Της καθηγήτριας Φυσικής Αγωγής, Κερασίας-Σουζάνας Γεωργακοπούλου

(Ομιλία που εκφωνήθηκε στην πλατεία Αρμί)

Τα έθνη που δεν αναζωογονούνται από καιρό σε καιρό χάνουν τα ιδεώδη τους, ξεχνούν την ταυτότητά τους, στερεύουν από πυγμή και ζωτική ορμή. Τόνωση για τα ιδεώδη του έθνους μας είναι οι επέτειοι των γεγονότων που φωτίζουν την ιστορία μας και σημαδεύουν τη συνείδησή μας. Μια τέτοια επέτειος είναι η σημερινή. Ένα σημάδι φωτεινό χαραγμένο στη συλλογική μνήμη να δείχνει ότι ακόμα και στις πλέον σκοτεινές εποχές οι Έλληνες, αφήνοντας στην άκρη τον ατομισμό, τα πολιτικά πάθη και τις διχόνοιες μεγαλουργούν, ενάντια σε αριθμούς και πιθανότητες.

Με τα σύννεφα του πολέμου να έχουν μαζευτεί στην Ευρώπη, ο τορπιλισμός του καταδρομικού Έλλη από Ιταλικό υποβρύχιο τον Αύγουστο του 1940, προμήνυε την επερχόμενη απειλή για την Ελλάδα. Το τελεσίγραφο του Μουσολίνι στον Ιωάννη Μεταξά, με το οποίο ζητούσε την κατάληψη Ελληνικών εδαφών απαντήθηκε με το <<ΟΧΙ>> εκείνο που εξακολουθεί μέχρι σήμερα να μας εμπνέει, να μας αφυπνίζει, να μας εμψυχώνει!

Στα βουνά της Ηπείρου οι ήρωες του ΄40 απέδειξαν ότι ο δίκαιος αγώνας για την ελευθερία, την πατρίδα και τα ιδανικά, δίνει δύναμη υπεράνθρωπη. Αντιμετωπίζοντας με ανδρεία και αυταπάρνηση τα κανόνια του εχθρού και τον βαρύ χειμώνα, ο Ελληνικός στρατός θριάμβευσε. Οι Έλληνες μαχητές δεν απέκρουσαν απλά την επίθεση της φασιστικής Ιταλίας, αλλά κατόρθωσαν μέχρι το Μάρτιο του 1941 να προελάσουν σε Κορυτσά, Αγίους Σαράντα και Αργυρόκαστρο.

Ο άθλος τους αποτέλεσε την πρώτη απτή απόδειξη ότι ο Άξονας δεν ήταν ανίκητος. Η απρόβλεπτη εξέλιξη του Ελληνοιταλικού πολέμου, οδήγησε τη ναζιστική Γερμανία σε ταυτόχρονη επίθεση εναντίον της Ελλάδος και της Γιουγκοσλαβίας από το έδαφος της συμμάχους της, Βουλγαρίας. Η προέλαση της ναζιστικής πολεμικής μηχανής στο Ελληνικό έδαφος που ξεκίνησε τον Απρίλιο, ολοκληρώθηκε με την κατάληψη της Κρήτης στις 31 Μαΐου 1941. Η σκοτεινή για την πατρίδα περίοδος της τριπλής κατοχής μόλις άρχιζε! Οι συνέπειες για την Ελλάδα, την Κρήτη και τα Ανώγεια υπήρξαν τραγικές.

Τούτος εδώ ο τόπος, που υπήρξε σημαντικό επαναστατικό κέντρο κατά την Τουρκοκρατία, βρέθηκε από νωρίς στην πρώτη γραμμή της Αντίστασης κατά των Γερμανών κατακτητών και πλήρωσε βαρύ τίμημα για το αδέσμευτο φρόνημα των κατοίκων του. Στις 13 Αυγούστου του 1944, μετά το σαμποτάζ στο Σφακάκι και στη Δαμάστα, ο Γερμανός στρατηγός Μύλερ, που ένα χρόνο νωρίτερα είχε οργανώσει το ολοκαύτωμα της Βιάννου, διέταξε την ισοπέδωση του χωριού. Τα Ανώγεια λεηλατήθηκαν επί τρεις εβδομάδες. Τα σπίτια, το σχολείο, οι εκκλησίες και τα μιτάτα καταστράφηκαν, ενώ όσοι αρνήθηκαν να εγκαταλείψουν τις εστίες τους εκτελέστηκαν.

Ο μαρτυρικός τούτος τόπος τιμάει σήμερα μαζί με ολόκληρο το Έθνος, όσους δεν δίστασαν ούτε στιγμή απέναντι στο δίλημμα ελευθερία ή θάνατος, όσους δεν λύγισαν απέναντι στις κάνες ενός εχθρού που υπερτερούσε αριθμητικά και τεχνολογικά. Κανείς μας όμως σήμερα δεν πρέπει να επαναπαύεται στη δόξα του παρελθόντος.

Σήμερα καλούμαστε να διακρίνουμε αυτά για τα οποία αξίζει να πολεμήσουμε, σε έναν κόσμο όλο και περισσότερο περίπλοκο και απειλητικό, καλούμαστε να συνταχθούμε με αντιμαχόμενους σε πολέμους που συχνά αδυνατούμε να κατανοήσουμε…

Η πολεμική ρητορική των γειτόνων μας, οι συγκρούσεις στη Μέση Ανατολή και την Ουκρανία, η γεωπολιτική αστάθεια, η οικονομική ανασφάλεια και η καταπάτηση των ανθρωπίνων δικαιωμάτων απαιτούν επαγρύπνηση. Μας υποχρεώνουν να σκύψουμε στη θυσία των αγωνιστών του 1940 αντλώντας φρονήματα και ήθος, μετουσιώνοντας τα ιδανικά του παρελθόντος σε στηρίγματα για το μέλλον. Σήμερα το μήνυμα του ΟΧΙ οφείλει να αποτελεί αναγκαίο χρέος για όλους, να διατηρείται ως παράδοση ιερή και κληρονομιά πολύτιμη.

Ιδιαίτερα η νέα γενιά, πρέπει να αφομοιώσει τα διδάγματα της εποποιίας του ’40, και να αντιληφθεί ότι μόνο η διατήρηση της ιστορικής μνήμης μπορεί να εγγυηθεί σε έναν λαό την ενότητα του, την εμπιστοσύνη στις αξίες της δημοκρατίας και της ελευθερίας. Ας ευχηθούμε σήμερα όλοι, οι ερχόμενες γενεές των Ελλήνων να μη χρειαστεί ποτέ να ζήσουν τα δεινά που πέρασαν οι πρόγονοί τους και να συνεχίσουν να τιμούν την ηρωική τους κληρονομιά! Και ας αναφωνήσουμε μαζί:

Αθάνατοι οι ήρωες του 1940! Αθάνατοι όσοι θυσιάστηκαν για την ελευθερία και την αξιοπρέπεια! Αθάνατοι όσοι με το παράδειγμά τους φωτίζουν ακόμα τον δρόμο μας!

Σας ευχαριστώ!