Archive for Νοεμβρίου 2012
«Βατερλώ» για τον «Αετό» …
18/11/2012
Σε Βατερλώ εξελίχθηκε για τον Αετό η αναμέτρηση της Κυριακής με τον Ο.Φ.Αρμένων στα Ανώγεια, για την 9η αγωνιστική του πρωταθλήματος, καθώς ηττήθηκε με το βαρύ 0-6 βυθίζοντας τον ακόμα περισσότερο στον βαθμολογικό πίνακα.
Το ματς δεν χρήζει ιδιαίτερης ανάλυσης καθώς η ομάδα μας δεν μπόρεσε σε κανένα σημείο του παιχνιδιού να διεκδικήσει κάτι καλύτερο.
Τα γκολ πέτυχαν οι Τσακάλι στο 16′,ο Χαλκιαδάκης στο 27′,ο Βογιατζάκης στο 34′,ο Τσιλιγκάκης με πέναλτι στο 85′,ο Τσέλα στο 92′ και ο Κλειδής στο τέταρτο λεπτό των καθυστερήσεων.
Επόμενη αναμέτρηση για τον Αετό εκτός έδρας με τον ισχυρό φέτος Ψηλορείτη στον Φουρφουρά.
Η σύνθεση του Αετού:
Μπροκάκης ,Πασπαράκης,Κεφαλογιάννης,Καλομοίρης,Σουλτάτος (62’Στ.Δραμουντάνης),Αλ.Φασουλάς (78’Αεράκης),Α.Σπαχής,
Χαραλαμπάκης,Γ.Φασουλάς(83′ Κουτάντος), Μ.Σπαχής,Ε.Δραμουντάνης
Tα αποτελέσματα της 9ης αγωνιστικής:
Τάλως Μελιδονίου – Άρης Ρεθύμνου 1-3
Επισκοπή Β’ – Ψηλορείτης 3-2 διακόπηκε στο 70 λόγω ισχυρής βροχόπτωσης
Ποσειδώνας Γερανίου – Αστέρας Ρεθύμνου 0-2 διακόπηκε στο 82′ λόγω ισχυρής βροχόπτωσης
Ασή Γωνιά – Σπήλι 1-1
Δόξα Πλατανέ – Μαργαρίτες 4-0
Αστέρας Περάματος – Λιβάδια 1-2
Αετός Ανωγείων – ΟΦ Αρμένων 0-6
Ρεπό: Ρεθυμνιακός
Δημοσιεύθηκε σε: 
Του Γιώργη Μπαγκέρη
Τριάντα εννέα χρόνια συμπληρώνονται φέτος από την εξέγερση του Πολυτεχνείου ,όπου οι φοιτητές με την κατάληψη της σχολής και τον αιματηρό επίλογο που ακολούθησε με την στρατιωτική επέμβαση και την είσοδο των τανκς, έδωσαν το καίριο πλήγμα που οδήγησε μετέπειτα στην πτώση της Χούντας των Συνταγματαρχών που είχε την Ελλάδα στον γύψο για επτά ολόκληρα χρόνια.
Τα συνθήματα του Πολυτεχνείου για ”Ψωμί-Παιδεία-Ελευθερία” παραμένουν πάντα επίκαιρα και αποτελούν Φάρο αντίστασης ακόμα και σήμερα όπου η Ελλάδα ζει μια άλλη ιδιότυπη Χούντα, αυτή των μνημονίων και του Δ.Ν.Τ που την κρατάει αιχμάλωτη και υποχείριο των ”ισχυρών” της Ευρώπης.
Το αίμα των εξεγερμένων της 17ης Νοεμβρίου 1973 βοά και ζητά στις σημερινές δύσκολες στιγμές που περνά ο απλός πολίτης αυτής της χώρας, να βρει άξιους συνεχιστές, ανθρώπους που θα προτάξουν τα στήθη τους και θα σταματήσουν την ξέφρενη πορεία προς τον γκρεμό και την εξαθλίωση.
Ο δικός μας Νίκος Ξυλούρης, ο Ψαρονίκος βρέθηκε και τις τρεις ημέρες της κατάληψης στο Πολυτεχνείο και φυγαδεύτηκε από τους φοιτητές λίγες ώρες πριν την είσοδο των τανκς. Το ”Πότε θα κάνει Ξαστεριά” που τραγούδησε μαζί με τον αγωνιζόμενη νεολαία έγινε το τραγούδι-σύμβολο κατά της 7χρονης τυραννίας. Ο ίδιος σεμνός και μαζεμένος δεν μιλούσε ποτέ για την συμμετοχή του στα τότε γεγονότα. ”Εκεί σκοτώθηκαν άνθρωποι για τα ιδανικά τους. Εγώ δεν σκοτώθηκα” έλεγε ο αείμνηστος Αρχάγγελος της Κρήτης και χαμήλωνε το βλέμμα. Δυστυχώς κάποιοι καπηλεύτηκαν την συμμετοχή τους στο Πολυτεχνείο. Την εξαργύρωσαν χρόνια μετά στην Μεταπολίτευση, με θέσεις και αξιώματα και δυστυχώς αποδείχτηκαν ανάξιοι να σηκώσουν το βάρος της ευθύνης και ανίκανοι να κάνουν πράξη τα συνθήματα των φοιτητών κατά της δικτατορίας. Σε καμιά περίπτωση όμως το γεγονός αυτό δεν μειώνει το μεγαλείο της αντίστασης και της σημασίας της εξέγερσης του Νοέμβρη του ’73.
Τα Ανώγεια τιμούν το Πολυτεχνείο με οδηγό την δική τους νεολαία, αυτή την γενιά που θα νιώσει περισσότερο από όλους τις συνέπειες των μνημονίων και της πολιτικής και οικονομικής κρίσης που πλήττει την χώρα μας.
Η A’ Λυκείου Ανωγείων θα πραγματοποιήσει την εκδήλωση στο Δημοτικό σχολείο το Σάββατο στις 9 το βράδυ, όπου οι μαθητές με τον δικό τους τρόπο και την δική τους φλόγα θα μας παρουσιάσουν το Χρονικό της εξέγερσης του Πολυτεχνείου, διανθισμένο με τραγούδια του Ξυλούρη, του Λοίζου, με ποιήματα του Ρίτσου και του Παλαμά, βροντοφωνάζοντας το δικό τους ”Δεν Θα Περάσει ο Φασισμός”. Τα προηγούμενα χρόνια στο χωριό πραγματοποιούνταν και λαμπαδηφορία στην οποία οι μαθητές έβγαιναν στο χωριό στις 3 τα ξημερώματα (2.59 όπου το τανκ γκρέμισε την πύλη) και με αναμμένες δάδες φώναζαν συνθήματα και τραγουδούσαν επαναστατικά τραγούδια.
Φέτος οι μαθητές αποφάσισαν να αναβάλλουν την συγκεκριμένη εκδήλωση ως ένδειξη πένθους για τον πρόσφατο χαμό ενός νέου ανθρώπου, του Κώστα Δακανάλη ή Ματσουκά και καλούν τους Ανωγειανούς να τιμήσουν με την παρουσία τους στο Δημοτικό το βράδυ του Σαββάτου, όχι μόνο τους νεκρούς του Πολυτεχνείου, αλλά όλους αυτούς που βασανίστηκαν, εξορίστηκαν και υπέστησαν κάθε μορφή δίωξης και ανελευθερίας στην διάρκεια της επταετίας.
Φέτος είναι και η πρώτη χρονιά που η επέτειος θα τιμηθεί από όλους τους Έλληνες που σκέπτονται και δρουν ελεύθερα πλην μιας θλιβερής μειοψηφίας στο Κοινοβούλιο που θεωρεί στημένο το γεγονός της εξέγερσης και ανύπαρκτο το θέμα ότι υπήρξαν νεκροί εντός και πέριξ της Σχολής. Δυστυχώς η οικονομική κρίση και η απαξίωση της πολιτικής έχει και ευρύτερες συνέπειες εκκόλαψης φασιστοειδών νοσταλγών του Χίτλερ και μιας ιδεολογίας βίας και απαξίωσης των πάντων. Ασφαλώς και είναι κρίμα σε μια χώρα όπου η Ναζιστική Κατοχή αλλά και η δικτατορία των Συνταγματαρχών έφεραν τόσα δεινά, να υπάρχουν νοσταλγοί αυτών των καταστάσεων, μια Δημοκρατία όμως οφείλει να ακούει και να σέβεται και την αντίθετη γνώμη όσο ακραία και αν είναι.
Ας στρέψουμε λοιπόν το βλέμμα μας στο παρελθόν αυτού του τόπου των τόσων αγώνων για ελευθερία και με οδηγό αυτό ας σηκωθούμε και ας αγωνιστούμε και εμείς για τα δικά μας δικαιώματα που σήμερα ποδοπατιούνται βάναυσα από μια νέα δικτατορική μπότα.
Κλείνοντας αυτό το άρθρο ας παραθέσουμε το Χρονικό των γεγονότων του Πολυτεχνείου αλλά και τους νεκρούς του αιματοβαμμένου Νοέμβρη που στιγμάτισε και καθοδήγησε την σύγχρονη ιστορία της Ελλάδας.
ΤΟ ΧΡΟΝΙΚΟ:
Στις 14 Νοεμβρίου 1973, οι φοιτητές του Πολυτεχνείου αποφασίζουν αποχή από τα μαθήματα με αίτημα την διεξαγωγή ελεύθερων φοιτητικών εκλογών το ίδιο έτος και όχι στα τέλη του επόμενου χρόνου που είχε αποφασίσει η χούντα. Συνελεύσεις γίνονται και σε άλλα πανεπιστημιακά τμήματα. Πλήθος φοιτητών συρρέουν στο κτίριο του Πολυτεχνείου στην Πατησίων και το απόγευμα της ίδιας ημέρας, παίρνεται η απόφαση για την κατάληψη της σχολής.
Μέσα σε λίγες ώρες κατασκευάζεται ο ραδιοφωνικός πομπός μέσω του οποίου εκφωνήθηκε το πλέον γνωστό μήνυμα «Εδώ Πολυτεχνείο! Λαέ της Ελλάδας το Πολυτεχνείο είναι σημαιοφόρος του αγώνα μας, του αγώνα σας, του κοινού αγώνα μας ενάντια στη δικτατορία και για την Δημοκρατία. Εδώ Πολυτεχνείο, εδώ Πολυτεχνείο. Σας μιλά ο ραδιοφωνικός σταθμός των ελεύθερων αγωνιζόμενων φοιτητών, των ελεύθερων αγωνιζόμενων Ελλήνων».
Ακόμη, εγκαθίστανται πολύγραφοι προκειμένου να κοινοποιούνται οι αποφάσεις της συντονιστικής επιτροπής της κατάληψης, ενώ δημιουργήθηκαν και συνεργεία φοιτητών που ετοίμαζαν τα πλακάτ και έγραφαν συνθήματα σε τοίχους και τρόλεϊ.
Τη δεύτερη μέρα της κατάληψης, Πέμπτη 15 Νοεμβρίου, ο ενθουσιασμός των φοιτητών κορυφώθηκε και πραγματοποιήθηκε πορεία με συνθήματα κατά της χούντας.
Την Παρασκευή,16 Νοεμβρίου , μαθητές ενώθηκαν με τους φοιτητές και η εξέγερση γενικεύτηκε. Το στρατιωτικό καθεστώς πλέον βρισκόταν σε κατάσταση επιφυλακής ενώ ο δικτάτορας Παπαδόπουλος είχε εξοργιστεί με την λειτουργία του ραδιοφωνικού σταθμού. Λαμβάνεται η απόφαση της εκκένωσης του Πολυτεχνείου με δραστικά αστυνομικά μέσα. Η εξέγερση όμως έχει πλέον γενικευτεί σε όλη την Ελλάδα. Στην πορεία που διοργανώνεται το απόγευμα της ημέρας στο κέντρο της Αθήνας, η αστυνομία επεμβαίνει με ωμή βία, με ξυλοδαρμούς και συλλήψεις συμμετεχόντων.
Τα ξημερώματα της 17ης Νοεμβρίου βρίσκουν άρματα του στρατού να έχουν παραταχθεί έξω από το Πολυτεχνείο. Η απόφαση έχει παρθεί. Ένα από τα τανκς οδηγείται πάνω στην πύλη του Πολυτεχνείου γκρεμίζοντας την.
Μετά την πτώση της πύλης ένοπλες δυνάμεις εισβάλλουν στο Πολυτεχνείο για να «εκκαθαρίσουν» το χώρο από τα «ταραχοποιά στοιχεία». Φοιτητές συλλαμβάνονται και οδηγούνται στα υπόγεια του ΕΑΤ-ΕΣΑ, ενώ ελεύθεροι σκοπευτές ανοίγουν πυρ από ταράτσες στις οποίες είχαν ακροβολιστεί.
Την επόμενη ημέρα, ο Παπαδόπουλος απευθύνει διάγγελμα στο οποίο αναφέρει πως τα γεγονότα οφείλονταν σε «αναρχικά στοιχεία που απέβλεπαν στην ανατροπή της τάξης» και τα απέδωσε σε συνωμοσία.
ΟΙ ΝΕΚΡΟΙ ΤΟΥ ΠΟΛΥΤΕΧΝΕΙΟΥ:
Το ζήτημα του ακριβούς αριθμού των νεκρών κατά τη διάρκεια της εξέγερσης του Πολυτεχνείου και την επιχείρηση καταστολής της, παραμένει ακόμη και σήμερα ένα δυσεπίλυτο πρόβλημα, προκαλώντας συζητήσεις,αλλά και ισχυρισμούς ανιστόρητους και πέρα από κάθε λογική.
Από τα μέσα του 2002 έχει ξεκινήσει μια ιστορική έρευνα στο Εθνικό Ίδρυμα Ερευνών με τίτλο “Τεκμηριώνοντας τα γεγονότα του Νοεμβρίου 1973”. Στο πλαίσιο αυτής της έρευνας επιχειρείται η συγκέντρωση και επεξεργασία με επιστημονικές μεθόδους τεκμηρίων που αφορούν σε πολλές παραμέτρους των γεγονότων, όπως το χρονικό της εξέγερσης, το επιχειρησιακό σχέδιο για την καταστολή της, η εξέλιξη των γεγονότων έξω από το Πολυτεχνείο κ.ο.κ. Ένα από τα ζητούμενα είναι, φυσικά, ο αριθμός και η ταυτότητα των θυμάτων. Αν και η έρευνα βρίσκεται ακόμη σε εξέλιξη, επιχειρείται στο σημείο αυτό μια συνοπτική παρουσίαση των πρώτων διαπιστώσεων, με έμφαση στη “γενεαλογία” του ζητήματος.
Οι 24 πλήρως τεκμηριωμένες περιπτώσεις
1. Σπυρίδων Κοντομάρης του Αναστασίου, 57 ετών, δικηγόρος (πρώην βουλευτής Κερκύρας της Ένωσης Κέντρου), κάτοικος Αγίου Μελετίου, Αθήνα. Στις 16.11.1973, γύρω στις 20.30-21.00, ενώ βρισκόταν στη διασταύρωση οδών Γεωργίου Σταύρου & Σταδίου, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια που έρριχνε η Αστυνομία κατά των διαδηλωτών, με αποτέλεσμα να υποστεί έμφραγμα του μυοκαρδίου. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ., όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
2. Διομήδης Κομνηνός του Ιωάννη, 17 ετών, μαθητής, κάτοικος Λευκάδος 7, Αθήνα. Στις 16.11.1973, μεταξύ 21.30 και 21.45, ενώ βρισκόταν μαζί με άλλους διαδηλωτές στη διασταύρωση των οδών Αβέρωφ & Μάρνη, τραυματίστηκε θανάσιμα στην καρδιά από πυρά που έριξαν εναντίον του άνδρες της φρουράς του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. και από εκεί, νεκρός πλέον, στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών (όπως λεγόταν τότε το Γενικό Κρατικό Νοσοκομείο).
3. Σωκράτης Μιχαήλ, 57 ετών, εμπειρογνώμων ασφαλιστικής εταιρείας, κάτοικος Περιστερίου Αττικής. Στις 16.11.1973, μεταξύ 21.00 και 22.30, ενώ βρισκόταν μεταξύ των οδών Μπουμπουλίνας και Σόλωνος, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια που έριχνε η Αστυνομία κατά των διαδηλωτών, με αποτέλεσμα να υποστεί απόφραξη της αριστεράς στεφανιαίας. Μεταφέρθηκε ημιθανής στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. (F Σεπτεμβρίου), όπου και πέθανε.
4. Toril Margrethe Engeland του Per Reidar, 22 ετών, φοιτήτρια από το Molde της Νορβηγίας. Στις 16.11.1973, γύρω στις 23.30, τραυματίστηκε θανάσιμα στο στήθος από πυρά της φρουράς του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε από διαδηλωτές στο ξενοδοχείο «Ακροπόλ» και αργότερα, νεκρή ήδη, στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ι.Κ.Α. Ανακριβώς είχε αναφερθεί αρχικά από την Αστυνομία ως «Αιγυπτία Τουρίλ Τεκλέτ» και η παρεξήγηση αυτή επιβιώνει ακόμη σε κάποιους «καταλόγους νεκρών».
5. Βασίλειος Φάμελλος του Παναγιώτη, 26 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος, από τον Πύργο Ηλείας, κάτοικος Κάσου 1, Κυψέλη, Αθήνα. Στις 16.11.1973, γύρω στις 23.30, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά της φρουράς του Υπουργείου Δημοσίας Τάξεως. Μεταφέρθηκε από διαδηλωτές στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. και από εκεί, νεκρός πλέον, στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών.
6. Γεώργιος Σαμούρης του Ανδρέα, 22 ετών, φοιτητής Παντείου, από την Πάτρα, κάτοικος πλατείας Κουντουριώτου 7, Κουκάκι. Στις 16.11.1973 γύρω στις 24.00, ενώ βρισκόταν στην ευρύτερη περιοχή του Πολυτεχνείου (Καλλιδρομίου και Ζωσιμάδων), τραυματίστηκε θανάσιμα στον τράχηλο από πυρά της αστυνομίας. Μεταφέρθηκε στο πρόχειρο ιατρείο του Πολυτεχνείου, όπου απεβίωσε. Από εκεί μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ι.Κ.Α. Ανακριβώς είχε αναφερθεί αρχικά από την Αστυνομία ως «Χαμουρλής».
7. Δημήτριος Κυριακόπουλος του Αντωνίου, 35 ετών, οικοδόμος, από τα Καλάβρυτα, κάτοικος Περιστερίου Αττικής. Κατά τις βράδυνες ώρες της 16.11.1973 ενώ βρισκόταν στην περιοχή του Πολυτεχνείου, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια και στη συνέχεια κτυπήθηκε από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους, συνεπεία των οποίων πέθανε, από οξεία ρήξη αορτής, τρεις ημέρες αργότερα, στις 19.11.1973, ενώ μεταφερόταν στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ.
8. Σπύρος Μαρίνος του Διονυσίου, επονομαζόμενος Γεωργαράς, 31 ετών, ιδιωτικός υπάλληλος, από την Εξωχώρα Ζακύνθου. Κατά τις βράδυνες ώρες της 16.11.1973, ενώ βρισκόταν στην περιοχή του Πολυτεχνείου, κτυπήθηκε από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους, και υπέστη κρανιοε-γκεφαλικές κακώσεις. Μεταφέρθηκε στο Θεραπευτήριο Πεντέλης, όπου πέθανε τη Δευτέρα, 19.11.1973, από οξύ αγγειακό εγκεφαλικό επεισόδιο. Τάφηκε στην ιδιαίτερη πατρίδα του, όπου στις 9.9.1974, έγινε τελετή στη μνήμη του.
9. Νικόλαος Μαρκούλης του Πέτρου, 24 ετών, εργάτης, από το Παρ-θένι Θεσσαλονίκης, κάτοικος Χρηστομάνου 67, Σεπόλια, Αθήνα, εργάτης. Κατά τις πρωινές ώρες της 17.11.1973, ενώ βάδιζε στην πλατεία Βάθης, τραυματίστηκε στην κοιλιά από ριπή στρατιωτικής περιπόλου. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου πέθανε τη Δευτέρα 19.11.1973.
10. Αικατερίνη Αργυροπούλου σύζυγος Αγγελή, 76 ετών, κάτοικος Κέννεντυ και Καλύμνου, Αγιοι Ανάργυροι Αττικής. Στις 10.00 της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην αυλή του σπιτιού της, τραυματίστηκε στην πλάτη από σφαίρα. Διακομίστηκε στην κλινική «Παμμακάριστος» (Κάτω Πατήσια), όπου νοσηλεύτηκε επί ένα μήνα και κατόπιν μεταφέρθηκε στο σπίτι της, όπου πέθανε συνεπεία του τραύματος της μετά από ένα εξάμηνο (Μάιος 1974).
11. Στυλιανός Καραγεώργης του Αγαμέμνονος, 19 ετών, οικοδόμος, κάτοικος Μιαούλη 38, Νέο Ηράκλειο Αττικής. Στις 10.15 το πρωί της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν μαζί με άλλους διαδηλωτές στην οδό Πατησίων, μεταξύ των κινηματογράφων «ΑΕΛΑΩ» και «ΕΑΛΗΝΙΣ», τραυματίστηκε από ριπή πολυβόλου που έρριξε εναντίον τους περίπολος πεζοναυτών που επέβαινε ενός τεθωρακισμένου οχήματος. Μεταφέρθηκε στο Κ.Α.Τ., όπου πέθανε μετά από 12 μέρες, στις 30.11.1973.
12. Μάρκος Καραμανής του Δημητρίου, 23 ετών, ηλεκτρολόγος, από τον Πειραιά, κάτοικος Χίου 35, Αιγάλεω. Στις 10.30 περίπου το πρωί της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην ταράτσα πολυκατοικίας επί της πλατείας Αιγύπτου 1, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά της στρατιωτικής φρουράς που ενέδρευε στην ταράτσα του Ο.Τ.Ε. (αυτουργός ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Αυμπέρης, 573ου Τάγματος Πεζικού). Μεταφέρθηκε στην κλινική «Παντάνασσα» (πλατεία Βικτωρίας), όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
13. Αλέξανδρος Σπαρτίδης του Ευστρατίου, 16 ετών, μαθητής, από τον Πειραιά, κάτοικος Αγίας Λαύρας 80, Αθήνα. Στις 10.30 με 11.00 περίπου το πρωί της 17.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Κότσικα, τραυματίστηκε θανάσιμα στην κοιλιά από πυρά της στρατιωτικής φρουράς που ενέδρευε στην ταράτσα του Ο.Τ.Ε. (αυτουργός ο ανθυπολοχαγός Ιωάννης Δυμπέρης, 573ου Τάγματος Πεζικού). Με διαμπερές τραύμα μεταφέρθηκε στο Κ.Α.Τ., όπου τον βρήκε νεκρό ο πατέρας του.
14. Δημήτριος Παπαϊωάννου, 60 ετών, διευθυντής ταμείου αλευροβιομηχάνων, κάτοικος Αριστομένους 105, Αθήνα. Γύρω στις 11.30 της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην πλατεία Ομονοίας, προσβλήθηκε από δακρυγόνα αέρια που έριχνε η Αστυνομία. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ., όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του, συνεπεία εμφράγματος.
15. Γεώργιος Γεριτσίδης του Αλεξάνδρου, 47 ετών, εφοριακός υπάλληλος, κάτοικος Ελπίδος 29, Νέο Ηράκλειο Αττικής. Στις 12.00 της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν μέσα στο αυτοκίνητο του στα Νέα Λιόσια, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά που διέσχισαν τον ουρανό του αυτοκινήτου. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου πέθανε αυθημερόν.
16. Βασιλική Μπεκιάρη του Φωτίου, 17 ετών, εργαζόμενη μαθήτρια, από τα Αμπελάκια Βάλτου Αιτωλοακαρνανίας, κάτοικος Μεταγένους 8, Νέος Κόσμος. Στις 12.00 το μεσημέρι της 17.11.1973, ενώ βρισκόταν στην ταράτσα του σπιτιού της, τραυματίστηκε θανάσιμα στον αυχένα από πυρά. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών και στη συνέχεια στον «Ευαγγελισμό», όπου πέθανε αυθημερόν.
17. Δημήτρης Θεοδώρας του Θεοφάνους, 52 ετών, κάτοικος Ανακρέοντος 2, Ζωγράφου. Στις 13.00, της 17.11.1973, ενώ διέσχιζε με τη μητέρα του τη διασταύρωση της οδού Ορεινής Ταξιαρχίας με τη λεωφόρο Παπάγου στου Ζωγράφου, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά στρατιωτικής περιπόλου με επικεφαλής αξιωματικό (πιθανόν ο ίλαρχος Σπυρίδων Σταθάκης του Κ.Ε.Τ/Θ), που βρισκόταν ακροβολισμένη στο λόφο του Αγίου Θεράποντος. Εξέπνευσε ακαριαία και όταν μεταφέρθηκε στο Νοσοκομείο των Παίδων, απλώς διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
18. Αλέξανδρος Βασίλειος (Μπασρί) Καράκας, 43 ετών, Αφγανός τουρκικής υπηκοότητας, ταχυδακτυλουργός, κάτοικος Μύρων 10, Αγιος Παντελεήμονας, Αθήνα. Στις 13.00, της 17.11.1973, ενώ βάδιζε με τον 13χρονο γιο του στη διασταύρωση των οδών Χέϋδεν και Αχαρνών, τραυματίστηκε θανάσιμα στην κοιλιά από ριπή μυδραλίου τεθωρακισμένου στρατιωτικού οχήματος. Μεταφέρθηκε απευθείας στο νεκροτομείο, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
19. Αλέξανδρος Παπαθανασίου του Σπυρίδωνος, 59 ετών, συνταξιούχος εφοριακός, από το ΚεράσοΒο Αιτωλοακαρνανίας, κάτοικος Νάξου 116, Αθήνα. Στις 13.30 της 18.11.1973, ενώ βάδιζε με τις ανήλικες κόρες του στη διασταύρωση των οδών Δροσοπούλου και Κύθνου, απέναντι από το ΙΣΤ’ Αστυνομικό Τμήμα, βρέθηκε εν μέσω πυρών, προερχομένων από τους αστυνομικούς του Τμήματος, με αποτέλεσμα να πάθει συγκοπή. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών, όπου διαπιστώθηκε ο θάνατος του.
20. Ανδρέας Κούμπος του Στέργιου 63 ετών, βιοτέχνης, από την Καρδίτσα, κάτοικος Αμαλιάδος 12, Κολωνός. Γύρω στις 11.00 με 12.00 της 18.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Γ’ Σεπτεμβρίου και Καποδιστρίου, τραυματίστηκε στη λεκάνη από πυρά μυδραλίου τεθωρακισμένου στρατιωτικού οχήματος. Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ., κατόπιν στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών και τέλος στο Κ.Α.Τ., όπου και πέθανε στις 30.1.1974.
21. Μιχαήλ Μυρογιάννης του Δημητρίου, 20 ετών, ηλεκτρολόγος, από τη Μυτιλήνη, κάτοικος Ασημάκη Φωτήλα 8, Αθήνα. Στις 12.00 το μεσημέρι της 18.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Στουρνάρη, τραυματίστηκε θανάσιμα στο κεφάλι από πυρά περιστρόφου αξιωματικού του Στρατού (αυτουργός ο συνταγματάρχης Νικόλςος Ντερτι-λής). Μεταφέρθηκε στο Σταθμό Πρώτων Βοηθειών του Ε.Ε.Σ. σε κωματώδη κατάσταση και κατόπιν στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου πέθανε αυθημερόν.
22. Κυριάκος Παντελεάκης του Δημητρίου, 44 ετών, δικηγόρος, από την Κροκέα Λακωνίας, κάτοικος Φερρών 5, Αθήνα. Στις 12.00 με 12.30 το μεσημέρι της 18.11.1973, ενώ βάδιζε στη διασταύρωση των οδών Πατησίων και Γλάδστωνος, τραυματίστηκε θανάσιμα από πυρά διερχομένου άρματος μάχης. Μεταφέρθηκε στο Ρυθμιστικό Κέντρο Αθηνών, όπου και πέθανε στις 27.12.1973.
23. Ευστάθιος Κολινιάτης, 47 ετών, από τον Πειραιά, κάτοικος Νικο-πόλεως 4, Καματερό Αττικής. Κτυπήθηκε στις 18.11.1973 από αστυνομικούς με συμπαγείς ράβδους, και υπέστη κρανιοεγκεφαλικές κακώσεις, συνεπεία των οποίων πέθανε στις 21.11.1973.
24. Ιωάννης Μικρώνης του Αγγέλου, 22 ετών, φοιτητής στο τμήμα Ηλεκτρολόγων Μηχανικών του Πανεπιστημίου Πατρών, από την Ανω Αλισσό Αχαΐας. Συμμετείχε στην κατάληψη του Πανεπιστημίου Πατρών. Κτυπήθηκε μετά τα γεγονότα, υπό συνθήκες που παραμένουν ακόμη αδιευκρίνιστες. Συνεπεία της κακοποίησης του υπέστη ρήξη του ήπατος, εξαιτίας της οποίας πέθανε στις 17.12.1973 στο Λαϊκό Νοσοκομείο Αθηνών, όπου νοσηλευόταν. Σύμφωνα με ορισμένες ενδείξεις, ο τραυματισμός του συνέβη στην Πάτρα, άλλες όμως πληροφορίες τον τοποθετούν στην Αθήνα. Η περίπτωση του παραμένει υπό έρευνα.
“Η Χούντα δεν τελείωσε το ’73….”
16/11/2012
Η “Ξαστεριά” που τραγούδησε στο Πολυτεχενίο το ΄73 ο Νίκος Ξυλούρης έδινε δύναμη στον αγώνα των φοιτητών για την ανατροπή της Χούντας των Συνταγματαρχών
Σήμερα είναι μια ημέρα μεγάλου πένθους για την Ελλάδα, για τις Ελληνίδες, για τους Έλληνες του σήμερα, κυρίως όμως για τα Ελληνόπουλα του αύριο.
Αδίστακτοι εκμεταλλευτές του πλούτου της Ευρώπης και του κόσμου έπεσαν ωσάν κόρακες να κατασπαράξουν το πτώμα της Ελληνικής οικονομίας που προγραμματισμένα οργανώθηκε με μαεστρία και δολιότητα από τους Ευρωπαίους εταίρους μας και τους Ατλαντικούς και υπερατλαντικούς συμμάχους μας. Οι οποίοι δημιούργησαν την κρίση του 1964 ,την κρίση του 1965,την δικτατορία του 1967.Μια μαύρη περίοδος στην οποία ο Ελληνικός λαός πάλι καταδικάστηκε από τους συμμάχους του οι οποίοι γνώρισαν τις μεγάλες του θυσίες στον Δεύτερο Παγκόσμιο πόλεμο, τόσο στο έπος της Αλβανίας όσο και στην ιστορική μεγάλη Μάχη της Κρήτης. Όλα αυτά τα εκμεταλλεύτηκαν, τα καταπρόδωσαν και δεν αναγνώρισαν στην Ελλάδα τα δικαιώματα που της έπρεπαν.
Μετά το Πολυτεχνείο, μετά την Χούντα που κράτησε 7 ολόκληρα χρόνια τον Ελληνικό λαό κάτω από την μπότα της ,με αξιωματικούς ανάξιους της Ελληνικής στρατιωτικής παράδοσης να έχουν προδώσει την ιστορική μνήμη όλων των ηρώων του Ελληνισμού,φ τάσαμε στο σημείο να έρθει η ώρα της εξέγερσης του λαού στο Πολυτεχνείο. Το κακοποίησαν μετά την απελευθέρωση και τη μεταπολίτευση ,το εκμεταλλεύτηκαν ,το έκλεισαν για συναλλαγή θέσεων, συμφερόντων ,χρημάτων και καταλήστευσης όλου του Ελληνικού δυναμικού και των ελπίδων των Ελλήνων για ένα καλύτερο μέλλον.
Αυτό το Πολυτεχνείο το οποίο κάθε χρόνο γιορτάζεται με μια συμβατική τελετουργία για να δικαιολογούμε τα αδικαιολόγητα , ήταν μια υπόθεση στην οποία όλοι θεωρήσαμε ότι είχαμε ένα χρέος: Να το αναδείξουμε ως αξιακό αγώνα του μεταπολιτευτικού Ελληνισμού ,της μεταπολίτευσης και της Δημοκρατίας.
Φέτος λοιπόν ύστερα από όλα τα μνημόνια, ύστερα από όλη τη φρίκη της πολιτικής κατάπτωσης, ύστερα από όλους τους καταναγκασμούς των Ευρωπαίων και ιδιαίτερα των Γερμανών που επέλεξαν την Ελλάδα ως θύμα και πειραματόζωο για μια νέα κατοχή ,το μήνυμα του Πολυτεχνείου είναι περισσότερο επίκαιρο από ποτέ.
Γιατί αυτή την ώρα πλέον πρέπει να οπλιστεί ξανά με δύναμη ο Ελληνικός λαός για να αντισταθεί χωρίς να διασπαστεί και χωρίς να οδηγηθεί σε εμφύλιες καταστάσεις όπως ετοιμάζουν πάλι εταίροι και σύμμαχοι. Εκείνοι που από την εποχή του ’21 θέλησαν να έχουν την Ελλάδα ως ένα προτεκτοράτο. Πότε Άγγλοι,πότε Γάλλοι,πότε Γερμανοί,πότε Πορτογάλοι.
Σήμερα λοιπόν στην Εκκλησία μας εδώ κάνουμε το μνημόσυνο αυτών που χάθηκαν άδικα,αυτού του παιδιού του Διομήδη που σκοτώθηκε ,όλο αυτό το μεγαλείο της εθνικής του ψυχής αλλά και τόσων άλλων.
Παράλληλα όμως ποιούμε τη δέηση και το μνημόσυνο της χαμένης ελπίδας. Εμείς δεν θεωρούμε ότι χάθηκε αλλά ότι πρέπει εδώ από την Κρήτη ,από τα Ανώγεια από όλους αυτούς τους χώρους που τους διέλυσαν οι Γερμανοί, να υψώσουμε ξανά την ελπίδα γιατί αλλιώς χάνεται η Ελλάδα.
Τέκνα μου αγαπημένα. Σας καλώ σε αυτόν τον πνευματικό αγώνα για να αντισταθούμε ψυχικά και πνευματικά στην εξαθλίωση των πάντων ,την οποία επέβαλλαν: Όλοι αυτοί οι οποίοι κακομεταχειρίστηκαν και το Πολυτεχνείο και την μνήμη και τις αξίες του και όλες αυτές τις διαδικασίες της ελευθερίας μας. Είμαστε σκλάβοι πλέον και πρέπει να ελευθερωθούμε ξανά.
Εγερθητε, συνεγερθητε ψυχικά και σωματικά για την Ελλάδα που εμείς πρέπει να φτιάξουμε.Ο μεγάλος κρητικός Νίκος Καζαντζάκης, λέει στην Ασκητική “Σωτηρία θα πει να λυτρωθείς απ’ όλους τους σωτήρες· αυτή ‘ναι η ανώτατη λευτεριά, η πιο αψηλή, όπου με δυσκολία αναπνέει ο άνθρωπος. Αντέχεις;”
(Από την ομιλία του παπα-Ανδρέα Κεφαλογιάννη στην επέτειο του Πολυτεχνείου)
Το Κέντρο Υγείας ευχαριστεί την ΑΝΕΚ
14/11/2012
Ο Διευθυντής και το προσωπικό του Κ.Υ. Ανωγείων ευχαριστεί θερμά την ΑΝΕΚ LINES για την στήριξη από πλευρά τους με την χορηγία δωρεάν ακτοπλοϊκών εισιτηρίων στον Διευθυντή Α΄ καρδιολογικού τμήματος Γ.Ν Μελισσίων « ΑΜΑΛΙΑ ΦΛΕΜΙΓΚ» και ενός ακόμα επιβάτη (γραμματειακή υποστήριξη) με Ι.Χ. που θα ταξιδεύουν στη γραμμή Πειραιά-Ηρακλείου –Πειραιάς περίπου μία (1) φορά το μήνα έως τον Οκτώβρη του 2013.
Ευχαριστούμε θερμά και την συνεργάτιδά σας κα Χαιρέτη Αναστασία (Γιασκαφονίκο), της οποίας η συμβολή στην συγκεκριμένη ανιδιοτελή ενέργεια, ήταν καθοριστική για το έμπρακτο ενδιαφέρον της τον τόπο καταγωγής της τα Ανώγεια.
Η υποχρηματοδότηση Δήμων και Περιφερειών, το πογκρόμ απολύσεων εργαζομένων στους ΟΤΑ, όπως προβλέπεται στο Μεσοπρόθεσμο 2013-2016 και στον προϋπολογισμό 2013, όχι μόνο εντάσσεται πλήρως στη λογική της δημοσιονομικής πειθαρχίας, αλλά αποτελεί βασικό κρατικό εργαλείο για την προώθηση της βάρβαρης πολιτικής τους στην καθημερινότητα των εργαζομένων.
Από σήμερα 13/11/2012 τίθενται σε διαθεσιμότητα οι εργαζόμενοι στους δήμους, όπως προβλέπει το Μεσοπρόθεσμο 2013-2016, με απολαβές στο 1/3 του μισθού τους.
Μέσα σε διάστημα 5 ημερών από τη δημοσίευση του Μεσοπρόθεσμου θα πρέπει να αποσταλούν καταστάσεις και ονόματα των εργαζομένων, καθώς οι πράξεις διαθεσιμότητας υπογεγραμμένες από τους δημάρχους. Η δημοσίευση έγινε ήδη χθες 12/11/2012 και η προθεσμία είναι εντός 5 εργάσιμων ημερών, δηλαδή έως την Παρασκευή 16/11/2012.
Για το παραπάνω θέμα ηδη έχουμε ενημερώσει τον κ. Δήμαρχο και ο οποίος –προς τιμήν του – μας γνώρισε ότι «δεν πρόκειται καμιά τέτοια κατάσταση υπαλλήλων να αποσταλεί από τις υπηρεσίες του Δήμου» . Ανάλογη στάση εξ όσων γνωρίζουμε πρόκειται να κρατήσουν και άλλοι Δήμοι
Έχουμε τη γνώμη ότι λόγω της ταχύτητας των γεγονότων και των ασφυκτικών προθεσμιών που επιβάλει το Μεσοπρόθεσμο, δεν αρκεί μόνο αυτό. Υπάρχει ανάγκη άμεσης σύγκλισης του Δημοτικού Συμβουλίου, προκειμένου να παρθούν πολιτικές αποφάσεις, οι οποίες θα λένε ΟΧΙ στην εφαρμογή της απόφασης της Κυβέρνησης από τους Δήμους για τις απολύσεις των εργαζομένων.
Για τον λογο αυτό θεωρούμε ως επιτακτική ανάγκη την άμεση σύγκλιση του ΔΣ (το πολύ έως την Πέμπτη 15/11).
O κ. Κορναράκης στο βήμα (Φωτό Αγγέλα Σκουλά)
Τα Ανώγεια τίμησαν την προηγούμενη Παρασκευή 9 Νοεμβρίου την ηρωική πράξη της ανατίναξης της Ιεράς Μονής Αρκαδίου, μια από τις κορυφαίες πράξεις αυτοθυσίας και αντίστασης του κρητικού λαού ανά τους αιώνες ,στον χώρο του ανδριάντα του πυρπολητή της Μονής Εμμανουήλ Αναγνώστου Σκουλά.
Στο σύντομο χαιρετισμό του ο καθηγητής του Πανεπιστημίου Ιωαννίνων κ. Απόστολος Παπαϊωάννου υπογράμμισε ότι σε πολύ σύντομο χρονικό διάστημα θα φέρει στη δημοσιότητα νέα αδιάσειστα στοιχεία για τον πυρπολητή Εμμανουήλ Σκουλά ,στοιχεία που θα έχει στην διάθεση της και η ΑΝΩΓΗ.
Προσκεκλημένος του Δήμου Ανωγείων ήταν ο κ. Γεώργιος Μιχ. Κορναράκης Διδάκτορας του Πανεπιστημίου Κρήτης και Σχολικός σύμβουλος Φιλολόγων του Ηρακλείου Κρήτης ο οποίος εκφώνησε λόγο μπροστά σε πλήθος Ανωγειανών που βρέθηκαν στην εκδήλωση με τίτλο ”146 χρόνια από την εθελοθυσία του Αρκαδίου”.
Στον λόγο του ο κ. Κορναράκης ανέφερε αρχικά το ιστορικό της κρητικής επανάστασης το 1866 που οδήγησε στα γεγονότα του Αρκαδίου επισημαίοντας ότι σωστά έπραξε φέτος ο Δήμος Ανωγείων και πραγματοποίησε την εκδήλωση μνήμης και τιμής την 9η Νοεμβρίου και όχι την 8η όπως συμβαίνει στο Ρέθυμνο καθώς τότε έγινε η ανατίναξη. Τόνισε χαρακτηριστικά : ”Οι άλλες εκδηλώσεις που γίνονται στο Νομό Ρεθύμνης ξεκινούν από τις οκτώ γιατί προφανώς γιορτάζεται η άμυνα της Μονής. Εδώ όμως γιορτάζεται το κεντρικό γεγονός που καθιέρωσε το Αρκάδι ως σύμβολο. Γιορτάζεται η ανατίναξη που έγινε στις 9 Νοεμβρίου με πυρπολητή τον Εμμ. Σκουλά, όπως τα ιστορικά τεκμήρια αναδεικνύουν”.
Από την τιμητική εκδήλωση για τη Θυσία του Αρκαδίου
Ο ομιλητής μέσα από την εμπεριστατωμένη ομιλία-ντοκουμέντο παρουσίασε νέα στοιχεία που αποδεικνύουν με τον πλέον περίτρανο τρόπο το γεγονός ότι αδιαμφισβήτητος πυρπολητής του Αρκαδίου είναι ο Εμμανουήλ Σκουλάς επικαλούμενος επίσημα έγγραφα προξενικών αρχών, μαρτυρίες, ανταποκρίσεις του Τύπου της εποχής και δημοτικά τραγούδια σημειώνοντας στον επίλογο της ομιλίας του ότι : ” Γενναιότητα υπάρχει όταν αναγνωρίζεις τον αγώνα του αντιπάλου, όπως έκανε ο Ιμπραήμ για τον Παπαφλέσσα. Γενναιότητα θα ήταν αν οι Ρεθύμνιοι αναγνώριζαν στο πρόσωπο του Εμμ. Σκουλά ένα αγωνιστή μάρτυρα-πυρπολητή.
Η ομιλία-ντοκουμέντο του κ.Κορναράκη έχει ως εξής:
«Αυτές τις μέρες γιορτάζει το Ρέθυμνο. Ιδιαίτερα όμως γιορτάζουν τα Ανώγεια, γιατί μέσα από το χωριό αυτό ξεκίνησε η αδούλωτη ψυχή του Μανόλη Σκουλά και των άλλων παλληκαριών της περιοχής για να φωτίσουν την Κρήτη με το δαυλό της ελευθερίας. Θεωρώ τύχη αγαθή την ανάθεση σε μένα από το Δήμο Ανωγείων της εκφώνησης του πανηγυρικού για την σημερινή ημέρα περισυλλογής και μνήμης. Συνάμα όμως ο σημερινός λόγος είναι και μνημόσυνο για τους νεκρούς της Αρκαδικής εθελοθυσίας, της οποίας πρωτοστάτης και πρωτουργός, όπως έχει αναδείξει η ιστορική έρευνα, υπήρξε ο φωτισμένος νους του χωριού σας, θιασώτης των Γαριβαλδινών και ενδεδυμένος με τον πορφυρούν Γαριβαλδινό χιτώνα, ο δάσκαλος Μανόλης Σκουλάς! Φυσικά δεν θα πρέπει να παραληφθεί να τονιστεί η προσφορά του χωριού σας με τα τρία ολοκαυτώματα που υπέστη κατά τους αγώνες της ελευθερίας, το 1821 κατά τη μεγάλη Ελληνική Επανάσταση, το 1867 αλλά και σε άλλους αγώνες εναντίον των Γερμανών. Ξεπήδησαν ήρωες όπως ο Ν. Σκουλάς, ο Γεώργιος Κρασσάς, ο Σπαχής, ο Καράτζης οι Σπιθούρηδες και άλλοι, καύχημα του ηρωικού χωριού σας!
Στο πλαίσιο του επιμνημόσυνου λόγου για την ηθελημένη θυσία στο Αρκάδι θέλω να ευχαριστήσω και να συγχαρώ το Δήμαρχο Ανωγείων και το Δημοτικό συμβούλιο γιατί υιοθέτησαν την πρότασή μου και μετέφεραν τις εκδηλώσεις στις 9 Νοεμβρίου, ημερομηνία που εκτυλίχτηκαν τα γεγονότα που σήμερα τιμούμε και όχι στις 7 Νοεμβρίου που γινόταν άλλα χρόνια. Θα ήθελα επιγραμματικά να αναφέρω αυτούς τους λόγους:
Α) Η ιστορική έρευνα μας έχει πείσει πια ότι η ανατίναξη της πυριτιδαποθήκης έγινε το σούρουπο προς βράδυ της 9ης Νοεμβρίου όπως ακριβώς αποτυπώνεται και στο βιβλίο μου ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ που διαπραγματεύεται το θέμα. Με τη μετάθεση της ημερομηνίας τιμώνται ακριβώς τα πραγματικά περιστατικά. Τιμώνται οι νεκροί και οι ήρωες συνέπεια αυτής της έκρηξης. Τιμάται ο χωριανός σας ήρωας δάσκαλος Μανόλης Σκουλάς που μαζί με άλλους συντρόφους από το χωριό αυτό μα και τα γύρω χωριά προτίμησαν τη θυσία από την Οθωμανική ατίμωση.
Εικόνα 2 το βιβλίο ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ όπου μπορεί ο αναγνώστης να βρει άγνωστες λεπτομέρειες για τη θυσία του Αρκαδίου. Το βιβλίο κυκλοφορεί σε όλα τα βιβλιοπωλεία της Κρήτης και στην Αθήνα. Στο τέλος του κειμένου δημοσιεύονται οι διευθύνσεις των βιβλιοπωλείων. Το βιβλίο-ντοκουμέντο πρέπει να διαβαστεί από όλους τους Κρητικούς και όχι μόνο για να μάθουν την πραγματική ιστορία…
Β) Τιμάται η μνήμη αυτών των ηρώων. Γίνεται μνημόσυνο πραγματικό γι αυτούς. Ένα μνημόσυνο, λοιπόν, κατά την εκκλησιαστική πρακτική γίνεται την ημέρα του εκλιπόντος ή λίγο πρωτύτερα κατά λειτουργική οικονομία. Εδώ όμως πρόκειται για εκδηλώσεις μνήμης που γίνονται ακριβώς για το σκοπό αυτό. Επομένως δεν έχει κανένα νόημα να γίνει αλλαγή της πραγματικής ημερομηνίας των γεγονότων. Βεβαίως οι άλλες εκδηλώσεις που γίνονται στο Νομό Ρεθύμνης ξεκινούν από τις οκτώ γιατί προφανώς γιορτάζεται η άμυνα της Μονής. Εδώ όμως γιορτάζεται το κεντρικό γεγονός που καθιέρωσε το Αρκάδι ως σύμβολο. Γιορτάζεται η ανατίναξη που έγινε στις 9 Νοεμβρίου με πυρπολητή τον Εμμ. Σκουλά, όπως τα ιστορικά τεκμήρια αναδεικνύουν.
Για να μη μακρυγορώ περισσότερο πάνω στο ζήτημα αυτό θα ήθελα να περάσω ευθύς αμέσως στους συλλογικούς αγώνες των Ανωγείων διαχρονικά και τα πραγματικά περιστατικά που σήμερα τιμούμε. Θα αποδειχτεί για μια ακόμη φορά το μεγαλείο των πολεμιστών και η προσφορά θυσίας του τόπου σας, αλλά και των γύρω οικισμών, στη συμβολή του αγώνα των Κρητών για Ένωση με την Ελλάδα. Δυστυχώς αυτούς τους αγώνες σήμερα κάποιοι πατριώτες μας ή μη τους διαγράφουν και κατάφωρα τους ακυρώνουν, όταν συζητάνε για δήθεν ανεξαρτησία της Κρήτης. Φέρονται άκομψα προς τους αγώνες και τη μνήμη των Κρητών ηρώων διαγράφοντας και υποτιμώντας με τη συμπεριφορά τους αυτή τούς αγώνες για την ένωση με το καθολικό σύνθημα ΕΝΩΣΙΣ Η ΘΑΝΑΤΟΣ.
Εκείνο βεβαίως που στην παρούσα στιγμή ενδιαφέρει είναι οι αγώνες γύρω από το Αρκάδι που το ύψωσαν ως αιώνιο σύμβολο αντίστασης και λευτεριάς, όχι μόνο στους Κρήτες, αλλά και σε όλους τους Έλληνες και τους ξένους. Ο Βίκτωρ Ουγκώ θα αναφωνήσει ότι «Η ηρωική μονή, η δίκην φρουρίου αγωνισαμένη, αποθνήσκει ως ηφαίστειον. Τα Ψαρά δεν είναι επικότερα, το Μεσολόγγι δεν ίσταται υψηλότερα».
Η σημαία του Αρκαδίου που διασώθηκε από την Χ. Δασκαλάκη που την είχε κρύψει ζώνοντας της στη μέση της μέσα από τα ρούχα της.
Για να γίνει κατανοητή η εκτύλιξη των γεγονότων της μεγάλης επανάστασης του 1866-1869 είναι ανάγκη να γίνει λόγος με συντομία για το πώς ο αγώνας έφτασε μέχρι την 8η και 9η Νοεμβρίου.
Η επανάσταση ξεκίνησε τον Αύγουστο του 1866 με αίτια την κακοδιοίκηση, τη βαριά φορολογία, το διαρκές αίτημα για ένωση με την Ελλάδα. Αφορμή υπήρξε η διεκδίκηση της διαχείρισης των μοναστηριακών πόρων για τη λειτουργία σχολείων και το συμφέρον του Κρητικού λαού.
Σπουδαγμένοι Κρήτες, αποδέκτες των νέων ευρωπαϊκών πολιτικών ιδεών, αμφισβήτησαν την εφαρμογή των οθωμανικών θεσμών και δημιούργησαν ανατρεπτικούς πυρήνες, τις λεγόμενες «συντροφιές». Μια τέτοια συντροφιά ήταν η «συντροφιά Βραχασίου», η οποία αποτέλεσε το σημαντικότερο πυρήνα την περίοδο αυτή. Σε ένα ευρύ κύκλο διανοουμένων και επαναστατών που ανήκουν στην συντροφιά αυτή περιλαμβάνονται οι δάσκαλοι: Μιχ. Βιστάκης από το Μαλεβίζι, Λ. Παπαδάκης από το Βραχάσι, Εμμ. Σκουλάς από τα Ανώγεια· οι φοιτητές: Εμμ Μελισσώτης από το Φόδελε, Αντ. Μιχελιδάκης από το Κράσι, Στ. Παπαδάκης από το Βραχάσι· οι οπλαρχηγοί: Μιχ. Κόρακας της Μεσαράς, Αντ. Ζωγράφος της Πεδιάδας, Μιχ. Σκουλάς του Μυλοπόταμου, Μ. Τσουδερός του Αμαρίου. Καταλυτική λοιπόν για τα σημερινά γεγονότα υπήρξε η προσχώρηση του Μανόλη Σκουλά στην περίφημη συντροφιά Βραχασίου.
Η Χαρίκλεια Δασκαλάκη
Οι πρώτες ένοπλες συγκρούσεις άρχισαν στα Χανιά, αλλά οι Τουρκοαιγύπτιοι απέτυχαν να τις καταστείλουν. Ο σουλτάνος ανέθεσε τότε την καταστολή της επανάστασης στον Μουσταφά πασά. Φτάνοντας στα Χανιά στις 30 Αυγούστου κάλεσε τους Κρήτες να καταθέσουν τα όπλα. Δεν εισακούστηκε και βάδισε εναντίον τους. Αφού νίκησε τους επαναστάτες στα Χανιά κατευθύνθηκε προς το Ρέθυμνο, όπου έδρα της επαναστατικής επιτροπής ήταν η μονή Αρκαδίου και στις 8 Νοεμβρίου άρχισε η πολιορκία.
Ας σκιαγραφήσουμε όμως το μοναστήρι. Η Μονή Αρκαδίου βρίσκεται 23 χιλιόμετρα νοτιοανατολικά της πόλης του Ρεθύμνου και μοιάζει με ένα μικρό φρούριο. Το μοναστήρι έχει παραλληλόγραμμη κάτοψη και είναι κτισμένο γύρω από μια κεντρική αυλή όπου στο μέσον δεσπόζει η εκκλησία. Περιφερειακά υπάρχουν αποθήκες, κελλιά μοναχών, η τράπεζα και διάφορα άλλα διαμερίσματα. Όλα τα κτίσματα διαχωρίζονται σαφώς μεταξύ τους.
Την περίοδο της επανάστασης 1866-69 πολλοί άνθρωποι, από τα γύρω χωριά κυρίως, βρήκαν καταφύγιο στο Αρκάδι, θεωρώντας ότι εκεί ήταν περισσότερο ασφαλείς αλλά και γιατί θα μπορούσαν να βρουν τρόφιμα. Συγκεντρώθηκαν λοιπόν μέσα στο μοναστήρι περίπου χίλιες ψυχές, πολεμιστές και άμαχοι. Στις 8 Νοεμβρίου άρχισε η επίθεση και οι πολιορκημένοι μάχονταν με κάθε ικμάδα που είχαν.
Γκραβούρα της Μονής Αρκαδίου
Ζήτησαν βοήθεια από τον στρατηγό Πάνο Κορωναίο με έγγραφο, όπου ο Σκουλάς συνυπογράφει, ως καπετάνιος. Το βράδυ της 8ης Νοεμβρίου, όπως γράφει ο Βενέρης (Βενέρης 1938, σελ. 251) «την προτεραίαν της ολοκαυτώσεως περί την εσπέραν συνήλθον εν τω κελίω του Ηγουμένου άπαντες οι επιφανέστεροι των εν Αρκαδίω, ήτοι Επίτροποι, Οπλαρχηγοί, ο Ηγούμενος και ο σύμβουλος της Μονής ίνα σκεφτούν επί του πρακτέου… τον λόγον έλαβε ο Εμμανουήλ Μελισσιώτης (σ.σ. μέλος της περίφημης συντροφιάς του Βραχασίου), νέος, λόγιος, θερμός και ακραιφνής πατριώτης, πληρεξούσιος και μέλος τής εν Αρκαδίω επαναστατικής επιτροπής, που υποστήριξε ότι είναι προτιμώτερο να υποστώσιν τον θάνατον χάριν της πίστεως και της πατρίδος, παρά να παραδωθώσιν εις τον εχθρόν… πρόταση που έγινε μετ’ επευφημιών δεκτή». Άρα εκείνη την ώρα αποφάσιζε η επιτροπή και όχι ένα πρόσωπο. Το ρόλο της επιτροπής ακριβώς τεκμηριώνει και το δημοτικό τραγούδι:
«Να μαζωχτεί η πιτροπή και να αποφασίσει
Από παέ (=από εδώ) αζωντανός Τούρκος να μη πορίσει…».
Η επιστολή των αγωνιστών από το Αρκάδι στον Πάνο Κορωναίο. Ο Σκουλάς υπογράφει στην επιστολή αυτή ενώ ο φερόμενος ως πυρπολητής Γιαμπουδάκης ΟΧΙ. Αν είχε πρωταγωνιστικό ρόλο στη Μονή έπρεπε να είχε υπογράψει και αυτός.
Επομένως όσα πρεσβεύει ο Μελισσιώτης πρεσβεύει τα ίδια ο Εμμ. Σκουλάς, που ανήκε και αυτός στην περίφημη συντροφιά του Βραχασίου, αλλά ο Μανόλης Σκουλάς προσέτι δρούσε μέσα στη μονή ως καπετάνιος, αφού είχε σταλεί από τον Μιχ Σκουλά καπετάνιο Μυλοποτάμου ως αντιπόσωπό ςτου στο μοναστήρι. Τίνος λοιπόν το χέρι θα υλοποιούσε την κοινή βούληση των αγωνιστών να αποθάνουν παρά να αιχμαλωτιστούν; Σ’ αυτό δίνουν απάντηση τα ιστορικά τεκμήρια.
Πριν τη μαρτυρία των ιστορικών τεκμηρίων χρειάζεται να σημειωθεί ότι δεν έγινε μια έκρηξη αλλά τρεις. Μία στο κελί του ηγουμένου Γαβριήλ και μια στο κελί του Χατζή Νεόφυτου δίπλα από την πυριτιδαποθήκη, όπου είχαν καταφύγει οι ιερομόναχοι και ιεροδιάκονοι της μονής (Περισσότερα μπορεί κανείς να μελετήσει στο βιβλίο μου ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ). Ξεκινώντας λοιπόν από αυτό το δεδομένο χρειάζεται να τοποθετήσουμε τους αγωνιστές στα σημεία που μας υποδεικνύον τα ιστορικά τεκμήρια:
Τα τεκμήρια που υπάρχουν στη διάθεσή μας είναι οι προφορικές μαρτυρίες, τα έγγραφα, ο τύπος, οι εκθέσεις πολιτικών και στρατιωτικών και προγενέστερες ιστοριογραφίες. Βάσει αυτών θα τοποθετηθούν οι πυρπολητές στη θέση που ο καθένας θα ήταν.
Α) Οι ιστορικές ειδήσεις αμέσως μετά την πυρπόληση κάνουν λόγο για ένα ιερωμένο, γιατί προφανώς πιστεύεται ότι αυτός είναι ο ηγούμενος Γαβριήλ, ο οποίος προφανώς θεωρείται ότι έχει και το γενικό πρόσταγμα στο μοναστήρι. Επομένως ο Γαβριήλ ως άλλος Σαμουήλ έδωσε πυρ. Αυτή η εκδοχή καταπίπτει όμως, αφού γίνεται γνωστό ότι ο ηγούμενος σκοτώθηκε τρεις ώρες πριν την ανατίναξη.
Β) Έτσι μέχρι και πριν μερικά χρόνια ο πολύς ο κόσμος ο κόσμος γνώριζε, αν και υπήρχαν διαφορετικές μαρτυρίες γι αυτό, ότι πυρπολητής ήταν ο Κ. Γιαμπουδάκης, τον οποίο είχε αναδείξει ο Τιμόθεος Βενέρης μέσα από το έργο του το Αρκάδι δια μέσου των αιώνων, όπου ισχυρίζεται ότι τα στοιχεία δόθηκαν από αυτόπτες μάρτυρες τους οποίους και επικαλείται. Η ιστορική όμως έρευνα απέδειξε ότι οι φερόμενοι ως αυτόπτες μάρτυρες που επικαλείται στο έργο του ο Τ. Βενέρης, είχαν φονευθεί εκείνη την ημέρα. Επομένως όσα φέρεται να είπαν προφανώς δεν ανταποκρίνονταν στην πραγματικότητα, αφού δεν ήταν δικές τους μαρτυρίες αλλά γεννήματα φαντασίας. Έτσι ο Γιαμπουδάκης δεν θα μπορούσε να είναι ο αδιαμφισβήτητος πυρπολητής της Μονής Αρκαδίου.
Γ) Κάποια ακόμη δημοτικά τραγούδια, μαρτυρίες σημαινόντων ανθρώπων (μετά την πυρπόληση) σημειώνουν πυρπολητή τον Γιαμπουδάκη. Ακόμη και η Ελένη Λουκάκη, μικρό παιδί τότε, κάνει λόγο γι αυτόν. Όμως απ ότι διαπιστώνεται η μαρτυρία της δεν είναι ασφαλής Επίσης η Δασκαλοχαρίκλεια κάνει λόγο για άλλο πυρπολητή, το Ντελή Δράκο. Πόσο όμως ανταποκρίνονται αυτά στην αλήθεια;
Δ) Τα ιστορικά τεκμήρια ερμηνευόμενα ορθά προκρίνουν ως πυρπολητή τον Εμ Σκουλά γιατί:
Φαίνονται καθαρά που έγιναν οι τρεις ανατινάξεις της Μονής Αρκαδίου.
1. Δεν έγινε μια ανατίναξη αλλά τρεις ανατινάξεις
2. Υπάρχουν έγραφα επίσημα των προξένων της Ρωσίας και Ελλάδος στο Ηράκλειο που τον αναφέρουν ως πυρπολητή
3. Τα δημοτικά τραγούδια επίσης τον αναφέρουν ως πυρπολητή
4. Οι ανταποκριτές του τύπου της εποχής τον αναφέρουν ως πυρπολητή.
5. Άλλοι ιστορικοί κάνουν λόγο γι αυτόν και κυρίως έγκριτοι καθηγητές Πανεπιστημίου όπως ο Ν. Τωμαδάκης και ο Παπαϊωάννου.
6. Στο τελευταίο μου βιβλίο με τίτλο ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ Ιστορίας με τεκμαρτά επιχειρήματα, που στηρίχτηκαν στις πηγές και στην Ιστοριογραφία, στοιχειοθετήθηκε γιατί ο Μανόλης ο Σκουλάς είναι ο Πυρπολητής της μπαρουταποθήκης – κρασαποθήκης του Αρκαδίου. Τα επιχειρήματα αυτά θα παρατεθούν και πάλι ως μνημόσυνο στη μνήμη του λαμπρού ανθρώπου του χωριού σας.
1. Υπήρξε Γαριβαλδινός αγωνιστής και συμμετείχε στην περίφημη συντροφιά που Βραχασίου η οποία είχε αντιστασιακές και ανατρεπτικές ιδέες, τις οποίες ο Μανόλης Σκουλάς υλοποίησε στο Αρκάδι.
2. Δρούσε μέσα στη μονή ως ένας από τους Κρήτες αρχηγούς, αφού είχε σταλεί από τον αδελφό του και οπλαρχηγό της επαρχίας Μιχάλη Σκουλά, και βεβαίως υπογράφει το έγγραφο που στάλθηκε στον Πάνο Κορωναίο και ζητούσαν βοήθεια. Συνεπώς μετά τον θάνατο του ηγουμένου και τον εγκλωβισμό του Δημακόπουλου, όπως γνωρίζουμε, σε άλλο σημείο είχε το γενικό πρόσταγμα στην πυριτιδαποθήκη.
3. Ήταν δεδομένο ότι οι ανατινάξεις ήταν απόφαση της επιτροπής και όχι του καθενός ξεχωριστά. Συνεπώς ο Μανόλης ο Σκουλάς υλοποιούσε απόφαση της επιτροπής με την πράξη του, παίρνοντας ωστόσο στο λαιμό του τις τόσες ψυχές που σκοτώθηκαν. Δεν είναι τυχαίο ότι και ο φίλος του Σκουλά Μελισσιώτης βρέθηκε μεταξύ των νεκρών της πυριτιδαποθήκης.
4. Η μαρτυρία του Στυλιανού Παπαδάκη ενός δεκαεξάχρονου που σώθηκε όμως είναι σημαντική και μας ορίζει που βρισκόταν ο Μανόλης ο Σκουλάς λίγο πριν την ανατίναξη. Συγκεκριμένα αναφέρει: «Ετράβηξαν τας μαχαίρας των οι άπιστοι και κατέσφαξαν πολλά γυναικόπαιδα… αίφνης βλέπω αριστερά άνδρας και γυναίκας διαφόρου ηλικίας. Εκεί βλέπω ομάδα Κρητών και ολίγων τινών εθελοντών τρεχόντων εις την αποθήκην των άρτων και εγώ επορεύθην με αυτούς. Εμβαίνομεν εις την αποθήκην των αλεύρων και εκεί αναμένοντες τον θάνατον από στιγμής εις στιγμήν. Εκεί πάλιν οι ήρωες Ανωγειανοί ανορθούντες τας κεφαλάς βλέπουν χιλιάδες Τούρκων εις τον αυλόγυρον της εκκλησίας προς πυρπόλησιν αυτής και δωματίων, ημείς δε ακαταπαύστως κατ’ αυτών και αυτοί αντιπυροβολούσιν προς ημάς. Μετ’ ολίγην ώραν σεισμός, ως εφάνη εις ημάς, καθ’ ην εδόθη πυρ εις την πυρίτιδα και είπομεν μήπως βάλωσι και ανατινάξωσιν ημάς εις τον αέρα; Και προχωρούντες από την αλευροθήκην κατέβημεν εις την τράπεζαν». Ο Τιμόθεος Βενέρης όμως παρέλειψε «Εκεί πάλιν οι ήρωες Ανωγειανοί ανορθούντες τας κεφαλάς βλέπουν χιλιάδες Τούρκων εις τον αυλόγυρον της εκκλησίας προς πυρπόλησιν αυτής και δωματίων, ημείς δε ακαταπαύστως κατ’ αυτών και αυτοί αντιπυροβολούσιν προς ημάς.» με αποτέλεσμα να βγούν έωλα ιστορικά συμπεράσματα. Έτι με αυτό τον τρόπο κατασκευάστηκε η ταυτότητα του Γιαμπουδάκη ως Πυρπολητή.
5. Όμως και άλλες μαρτυρίες από τον τύπο της εποχής δίνονται και οδηγούν στην πυρπόληση της πυριτιδαποθήκης από τον Μανόλη το Σκουλά. Τα τεκμήρια επομένως οδηγούν με βεβαιότητα στο πρόσωπο του συγχωριανού σας, ηρωικού και ανυπότακτου Μανόλη Σκουλά. Η μεγαλύτερη όμως απόδειξη είναι ότι όταν ο Μιχ. Σκουλάς αναζητούσε τον αδελφό του βρήκε τα υπολείμματα των κίτρινων στιβανιών του μέσα στα ερείπια της πυριτιδαποθήκης, σημάδι ότι ήταν εκεί και διαμελίστηκε.
Εύλογα όμως θα αναρωτηθεί κάποιος και ο Γιαμπουδάκης που υποστηρίζουν με μανία οι διάφοροι ιστοριογράφοι (Βενέρης, Βροντάκης) δεν ήταν τελικά ο Πυρπολητής; Αν δεχτούμε το γεγονός που μαρτυρείται ότι έγιναν τρεις εκρήξεις έχει και ο Γιαμπουδάκης θέση αλλά που; Μα προφανώς στο ηγουμενείο για τους παρακάτω λόγους
1. Ο Γιαμπουδάκης ήταν ομοχώριος του ηγουμένου και προμηθευόταν ζώα από τη μονή τα οποία πουλούσε στο κρεοπωλείο του στο Αδελε. Συνεπώς είχε ανέκαθεν δοσοληψίες με τον ηγούμενο. Όταν επομένως βρέθηκε στο μοναστήρι θα βρισκόταν κοντά τον ηγούμενο, δηλ στο ηγουμενείο. Εξάλλου η μαρτυρία της Ελένης Λουκάκη που αναφέρει ότι είδε από τη χαραμάδα του οντά ένα άνδρα να βηματίζει νευρικά και μετά ακούστηκε η έκρηξη οδηγεί τον Τ. Βενέρη να δηλώσει ότι αυτός ήταν ο Γιαμπουδάκης. Όμως η μαρτυρία της Λουκάκη οριοθετεί και το χώρο. Δεν μπορεί να ήταν πάνω από την κρασαποθήκη όπου έγινε η μεγάλη έκρηξη, διότι το σκέπαστρο ήταν ημικυκλικό και δεν έχει θέση καμία θέση ο οντάς εκεί. Οντάς ήταν πάνω από το ηγουμενείο, όπου εκεί είχαν καταφύγει τα παιδιά, όπως η Ελένη Λουκάκη.
Το σκέπαστρο της μονής είναι ημικυκλικό που σημαίνει δεν έχει θέση οντάς πάνω σε αυτό όπως με διαβεβαίωσε και ο αρχαιολόγος Ευστάθιος Εμμ. Παπαγιαννάκης.
2. Η απόφαση της επιτροπής ήταν μόλις μπουν οι εχθροί και πλησιάσουν τους υπερασπιστές, όπου υπήρχε πυρίτιδα να την ανατινάξουν και να ολοκαυτωθούν. Έτσι και στο ηγουμενείο όπου υπήρχε πυρίτιδα μόλις πλησίασαν πρώτα οι εχθροί αφού είναι δίπλα από την χαλάστρα που μπήκαν άναψαν την πυρίτιδα. Για το λόγο αυτό μνημονεύεται η έκρηξη εκεί και μάλλον είναι η πρώτη έκρηξη από τις τρεις. Στην έκρηξη λοιπόν αυτή βρισκόταν ο Γιαμπουδάκης. Έτσι με αυτή την έννοια μπορεί να συγκαταλέγεται και αυτός ως πυρπολητής.
Δικαίως το Δημοτικό τραγούδι προβάλει τον Μανόλη Σκουλά ως πυρπολητή. Τα παρακάτω αποσπάσματα μας επιβεβαιώνουν την θυσία του:
«…Σαν εγεμώσαν τα κελιά κι επιάσαν το μπεντένι,
τότε ο Γιάννης ο Σκουλάς δε στέκει να ανημένει.
Δίδει του μπαρουθιού φωθιά το τέλος για να κλείσει
κι εκάμαν και το Μουσταφά κουρμπάνι να δειπνήσει…»[1]
και ακόμη:
«…Επά δεν κόβουνε σπαθιά, δε νταγιαντούνε πόδια,
μόνο νταγιάντα εσύ, Σκουλά, απούσαι από τ’ Ανώγεια
Πώς μου το λές να νταγιαντώ, που μου φωνάζουν όλοι,
πού φαγε και το χέρι μου του κανονιού το βόλι…
…Τον τσεπανέ κεντήσανε μ’ ασημωτή μπιστόλα
Κι ο ουρανός θαμπώθηκε εκεινηνά την ώρα.
Με μια μπιστόλα ασημωτή του Κούντη του Δημήτρη
Κεντά ο Σκουλάς τον τσεπανέ και σείστηκε όλη η Κρήτη…»
ή
« …Μα το Μανόλη το Σκουλά εζήλεψα περίσσια
γιατί τονε νέος όμορφος και από γενιά μεγάλη
και είχε και μάθηση πολλή δεν του ‘λειπε μια χάρη.
Κι όταν ο χάρος τ’ άπλωσε το παγερό του χέρι,
Καλώς ήρθες του είπενε μα πρώτα να στρωθούνε
Χιλιάδων Τούρκων πτώματα για να διαβώ από πάνω
και η Μονή του Αρκαδιού ένας σωρός να γίνει
Για να την κάμω μνήμα μου και να θαφτώ από κάτω».
Είναι όμως απορίας άξιο πώς ο Τ. Βενέρης, ενώ γνώριζε ιστορικά στοιχεία για την έκβαση των γεγονότων, τα απέκρυψε όπως για παράδειγμα τα στοιχεία που είχε λάβει από τον επίσκοπο Διονύσιο Μαραγκουδάκη ή τα στοιχεία που γνώριζε από την εφημερίδα Ελευθέρα Σκέψις του Ηρακλείου. Μάλιστα το φύλο της στη Βικελαία βιβλιοθήκη βρέθηκε ξεσχισμένο γιατί έτσι πίστευε ο δράστης ότι θα απεκρύπτοντο ιστορικά στοιχεία. Τα στοιχεία όμως υπάρχουν παραυπάρχουν.
Φωτογραφία από το ξεσχισμένο φύλλο της εφημερίδας (ΕΛΕΥΘΕΡΑ ΣΚΕΨΙΣ 1928) γιατί έτσι ο δράστης ότι αποκόπτοντας το όνομα του Εμμ. Σκουλά, που αναφέρεται ως πυρπολητής, θα εξαφάνιζε τα στοιχεία.
Οι μόνοι που δεν θέλουν να τα παραδεχτούν είναι οι Ρεθύμνιοι και γι αυτό αναγκάστηκε ο καθηγητής Τωμαδάκης να ομολογήση: «… φαίνεται ότι εις τους της επαρχίας Ρεθύμνης δεν ήτο αρεστόν να ηρωποιηθή Μυλοποταμίτης εις εμέ όμως συμπαθεστέρα είναι η μορφή του Ανωγειανού δασκάλου…». Περισσότερα όμως μπορεί ο κάθε ενδιαφερόμενος και με αρκετές λεπτομέρειες να βρει στο βιβλίο μου με τον τίτλο ΠΡΟΣΕΓΓΙΣΕΙΣ ΙΣΤΟΡΙΑΣ. Αυτές οι λεπτομέρειες δεν είναι δυνατόν φυσικά να αναπτυχθούν στα πλαίσια μιας ομιλίας.
Αν και φάνηκε μέσα από τις επίσημες μαρτυρίες των εγγράφων ποιος θεωρείτο τις ημέρες μετά την ανατίναξη στη Μονή του Αρκαδίου ο πυρπολητής, αν και η πλειονότητα των δημοτικών τραγουδιών ταυτίζεται με τις μαρτυρίες των επίσημων εγγράφων σχετικά με το πρόσωπο, αν και διαπιστώνεται σχεδόν με βεβαιότητα ότι ο πιθανότερος πυρπολητής της πυριτιδαποθήκης είναι ο Εμμ. Σκουλάς, είναι ανάγκη να ομολογηθεί ότι δεν τιμάται η ηρωική θυσία του δεόντως. Αλλοίμονο όμως! Αν επικεντρωθεί η σκέψη σε συγκεκριμένα πρόσωπα τότε αγνοείται η θυσία των υπόλοιπων. Φαίνεται δηλαδή το δέντρο και χάνεται από το οπτικό πεδίο το δάσος. Αυτό υποβιβάζει την εθελοθυσία της πλειονότητας των εγκλείστων στο Αρκάδι.
Τι είναι σημαντικότερο όμως; Ποιος έθεσε πυρ εις την πυριτιδαποθήκη, ή η θυσία τόσων ανθρώπων; Χωρίς αυτήν, η ανατίναξη δεν θα ήταν από μόνη της κάτι ασήμαντο; Εάν οι Κρήτες, αλλά και οι υπόλοιποι που βρίσκονταν μέσα στις αποθήκες, αποφάσιζαν να βγουν[2], σήμερα δε θα υπήρχε λόγος να γίνεται θέμα για το ποιος έκανε την ανατίναξη, γιατί απλά θα ήταν μια ανατίναξη ενός κτηρίου σαν τόσα και τόσα κτήρια που έχουν ανατιναχθεί, αλλά κανένα δεν έμεινε στην ιστορική μνήμη. Η αξία επομένως έγκειται στην εθελοθυσία τόσων και όχι στην ανατίναξη αυτή καθαυτή. Η θυσία των 964 ατόμων «εγκλείστων», μοναχών και λαϊκών, μέσα στη μονή του Αρκαδίου μαζί με την ανατίναξη της πυριτιδαποθήκης στις 9 Νοεμβρίου 1866 αποτελεί την κορυφαία έκφραση της δύναμης και αποφασιστικότητας της κρητικής ψυχής. Είναι όμως ηθικά και ιστορικά απαράδεκτο να αποσιωπώνται ονόματα ηρώων σε κορυφαίες στιγμές. Γενναιότητα υπάρχει όταν αναγνωρίζεις τον αγώνα του αντιπάλου, όπως έκανε ο Ιμπραήμ για τον Παπαφλέσσα. Γενναιότητα θα ήταν αν οι Ρεθύμνιοι αναγνώριζαν στο πρόσωπο του Εμμ. Σκουλά ένα αγωνιστή μάρτυρα-πυρπολητή.
Η ηρωική πράξη στο Αρκάδι έρχεται να συμπληρώσει το «Μολών λαβέ» του Λεωνίδα προς τους Πέρσες, την απάντηση του ένδοξου αυτοκράτορα Κων/ου ΙΑ’ Παλαιολόγου προς τους Τούρκους αποδεινύοντας για μια ακόμη φορά ότι η ελληνική ψυχή παραμένει αδούλωτη. Ταυτόχρονα όμως έδωσε τότε το μήνυμα στην ευρωπαϊκή διπλωματία να σκύψει πάνω από το Κρητικό ζήτημα.
Η συντριπτική πλειοψηφία των Κρητών ενδιαφέρεται και θεωρεί το Αρκάδι ως σύμβολο εθελοθυσίας. Θεωρεί όλους όσοι έπεσαν στο βωμό του αγώνα για την ελευθερία, ήρωες. Ζητήματα που αναδεικνύουν πρόσωπα ή εγείρουν τοπικιστικές διεκδικήσεις είναι άκαιρα και ανεπίτρεπτα.
Στον «Επιτάφιο του Περικλέους» ο Θουκυδίδης αναφέρει πως η ελευθερία πηγάζει από την ευψυχία και από την ελευθερία πηγάζει η ευτυχία. Πράξεις αυτοθυσίας και ανδρείας αντλούν την ύπαρξή τους, από την ανάγκη προάσπισης των ανθρώπινων αξιών. Στο Αρκάδι όμως οι Κρήτες δεν πολεμούσαν μόνο για τις αξίες, αλλά για την ίδια την προοπτική του μέλλοντος της Κρήτης. Όλοι οι πεσόντες στο Αρκάδι υπέρ πίστεως, πατρίδος και ιδανικών είναι ήρωες χωρίς διαχωρισμούς.
[1] Ο Π. Κριάρης στο έργο του επίσης αναφέρει κατά λέξη στο έργο του Ιστορία της Κρήτης « …Τα παράθυρα και οι πολεμίστρες εξερρεύγοντο ζωηρόν πυρ και οι Οθωμανοί εγέμισαν την αυλή με πτώματα. Το μοναστήρι είχε πέσει και ο Γιάννης Σκουλάς έθεσε πυρ εις τα πυρομαχικά…». Έχει υπόψη του το δημοτικό τραγούδι και γι αυτό αναφέρει τον πυρπολητή Γιάννη Σκουλά. Σε σχολιασμό που προχωρεί κατόπιν ο ίδιος ο συγγραφέας αναφέρει «Κατ΄ άλλας όμως πληροφορίας μεταγενεστέρας ταύτης, μεταξύ των πεσόντων κατελέγετο ο Εμμ. Σκουλάς και ουχί ο Ιωάννης, όστις ως είδομεν … αναφέρεται ως απαγχονισθείς κατά το κίνημα του 1833 εις Μουρνιές». Γιάννης Σκουλάς ήταν ο αδελφός του πατέρα τού Εμμ. Σκουλά.
[2] Ο αφιχθείς την 24ην Σεπτεμβρίου 1866 Συνταγματάρχης Πάνος Κορωναίος, ως γενικός αρχηγός του τμήματος των επαρχιών Ρεθύμνης μετά των οπλαρχηγών και εθελοντών, προσπάθησε να συγκροτήσει στρατιωτικά σώματα από ντόπιους εθελοντές χωρίς αποτέλεσμα. Επειδή έβλεπε πως ήταν άσκοπη και αδύνατη η αποτελεσματική άμυνα της Μονής συμβούλεψε την εκκένωση της, πράγμα που δεν έγινε.
Τα βιβλιοπωλεία που μπορείτε να βρείτε το βιβλίο του κ. Κορναράκη
Ρέθυμνο: Κλαψινάκης, Ηγ. Γαβριήλ. τηλ. 2831050200
Bookstore , Παλιά πόλη, τηλ. 2831054307
Χανιά: Σχήμα. τηλ 2821056937
Μαρκάκης, τηλ. 2821052640
Γραφή τηλ. 2821093923
Πελεκανάκη 2821092512
Εστία, τηλ 2821053731
Ηράκλειο: Αεράκης τηλ. 2810 225758
Αναλόγιο τηλ. 2810 282303
Ανθολόγιο τηλ. 2810 263426
Βιβλιοπωλείο Αρχιεπισκοπής τηλ. 2810 283141
Δοκιμάκης τηλ. 2810 288544
Ελευθερουδάκης Ηράκλειο. Μεϊντάνι.
Κίχλη τηλ. 2810 286354
Αγιος Νικόλαος: Φούσκης. τηλ. 2841022673
Γραφή. τηλ 2841026422
ΔΟΜΗ. τηλ. 28410 22898
Καρτέρη. τηλ. 2841022272
Αθήνα Αναστασάκης. Σόλωνος 110. τηλ. 2103342094
Βιβλιοπωλείο ΓΡΗΓΟΡΗ Σόλωνος 71, τηλ. 210 3629684
Παπαδήμας, Ιπποκράτους8, 210 3627318