Η Μαρία Κουτίβα, δασκάλα Αγγλικών στο 1ο Δημοτικό Σχολείο Ανωγείων, εκφώνησε την ομιλία για τη φετινή επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940 μπροστά στο Ηρώο στο Αρμί.
Διαβάστε αναλυτικά ολόκληρη την ομιλία της:
“Αιδεσιμότατοι, κ. Δήμαρχε, κ. Αντιδήμαρχε, κ. Δημοτικέ Σύμβουλε, κυρίες και κύριοι, αγαπητά μας παιδιά, 28η Οκτωβρίου, 1940.
Μέρα ιστορική, μέρα μνήμης. Μέρα που κανένας Έλληνας και καμιά Ελληνίδα δεν θα πρέπει να λησμονήσει.
Σαν σήμερα οι Έλληνες δια στόματος του τότε πρωθυπουργού Ιωάννη Μεταξά, ενώθηκαν και βροντοφώναξαν ΟΧΙ: ΟΧΙ στους επίδοξους Ιταλούς κατακτητές, ΟΧΙ στην παράδοση της Ελλάδος.
Ξημερώματα της ίδιας ημέρας, οι βομβαρδισμοί των Ιταλών στα φυλάκια της Πίνδου δεν λιγοψύχησαν κανέναν Έλληνα. Αντιθέτως, τα κατάμεστα τρένα οδηγούσαν λεβέντες στο μέτωπο του πολέμου. Όλοι με χαμόγελο στα χείλη ρίχνονταν στη μάχη για να υπερασπιστούν την πατρίδα. Το πυκνό χιόνι βάφτηκε με αίμα ελληνικό. Εκείνο το πρωινό πραγματοποιούνται και ο πρώτοι αεροπορικοί βομβαρδισμοί στον Πειραιά και το Τατόι. Επίσης, βομβαρδίστηκαν η Διώρυγα της Κορίνθου και η ναυτική βάση της Πρέβεζας. Το απόγευμα της 28ης Οκτωβρίου ο Μουσολίνι ανακοίνωνε στον Χίτλερ την επίθεση εναντίον της Ελλάδος.
Τρεις είναι οι περίοδοι που χαρακτηρίζουν τον ελληνοιταλικό πόλεμο: κατά την πρώτη, από 28 Οκτωβρίου 1940 έως 13 Νοεμβρίου 1940, οι ελληνικές δυνάμεις αντιμετώπισαν την ιταλική επίθεση «αμυνόμεναι του πατρίου εδάφους». Κατά τη δεύτερη, από 14 Νοεμβρίου 1940 έως 28 Δεκεμβρίου 1940, ο ελληνικός στρατός εξαπέλυσε αντεπίθεση με αποτέλεσμα την ιταλική υποχώρηση και την κατάληψη σημαντικών πόλεων στην Βόρεια Ήπειρο. Κατά την τρίτη περίοδο, από 29 Δεκεμβρίου 1940 έως 5 Απριλίου 1941, ο ελληνικός στρατός συνέχισε την προέλασή του στο αλβανικό έδαφος και συνέτριψε την «εαρινή επίθεση» των Ιταλών, στην οποία παρίστατο ο ίδιος ο Μουσολίνι.
Παρά τις απώλειες και τις αντίξοες συνθήκες, οι μάχες κερδίζονταν από τους στρατιώτες μας, ώσπου στις 6 Απριλίου 1941 οι Γερμανοί, σύμμαχοι των Ιταλών, κατάφεραν να νικήσουν τον εξαντλημένο ελληνικό στρατό που μαχόταν σθεναρά, αλλά άνισα: οι κατακτητές εισέβαλαν στην Αθήνα, και σύντομα Έλληνες ξεψυχούσαν στους δρόμους νικημένοι από την φτώχεια και την πείνα.
ΤΑ ΑΝΩΓΕΙΑ ΤΩΝ ΑΓΩΝΩΝ
Οι κάτοικοι των Ανωγείων βίωσαν σκληρά τη θηριωδία των Ναζί κατακτητών. Ο Αριστείδης Χαιρέτης λέει χαρακτηριστικά στη μαντινάδα του: «Την ιστορία του χωριού θα πω με λίγα λόγια, πως τρεις φορές το κάψανε, μα πάλι είναι Ανώγεια». Το τρίτο ολοκαύτωμα έγινε εκείνα τα μαύρα χρόνια του Β’ Παγκοσμίου Πολέμου. Ο Ιωάννης Δραμουντάνης, ο θρυλικός Στεφανογιάννης, αρχηγός της Εθνικής Αντίστασης της περιόδου 1941 – 1944, εκτελέστηκε στις 12 Φεβρουαρίου 1944. Όμως οι κατακτητές δεν είχαν ακόμη ολοκληρώσει το καταστροφικό τους έργο στο χωριό: η 13η Αυγούστου 1944 σήμανε την έναρξη της ισοπέδωσής του, έπειτα από διαταγή του στρατηγού Μίλερ, διοικητή του Φρουρίου της Κρήτης. Τα Ανωγειανά χώματα ποτίστηκαν με αίμα. Μανάδες, χήρες, ορφανά στα ερείπια του ηρωικού αυτού τόπου συνέθεσαν το σκηνικό της βαναυσότητας των κατακτητών.
Η λύτρωση ωστόσο για την πατρίδα δεν άργησε να έρθει: η Ελλάδα απελευθερώθηκε στις 12 Οκτωβρίου 1944, και η αιματοβαμμένη μας σημαία ανέμισε και πάλι περήφανα.
Όλοι εμείς, λοιπόν, έχουμε χρέος βαρύ απέναντι σε όσους ‘έπεσαν’ στα βουνά της Πίνδου, τους αγωνιστές της Εθνικής Αντίστασης, και όσων πολέμησαν για την Πατρίδα, ώστε να μείνει η θυσία τους ανεξίτηλα χαραγμένη στη μνήμη μας αλλά και των παιδιών μας.
Ζήτω η 28η Οκτωβρίου 1940, ζήτω η Ελλάδα, ζήτω η Ελευθερία!”