(Το κείμενο διάβασε ο ίδιος ως επικήδειο για την Αικατερίνη Σπιθούρη, στη διάρκεια της νεκρώσιμης ακολουθίας στον Άγιο Ιωάννη στο Αρμί την Τρίτη 26 Νοεμβρίου).

Βρισκόμαστε στο σωτήριο έτος 1931. Στα Ανώγεια γεννιέται ένα κοριτσάκι και παίρνει το όνομα Αικατερίνη. Δύσκολα ήταν εκείνα τα χρόνια. Δύσκολα για όλες τις οικογένειες. Τα παιδιά έχουν ελλιπή φοίτηση στο σχολείο και τα περισσότερα το εγκαταλείπουν. Η δίψα όμως της μάθησης, ποτέ δεν φεύγει από το μυαλό και τη σκέψη τους. Στην Αικατερίνη Σπιθούρη, που σήμερα τιμούμε και αποχαιρετούμε,  ένα από τα παιδιά του μεσοπολέμου, η δίψα αυτή την οδηγούσε σε μεγάλη ηλικία στη Βιβλιοθήκη του Δήμου Ανωγείων. Δανείζονταν βιβλία, διάβαζε και μελετούσε, γι’αυτό και τιμήθηκε για την αγάπη της στη γνώση.  

Σε ηλικία 13 χρονών, τον Φεβρουάριο του 1944, ζει και βιώνει με τη φιλενάδα της τη Ριρίκα, τη δολοφονία του πατέρα της Ριρίκας και Αρχηγού των Ανωγείων Γιάννη Δραμουντάνη – Στεφανογιάννη. Ο πόλεμος είναι σκληρός και σημαδεύει τις ψυχές των ανθρώπων, πολύ περισσότερο των παιδιών.

Η Αικατερίνη ζει την πυρπόληση και την καταστροφή του χωριού της, των Ανωγείων, ζει και βιώνει με την οικογένεια των γονιών της, τον ξεριζωμό και την προσφυγιά. Τα Ανώγεια με τις ηρωικές αλλά και τραγικές στιγμές. Ηρωικές στιγμές της Αντίστασης και τραγικές της καταστροφής. Θυμούμαι που έλεγε πως σαν άκουγε ως παιδί 13 χρονών ότι οι Γερμανοί εκάψανε τ’Ανώγεια, έκλεινε τα αυτιά της. Δεν ήθελε να ακούει αυτή την είδηση.

Και ήρθε η απελευθέρωση. Τέσσερα χρόνια σκλαβιάς και ηρωισμών, τέσσερα χρόνια αγώνων και θυσιών, ώσπου ήρθε η μέρα της λευτεριάς. Και επιστρέψανε οι Ανωγειανοί στο χωριό. Και το ξανακάνανε χωριό σε πείσμα εκείνων που το ισοπέδωσαν και σήμερα οι απόγονοί τους δεν μπορούν να αρθρώσουν μία συγνώμη.

Και η Αικατερίνη μεγάλωσε. Έγινε 21 χρονών. Και τη διάλεξε για σύντροφο της ζωής του ένα παλικάρι που έστησε το σώμα του φραγμό στις ναζιστικές και φασιστικές δυνάμεις της κατοχής. Ο Μανόλης Σπιθούρης ή Νταμπακομανόλης. Που σημαδεύτηκε κι εκείνου η ζωή από τον βαρύτατο τραυματισμό του στο σαμποτάζ της Δαμάστας. Και απέκτησε η Αικατερίνη μετά το γάμο της ένα δεύτερο όνομα. Ήταν πλέον η Αικατερίνη Σπιθούρη ή Νταμπακομανώλενα. Ήταν πλέον γυναίκα του Οπλαρχηγού της Αντίστασης, του Μανόλη Σπιθούρη ή Νταμπακομανώλη.   

Ακολούθησαν εφτά παιδιά. Ο Βασίλης, η Μαρίνα, ο Μιχάλης, ο Σωκράτης, η Αγάπη, ο Δημήτρης και η Μαρία. Μια πολύτεκνη και ευτυχισμένη οικογένεια. Ο Μανόλης και η Αικατερίνη, μεγαλώνουν τα παιδιά τους με αρχές και αξίες, με ήθος και αξιοπρέπεια. Και τα αποδίδουν στην κοινωνία, έτοιμα να πάρουν τη ζωή στα χέρια τους. Ο Χάρος όμως που κρυφοκοιτά από τις χαραμάδες, χτυπά αλύπητα την Αικατερίνη. Χάνει ξαφνικά το Μιχάλη της. Ο πόνος είναι αβάσταχτος. Η ζωή όμως προχωρεί. Η Αικατερίνη απέκτησε γαμπρούς, νύφες και εγγόνια.

Για να φτάσουμε στη χθεσινή ημέρα και στα 93 χρόνια της ζωής της. Χθες, τιμούσε η χώρα μας την ημέρα της Εθνικής Αντίστασης. Σαν χθες,  ανατινάχθηκε ο Γοργοπόταμος και ο αείμνηστος Ανδρέας Παπανδρέου αφιέρωσε με νόμο του κράτους αυτήν την ημέρα, ως ημέρα τιμής και μνήμης της Αντίστασης του Ελληνικού λαού. Αυτή την ημέρα διάλεξε η Κατίνα του Νταμπακομανώλη να φύγει. Την  ημέρα της Αντίστασης αλλά και της ονομαστικής της εορτής. Η ζωή όμως είναι παράξενη. Με εκπλήξεις και συμπτώσεις. Αυτήν την ημέρα είχε διαλέξει και ο άντρας της ο Μανόλης ο Σπιθούρης να φύγει  από τη ζωή. Τη 25η Νοεμβρίου.

Αγαπητοί φίλοι, αγαπημένα παιδιά της Κατίνας και του Νταμπακομανώλη, αγαπητοί μου κουμπάροι.

Σήμερα αποχαιρετούμε τη μητέρα σας. Την αποχαιρετούν τα Ανώγεια, οι συγχωριανοί σας Ανωγειανοί, οι φίλοι, οι μέτοχοι της κατοχικής ιστορίας της Κρήτης, όλοι μαζί, όλοι, τιμούμε και αποχαιρετούμε τη μητέρα σας.

Σήμερα τιμούμε και αποχαιρετούμε την Ταμπακομανώλενα ως μία από τις τελευταίες γυναίκες της Αντίστασης της Κρήτης. Την αποχαιρετούμε με σεβασμό ως μια γυναίκα αρχόντισσα, λεβέντισσα, με ήθος, αξίες και ιδανικά.

Σήμερα, που εξελίσσεται αυτό το κύμα αναθεώρησης της κατοχικής ιστορίας της Κρήτης, τιμούμε και αποχαιρετούμε τη μητέρα σας που με τη στάση της ζωής της, απομάκρυνε τη λήθη και τους αναθεωρητές Γιατί, τίποτα δεν θέλουμε να ξεχάσουμε, τίποτα δεν θέλουμε να ξεχαστεί.

Γιατί η μητέρα και ο πατέρας σας, είναι ένα κομμάτι της μεγάλης και αδίδακτης Ελληνικής ιστορίας στα σχολεία μας.

Γιατί της αξίζει αυτή η τιμή.

Και όπως λέει και η εγγονή της η Εμμανουέλλα Καλλέργη :

Γιαγιά μου υπερήφανη με τα σοφά σου λόγια,

στολίδι της Καβαλαριάς παράδειγμα στ’Ανώγεια

Ας είσαι καλοτάξιδη !!!