπης, συνοδευόμενος από τον Αντιστράτηγο Ειδικών Επιχειρήσεων Στρατού, Γεώργιο Μανουρά, επισκέφθηκαν το Μινωικό Ανάκτορο της Ζωμίνθου και το Αστεροσκοπείο Σκίνακα.

Η επίσκεψη στη Ζώμινθο είχε ιδιαίτερο συμβολισμό, καθώς ο αρχαιολογικός αυτός χώρος εντάχθηκε πρόσφατα στους καταλόγους Πολιτιστικής Κληρονομιάς της UNESCO, αναγνωρίζοντας τη μοναδική ιστορική και πολιτιστική του αξία. Οι επισκέπτες ξεναγήθηκαν στα σημαντικά ευρήματα του ανακτόρου, τα οποία αποκαλύπτουν πτυχές της μινωικής ζωής στον Ψηλορείτη.

Στη συνέχεια, οι Στρατηγοί επισκέφθηκαν το Αστεροσκοπείο Σκίνακα, όπου ενημερώθηκαν για το επιστημονικό έργο και τις ερευνητικές δραστηριότητες που υλοποιούνται σε συνεργασία με το Πανεπιστήμιο Κρήτης και το Ίδρυμα Τεχνολογίας και Έρευνας, συμβάλλοντας στην παγκόσμια μελέτη του σύμπαντος.

Η παρουσία του Στρατηγού Δημήτρη Χούπη στα Ανώγεια εντάσσεται στο πλαίσιο της συμμετοχής του στις εκδηλώσεις μνήμης για την 81η Επέτειο του 3ου Ολοκαυτώματος των Ανωγείων από τα ναζιστικά στρατεύματα.

Ο Δήμος Ανωγείων σας ενημερώνει ότι λόγω  των εκδηλώσεων  μνήμης για την 81η Επέτειο του Ολοκαυτώματος των Ανωγείων, που θα πραγματοποιηθούν την Τετάρτη 13 Αυγούστου 2025 και ώρα 11:00 π.μ. στην πλατεία «Αρμί, θα πρέπει να απομακρύνετε τα  οχήματα  σας από το πρωί της Τετάρτης έως και την λήξη της εκδήλωσης. 

Θλίψη προκάλεσε στα Ανώγεια η είδηση του πρόωρου και άδικου θανάτου του Γεωργίου Νταγιαντά του Μαρίνο. Ο Γιώργος “έφυγε” από τη ζωή σε ηλικία μόλις 55 ετών, με την κηδεία του να έχει προγραμματιστεί για αύριο Τετάρτη 13 Αυγούστου, στις 4 μ.μ. στο χωριό Χάρακας Μονοφατσίου.

Η ΑΝΩΓΗ απευθύνει θερμά συλλυπητήρια στους οικείους του. Ας είναι ελαφρύ το χώμα που θα τον σκεπάσει.

13 Αυγούστου 1944. Ώρα 6 το πρωί, και οι Γερμανοί με μια κυκλωτική κίνηση ξεκινούν την επιχείρηση “Βροντή” για την ισοπέδωση των Ανωγείων. “Η τοποθεσία Ανώγεια περικυκλώνεται από 4 πλευρές σε ομόκεντρη επίθεση και έως ότου ολοκληρωθεί η δράση περιφρουρείται  εξωτερικά από τον εχθρό επαρκώς…” αναφέρει σε μια αποστροφή του,  το έγγραφο τριών σελίδων του γερμανικού συντάγματος πεζικού 733 που βρέθηκε σε γερμανικό ημερολόγιο και παραδόθηκε από τον ιστορικό ερευνητή Βύρωνα Τεζαψίδη στον π.Αντιδήμαρχο Βασίλη Σμπώκο και κατ’επέκτασιν σε όλους τους  Ανωγειανούς.

Η “Βροντή” συντάραξε τα θεμέλια των Ανωγείων, δεν άφησε πέτρα πάνω στην πέτρα, αλλά δεν έκαμψε το φρόνημα των αδούλωτων κατοίκων του, που συνέχισαν τους αγώνες μέχρι την απελευθέρωση από τους Ναζί, αλλά και στη συνέχεια στην πλήρη ανοικοδόμηση του χωριού, στο οποίο με περηφάνια πατάμε οι νεότερες γενιές.

Σας θυμίζουμε το ιστορικό αυτό έγγραφο για το Ολοκαύτωμα των Ανωγείων, που παρουσίασε η ΑΝΩΓΗ το 2020. Αναλύει όλο το επιχειρησιακό σχέδιο της επιχείρησης “Βροντή” τις μονάδες του γερμανικού στρατού που πήραν μέρος καθώς και τα οχήματα, τα όπλα και το σχέδιο που ακολουθήθηκε ώστε απερίσπαστοι οι Ναζί να καταστρέφουν το χωριό επί σχεδόν 22 ημέρες (σ.σ το Ολοκαύτωμα ολοκληρώθηκε αρχές Σεπτεμβρίου 1944). Παράλληλα αναφέρονται όλα τα σχέδια των Ναζί που οδήγησαν στην προσφυγιά περισσότερα από 2.000 γυναικόπαιδα, καθώς και τις αρπαγές των ζώων και κάθε πολύτιμου αντικειμένου κάθε σπιτιού, πριν το ανατινάξουν. Ληστείες, καταστροφές και δολοφονίες γερόντων και ανάπηρων κάτω από τα ερείπια των σπιτιών τους, ήταν μερικά από τα έργα των βαρβάρων κατακτητών.

Διαβάστε σε μετάφραση από τα Γερμανικά τις 3 σελίδες του Γερμανικού ημερολογίου και του 733 συντάγματος πεζικού για την επιχείρηση “Βροντή” που σήμανε την έναρξη για το  Ολοκαύτωμα των Ανωγείων και την ολοκληρωτική ισοπέδωση του χωριού μας στις 13 Αυγούστου 1944.

Μετάφραση από την Γερμανική γλώσσα από τον δικηγόρο Γεώργιο Χριστόδουλου Σμπώκο.

Σε 14 λέξεις υπάρχει αστερίσκος (*) με την υποσημείωση να γίνεται στο τέλος του κειμένου.

ΑΝΑΛΥΤΙΚΑ ΤΟ ΚΕΙΜΕΝΟ 3 ΣΕΛΙΔΩΝ ΑΠΟ ΤΟ ΓΕΡΜΑΝΙΚΟ ΗΜΕΡΟΛΟΓΙΟ ΤΟΥ 733 ΣΥΝΤΑΓΜΑΤΟΣ ΠΕΖΙΚΟΥ:

Διαβάστε την συνέχεια... »