Προτάσεις για την ενδυνάμωση των μικρών και ορεινών δήμων, ανέφερε ο δήμαρχος Ανωγείων Σωκράτης Κεφαλογιάννης, στην εισήγηση του στο ετήσιο συνέδριο της ΚΕΔΕ που ολοκληρώθηκε το Σαββατοκύριακο στην Αλεξανδρούπολη. 

“Ή θα κάνουμε πράξη την Ελλάδα της ισότητας και της συνοχής ή θα μείνουμε θεατές στην αργή ερήμωση της υπαίθρου.” ανέφερε χαρακτηριστικά ο δήμαρχος Ανωγείων που συμμετείχε στο συνέδριο ως Πρόεδρος της Επιτροπής Ορεινών Περιοχών της  Κ.Ε.Δ.Ε που τόνισε ότι η “Ελλάδα των βουνών δε ζητά χάρη, ζητά δικαιοσύνη.”

Αναλυτικά ολόκληρη η ομιλία του έχει ως εξής:

Σήμερα δεν μαζευτήκαμε απλώς για άλλη μια θεσμική συζήτηση.
Σήμερα είμαστε εδώ για να μιλήσουμε για την επιβίωση.
Για την επιβίωση των τόπων μας, των βουνών μας, των ανθρώπων που κρατούν ακόμα όρθια την Ελλάδα της υπαίθρου.

Αγαπητοί συνάδελφοι,

η Τοπική Αυτοδιοίκηση οφείλει να εγγυάται την ίδια ποιότητα, την ίδια προσβασιμότητα και την ίδια καθολικότητα των υπηρεσιών προς τους πολίτες, όπου κι αν αυτοί κατοικούν.

Αυτή είναι η ουσία του ρόλου μας. Να διασφαλίζουμε ότι η τοπικότητα δεν συνεπάγεται ανισότητα. Ότι η απόσταση από τα κέντρα δεν μεταφράζεται σε απόσταση από τα δικαιώματα.

Αυτό δεν είναι απλώς στόχος.
Είναι όρος Δημοκρατίας.
Είναι όρος αξιοπρέπειας και κοινωνικής συνοχής.

Ωστόσο, γνωρίζουμε καλά πως οι πρωτοβάθμιοι ΟΤΑ δεν έχουν, ούτε μπορούν να αποκτήσουν, το ίδιο ανθρωπογεωγραφικό μέγεθος, τις ίδιες αρμοδιότητες και λειτουργίες, την ίδια οικονομική δυνατότητα ή τη διοικητική ικανότητα να προωθούν την τοπική ανάπτυξη και να παρέχουν υπηρεσίες στους πολίτες τους.

Οι μικροί και ιδιαίτερα οι ορεινοί Δήμοι αντιμετωπίζουν σοβαρές δυσκολίες, όχι μόνο στην άσκηση αρμοδιοτήτων που σχετίζονται με τομεακές δημόσιες πολιτικές, αλλά και στις πιο βασικές, οριζόντιες λειτουργίες της καθημερινής διοίκησης: την εκπόνηση και εκτέλεση προϋπολογισμών, τη βεβαίωση και είσπραξη εσόδων, την ωρίμανση έργων, τη διοίκηση συμβάσεων ή τη διαχείριση πληροφοριακών συστημάτων.

Σήμερα απαιτείται από τον κάθε Δήμο να εκπονήσει περίπου 32 Επιχειρησιακά Σχέδια και κανονιστικές αποφάσεις όπως τα ΔΗΣΜΕ, ΤΟ ΣΕΑΚ, Ο ΙΟΛΑΟΣ, Ο ΔΑΡΔΑΝΟΣ, για τα ζώα συντροφιάς και πολλά άλλα. Ούτε το προσωπικό υπάρχει να τα εκπονήσει Ούτε να τα παρακολουθήσει για να έχουν κάποια αξία.

Κι όμως, είναι απαραίτητο να μπορούν όλοι οι Δήμοι, ανεξαρτήτως μεγέθους και γεωγραφικής θέσης, να ανταποκριθούν στον θεσμικό τους ρόλο. Να παρέχουν στους δημότες τους υπηρεσίες ίδιας ποιότητας και ίδιας αξιοπιστίας. Αυτή είναι η δική μας ευθύνη, αλλά και το αίτημά μας προς την Πολιτεία: να μας δώσει τα εργαλεία και τους πόρους να το κάνουμε πράξη.

Δεν μπορούμε να συνεχίσουμε να μπαλώνουμε πληγές με ψίχουλα και να μιλάμε για “ίση μεταχείριση”.
Ή θα κάνουμε σοβαρή πολιτική για την ορεινότητα,
ή θα χάσουμε για πάντα έναν ολόκληρο κόσμο που κρατά τις ρίζες αυτής της χώρας.

Το πρώτο και μεγαλύτερο ζήτημα που καλούμαστε να αντιμετωπίσουμε είναι το δημογραφικό. Η απογραφή του 2021 αποκάλυψε μια ανησυχητική πληθυσμιακή συρρίκνωση στις ορεινές περιοχές. Αν δεν υπάρξουν στοχευμένες πολιτικές, φορολογικές και ασφαλιστικές ρυθμίσεις, αλλά και κίνητρα καινοτομίας, δεν θα μπορέσουμε να κρατήσουμε τους νέους ανθρώπους στον τόπο τους, ούτε να προσελκύσουμε νέες οικογένειες. Ορεινότητα χωρίς ανθρώπους δεν έχει μέλλον· κι αυτό πρέπει να το δούμε ως εθνική προτεραιότητα.

Το δεύτερο κρίσιμο πεδίο είναι η εδαφική ισονομία και η συνεργατικότητα. Το σημερινό μοντέλο συνένωσης των ΟΤΑ έχει εξαντλήσει τα όριά του. Χρειαζόμαστε ένα νέο υπόδειγμα συνεργασιών και αλληλεγγύης ανάμεσα στους Δήμους, μέσα από κοινές υπηρεσίες, διαδημοτικές και διαβαθμιδικές συμπράξεις, συνδέσμους, προγραμματικές συμβάσεις, με αξιοποίηση της τηλεϋποστήριξης και της τεχνολογίας. Χρειάζεται ένα σύγχρονο πλέγμα λειτουργιών που θα επιτρέπει σε κάθε Δήμο, μικρό ή μεγάλο, να έχει στήριξη και πρόσβαση στις αναγκαίες υποδομές και γνώσεις.

Γι’ αυτό, ενόψει και της κατάρτισης του νέου Κώδικα Τοπικής Αυτοδιοίκησης, σε ένα εξαντλητικό διάλογο που συμμετείχαμε με τα στελέχη του ΥΠΕΣ για τις αρμοδιότητες,  έχουμε προτείνει ένα συνολικό πλαίσιο ενδυνάμωσης των μικρών ορεινών ΟΤΑ. Πρώτ’ απ’ ‘ολα την εκπόνηση και εφαρμογή ενός ολοκληρωμένου Προγράμματος Υποστήριξης των Μικρών Ορεινών Δήμων, με φάση προετοιμασίας και φάση εφαρμογής, και με διασφαλισμένη χρηματοδότηση με την σύσταση Ορεινού Ταμείου. Δεύτερον, την εκπόνηση πρότυπων Οργανισμών Εσωτερικής Υπηρεσίας, στηριγμένων στη μελέτη ΚΕΔΕ–ΕΕΤΑΑ του 2022, και στην αρχή του ελάχιστου κόστους λειτουργίας των Δήμων με άμεση στελέχωση των θέσεων που περιγράφονται. Πράγματι ευεργετική η μοριοδότηση της εντοπιότητας και η έγκριση όλων των θέσεων που αιτήθηκαν οι δήμοι καθώς και η αύξηση των ΚΑΠ, αλλά εγώ στο δήμο Ανωγείων από το 2022 περιμένω το διορισμό τεσσάρων υπαλλήλων από τον ΑΣΕΠ. Τρίτον, την κατηγοριοποίηση των αρμοδιοτήτων που ασκούν οι ορεινοί Δήμοι σε τέσσερις βασικές κατηγορίες, όπως έχουμε προτείνει στο αναλυτικό μας σχέδιο.

Πέρα όμως από την οργανωτική ενίσχυση, χρειάζεται και θεσμική κατοχύρωση της Πολιτικής Ορεινότητας. Μετά την σύσταση της Υπό επιτροπής στην Βουλή για τις ορεινές περιοχές, με την εξαιρετική δουλειά που επιτελεί ο πρόεδρος της επιτροπής περιφερειών κύριος Κόνσολας, Προτείνουμε τη σύσταση Υφυπουργείου Ορεινής Πολιτικής για την προώθηση στο Κυβερνητικό έργο των πολιτικών Ορεινότητας, τη δημιουργία Συμβουλίου Ορεινών Περιοχών και τη λειτουργία Παρατηρητηρίου Ορεινών Περιοχών στην ΕΕΤΑΑ, ώστε να υπάρχει συνεχής τεκμηρίωση, αξιολόγηση και διαμόρφωση πολιτικών ειδικά για τα ορεινά εδάφη της χώρας.

Παράλληλα με τις θεσμικές αυτές παρεμβάσεις, απαιτούνται επείγουσες ρυθμίσεις που θα βελτιώσουν άμεσα την ποιότητα ζωής στις ορεινές περιοχές.

Δεν ζητούμε προνόμια.
Ζητούμε δικαιοσύνη και λειτουργικότητα.
Και αυτά απαιτούν άμεσες παρεμβάσεις:

Παρεμβάσεις για την λειτουργία των ορεινών ΟΤΑ όπως

η ενίσχυση του κριτηρίου ορεινότητας στην κατανομή των ΚΑΠ, επιβάλλεται για να καλύψουμε την απόσταση από την κανονικότητα και όχι για να δημιουργούμε μαξιλάρι.

Η ΣΑΤΑ να αποτελέσει το άμεσο ειδικό πρόγραμμα τεχνικής βοήθειας για τους ορεινούς Δήμους, καθώς και το επενδυτικό πρόγραμμα για την δημιουργία και συντήρηση βασικών υποδομών. Ξέρετε στους ορεινούς δήμους με τους λίγους κατοίκους δεν μπορούμε να έχουμε ανταποδοτικότητα στης υπηρεσίες.

Ο Εκσυγχρονισμός και στελέχωση των ΚΕΠ για την μετατροπή τους με το απαραίτητο επιστημονικό προσωπικό σε αγροτικά ΚΕΠ και την φιλοξενία μέσα σε αυτά τον ΕΛΤΑ. Εξάλλου υπάρχει κυβερνητική δέσμευση για την διατήρηση ενός καταστήματος ΕΛΤΑ σε κάθε ορεινό Δήμο.

Η σωστή νομοθέτηση για την στέγαση και προσέλκυση προσωπικού σε κρίσιμους τομείς όπως η υγεία, η εκπαίδευση και η ασφάλεια θα πρέπει να συνοδευτεί από ένα τριετές πρόγραμμα χρηματοδότησης των Δήμων για να καλύπτονται οι δαπάνες στέγασης και σίτισης.

Καλό και το επίδομα για τις νέες γεννήσεις αλλά να έχουμε τούς πόρους όλοι οι Δήμοι για να μπορούμε να το παρέχουμε σε όλους τους πολίτες της επικράτειας.

παράλληλα θα πρέπει να αντιμετωπιστούν χρόνια προβλήματα προσωπικού όπως η πρόσληψη χειριστών μηχανημάτων έργου ΥΕ, η πρόβλεψη σύστασης Αγροτικής Αστυνομίας και αύξηση των ειδικών επιστημονικών συνεργατών στους Δήμους κ.α.

Χρειάζονται επίσης Παρεμβάσεις για την δημιουργία ενός θελκτικού περιβάλλοντος για την διατήρηση αλλά και εγκατάσταση νέων οικογενειών στις ορεινές περιοχές, όπως

Φορολογικά κίνητρα για όλους τους κατοίκους

ένα ειδικό καθεστώς ασφάλισης και φορολόγησης επαγγελματιών σε οικισμούς κάτω των 2.500 κατοίκων και νέες ρυθμίσεις που θα στηρίζουν τις ΚΟΙΝΣΕΠ

επέκταση της απαλλαγής ΕΝΦΙΑ σε όλους τους ορεινούς οικισμούς

επιδότηση άγονων δρομολογίων ΚΤΕΛ ένα είδος μεταφορικού ισοδύναμου για τις δημόσιες συγκοινωνίες

και επαναπροσέγγιση των προγραμμάτων του Υπουργείου Αγροτικής ανάπτυξης με στόχο την ενίσχυση όχι μόνο του παραγωγού αλλά και του κοινωνικού συστήματος που καθορίζουν την ύπαρξη της αγροτικής κοινότητας.

την ανάπτυξη ολοκληρωμένης προσέγγισης προγράμματος απο την ΔΥΠΑ για τους νέους επιστήμονες που επιλέγουν τον επαναπατρισμό τους στον γενέθλιο τόπο τους.

τέλος άμεσα θα πρέπει να υπάρξει ηλεκτρικός χώρος και χρηματοδότηση των ενεργειακών κοινοτήτων μέσα από το Ταμείο Δίκαιης Μετάβασης για την κάλυψη μέρος του ενεργειακού κόστους, ενώ θα πρέπει να υπάρξει απαλλαγή από την απαίτηση διαχειριστικής επάρκειας ύδατος για τους μικρούς ορεινούς Δήμους από την ΡΑΑΕΥ

Αγαπητοί συνάδελφοι

οι υπηρεσίες υγείας, παιδείας και πρόνοιας είναι ταυτισμένες με την ύπαρξη ζωής στις ορεινές περιοχές μας.

δράσεις όπως :

η σύσταση και στελέχωση Κέντρων Κοινότητας σε όλους τους ορεινούς Δήμους

νέες μορφές παροχής: τηλεϊατρική, τηλεφροντίδα και κινητά συνεργεία πρωτοβάθμιας φροντίδας.

η μείωση του ορίου απόστασης για τη μεταφορά μαθητών και η ύπαρξη προτεραιότητας πρόσληψης αναπληρωτών με βάση την εντοπιότητα.

Η λειτουργία σχολών για ενήλικες χωρίς την βασική εκπαίδευση, συντελούν στην οικοδόμηση ενός βιώσιμου πλαισίου υπηρεσιών

Κυρίες και κύριοι,

Αν η Ελλάδα θέλει να λέγεται ενιαίο κράτος,

πρέπει να δώσει στους ορεινούς τόπους ίση φωνή, ίσες ευκαιρίες,  ίσα δικαιώματα.

Η Αυτοδιοίκηση των βουνών δεν ζητάει ελεημοσύνη.

Ζητά σεβασμό και η δίκαιη μεταχείριση.

Σήμερα, εδώ, σε αυτή την συνάντηση,

Καλούμαστε  να μιλήσουμε με καθαρή φωνή:

ή θα κάνουμε πράξη την Ελλάδα της ισότητας και της συνοχής

ή θα μείνουμε θεατές στην αργή ερήμωση της υπαίθρου

Η τοπική αυτοδιοίκηση έχει τη γνώση, έχει τη βούληση έχει την ψυχή για να το πετύχει

αρκεί η πολιτεία να σταθεί στο ύψος της

Γιατί η Ελλάδα των βουνών δεν ζητά χάρη- ζητά δικαιοσύνη

Σας ευχαριστώ πολύ.