Άρθρο στην ΑΝΩΓΗ

Γράφει ο εκπαιδευτικός, Δημήτρης Σαλούστρος του Ζαϊμη

Αυτές τις μέρες ζούμε πάλι τον πυρετό της συγκομιδής. Θέρος, τρύγος πόλεμος!

Μετά την ανακοίνωση των βαθμολογιών στα τέλη του περασμένου Ιουνίου, έχουμε πια την κοινοποίηση των κατά σχολή επιτυχόντων στα ανώτερα και ανώτατα εκπαιδευτικά Ιδρύματα της Χώρας.

Ως δάσκαλος και ως γονιός επί σειρά ετών συμπάσχω στην αγωνία των μαθητών και παιδιών μου και συγχαίρω στην επιτυχία τους.

Από τη φετινή χρονιά έχω αποκτήσει και μια ακόμη ιδιότητα εκείνη του ιδρυτικού μέλους του «Συλλόγου αποφοίτων και φίλων Σταυρακείου Γυμνασίου και Λυκείου Ανωγείων» από το οποίο στο μακρινό χθες αποφοίτησα και ο ίδιος.

Με όλες αυτές τις ιδιότητες και απευθυνόμενος σε εσάς τους επιτυχόντας του Γυμνασίου μας –  εμείς έτσι το λέγαμε -, αφού σας συγχαρώ θα ήθελα να μοιραστώ μαζί σας κάποιες σκέψεις.

Κοινωνώ μαζί σας, μοιράζομαι τη χαρά σας, γιατί θέλω να ξέρετε πως υπάρχουν κάποιοι, που παρακολουθούν τον αγώνα σας, επενδύουν επάνω σας τις καλύτερες προσδοκίες τους για τον τόπο, που σας γέννησε και τη χώρα και δικαιώνουν και χειροκροτούν κάθε σας επιτυχία, αν και γνωρίζω καλά πως αυτή η αναγνώριση σας φορτώνει με την ευθύνη να ανταποκριθείτε στο δύσκολο χρέος, να φανείτε  αντάξιοι των προσδοκιών των οικείων σας, αλλά και άξιοι κληρονόμοι της πιο βαριάς πολιτιστικής κληρονομιάς, της ελληνικότητας, που αιώνες τώρα ταυτίστηκε με την έννοια της πιο πραγματικής προόδου, δηλαδή του εξανθρωπισμού.

Είναι πράγματι η στιγμή, που δικαιούστε να ζήσετε την αίσθηση της ικανοποίησης από τη δικαίωση ενός στόχου, που απαίτησε κόπους και θυσίες ετών, που προϋπέθετε τη σύμπνοια και τη συμπαράσταση όλου του οικογενειακού περιβάλλοντος, καθώς η οικογένεια ελληνικού τύπου επενδύει πολύ υψηλές προσδοκίες στην παιδεία, τη μόρφωση και την αποκατάσταση των παιδιών της.

Θα συμφωνήσετε φαντάζομαι μαζί μου, ότι τα πρώτα συγχαρητήρια ανήκουν σε αυτούς τους γονείς, τους παππούδες και τις γιαγιάδες, τους καλούς φίλους και συγγενείς, που σας παραστάθηκαν σε όλη τη διαδρομή  και μοιράστηκαν τις αγωνίες και τα προβλήματά σας και που σήμερα, έχουν κάθε δικαίωμα να αισθάνονται δικαιωμένοι και να καμαρώνουν.

Τα πιο θερμά ωστόσο συγχαρητήρια τα δικαιούστε εσείς τα ίδια τα παιδιά. Και αυτό γιατί αντέξατε μια δοκιμασία εντελώς αναντίστοιχη προς τα δεδομένα της ηλικίας σας.

Ας αναλογιστούμε εμείς οι μεγαλύτεροι πόσο ανεπίτρεπτο είναι σήμερα να είσαι παιδί, πόσο είναι εξοντωτικό να είσαι μαθητής. Κι αυτό όχι γιατί η εποχή έχει πολύ περισσότερες απαιτήσεις για γνώσεις και γνωστικά αντικείμενα, αλλά κυρίως γιατί ενώ τα θεωρεί απολύτως απαραίτητα, δεν αρκούν ούτε στο επίπεδο του κοινωνικού κύρους, ούτε στην εργασία και την επαγγελματική εξέλιξη για να ανταποδώσουν με κάποια βεβαιότητα τη δαπάνη σε χρόνο, χρήμα και προσδοκίες για κοινωνικά και εργασιακά προνόμια. Αυτά δηλαδή που οι γενιές οι δικές μας εξασφάλιζαν με πολύ λιγότερες προϋποθέσεις, γρηγορότερα και εκ του ασφαλούς.

Αγαπητοί απόφοιτοι, φίλοι ακαδημαϊκοί πλέον πολίτες

Με αυτήν την παρατήρηση μπήκαμε κιόλας σε κάποιες επισημάνσεις που αφορούν στο περιεχόμενο της επιτυχίας σας.

Η μέχρι τώρα πορεία σας, επιτρέπει να θεωρήσουμε ότι είστε ώριμοι να σας εμπιστευτούμε μερικές οδυνηρές αλήθειες. Λόγοι ευγένειας θα επέβαλαν, ίσως, να το αποφύγω αυτήν την ώρα της χαράς, εξάλλου είναι μακριά από τις προθέσεις μου να μειώσω με οποιονδήποτε τρόπο τη σημασία της επιτυχίας σας, θα το αποτολμήσω ωστόσο, με τη βεβαιότητα πως το αληθινό και το χρήσιμο έχει πάντα μια ηθική προτεραιότητα απέναντι στο κοινωνικά καθώς πρέπει.

Η επιτυχία, ξέρετε, δεν είχε πάντα σταθερό περιεχόμενο. Ήταν και παραμένει μέγεθος σχετικό, που μετράται και σταθμίζεται με μέτρα και σταθμά του καιρού και του τόπου, είναι εύκολα παρεξηγήσιμη και χωρίς τις αναγκαίες προϋποθέσεις εξατμίζεται και παύει να έχει οποιοδήποτε αντίκρισμα.

Πέρα λοιπόν από το γεγονός ότι σας ζητάμε περισσότερα και υποσχόμαστε λιγότερα, πρέπει να ξέρετε ότι η επιτυχία σας θα αξιοποιηθεί μόνο, αν αντέξει στις πληθωριστικές πιέσεις ενός ανελέητου επιστημονικού και επαγγελματικού ανταγωνισμού.

Η οικογένεια, είναι γνωστό, εξαντλεί τη συμπαράστασή της στο ψυχολογικό επίπεδο με την εισαγωγή σας σε κάποια σχολή. Κάνει το λάθος να θεωρεί ότι ο στόχος ήταν αυτός και ότι  τον πέτυχε.

Η πραγματικότητα είναι εντελώς διαφορετική. Δεν αρκεί να μπεις σήμερα σε μια σχολή, πρέπει και να αποφοιτήσεις και δεν αρκεί, όπως άλλοτε να αποφοιτήσεις, πρέπει να είσαι ανάμεσα στους πρώτους, για να μη χάσεις τα πιο γόνιμα χρόνια σου κάνοντας οτιδήποτε άλλο από εκείνο, που σπούδασες. Και δεν αρκεί να είσαι πτυχιούχος και άριστος, απαιτούνται και μεταπτυχιακές σπουδές σχεδόν σε όλες τις περιπτώσεις  και τέλος, το θλιβερότερο, στα καθ’ ημάς χρειάζονται επαφές και κονέ, αν με εννοείτε!

Ρώτησαν γνωστό μεγαλοδικηγόρο της Αθήνας τι χρειάζεται στην Ελλάδα για να γίνει κανείς επιτυχημένος δικηγόρος. Απάντησε : δημόσιες σχέσεις, δημόσιες σχέσεις, δημόσιες σχέσεις και ει δυνατόν και λίγα νομικούλια..!

Είναι σίγουρα υπερβολή, όμως έχει ισχυρή δόση αλήθειας.

Ατυχώς στη χώρα μας, με ευθύνη όλων μας, η αξιοκρατία βρίσκεται ακόμη στα σπάργανα και σα να μην έφτανε αυτό τώρα τελευταία, που προστέθηκε και η οικονομική κρίση και η συνακόλουθη ανεργία κυρίως των νέων, αποκαλύφθηκε και το τεράστιο πρόβλημα αναντιστοιχίας ανάμεσα στις ειδικότητες, που χρειάζεται η αγορά εργασίας και σε εκείνες ,που ένα απαρχαιωμένο και διάτρητο πολιτικό και συνδικαλιστικό καθεστώς επέβαλε και παρήγαγε, για να χαϊδεύει  πλάτες και να εξασφαλίζει εκλογική πελατεία!

Σε πανεπιστημιακή έρευνα εδώ και χρόνια η αδήριτη αλήθεια της στατιστικής αριθμητικής προειδοποιούσε: Στο ευρωπαϊκό στάτους, για παράδειγμα στην ιατρική, η αναλογία νοσηλευτικού και ιατρικού προσωπικού είναι ένα προς τρία, που θα πει για κάθε γιατρό χρειάζονται τρεις νοσοκόμες, εμείς ακόμη και σήμερα εξακολουθούμε να βγάζουμε για κάθε νοσοκόμα τρεις γιατρούς! Κι αυτό είναι ακόμη πιο απογοητευτικό, αν σκεφτούμε ότι η  ανώτερη και ανώτατη εκπαίδευση στη χώρα μας παρά το γιγαντισμό  και την πενιχρή της χρηματοδότηση βγάζει επιστήμονες που εν τέλει διαπρέπουν κυρίως στο εξωτερικό, όπου τα κριτήρια αξιολόγησης είναι αυστηρά αλλά και πολύ αξιοκρατικότερα.

Πέρα όμως κι από την καριέρα, να προσθέσουμε ακόμη μια παράμετρο, που συχνά την υποτιμούμε. Η επιτυχία σε προσωπικό επίπεδο είναι συνάρτηση του περιεχομένου της ζωής μας, τι δηλαδή μας αρέσει να σπουδάζουμε, πώς να γεμίζουμε το χρόνο μας, τι να κάνουμε, που να αντιστοιχίζεται με τις εσωτερικές μας ανάγκες. Δεν είναι σπάνιο, από αξιοποίηση πληροφοριών ή από διαίσθηση, η σχολή στην οποία μπήκαμε, δε λέω επιλέξαμε, γιατί συνήθως επιλέγουμε και μια σειρά άλλες, η σχολή, λοιπόν που τελικά βρεθήκαμε, δεν είναι καθόλου σπάνιο να μην πληροί τις εσωτερικές μας προδιαγραφές.

Εύχομαι οι σχολές στις οποίες θα βρεθείτε εσείς να είναι εκείνο, που θέλατε. Αν παρ’ ελπίδα αυτό δε συμβεί, τότε φοβούμαι ότι τα περιθώρια είναι στενά:  ή επιμένετε και επιχειρείτε και πάλι, πράγμα όχι ακατόρθωτο, αλλά δαπανηρό, οδυνηρό και δυσκολότερο ή αν δεν μπορείτε να κάνετε αυτό που αγαπάτε πρέπει να μάθετε να αγαπάτε αυτό που κάνετε, ένας κάποιος ρεαλισμός δεν είναι πάντα για κακό, όσο κι αν μας πληγώνει, κι είναι εδώ, που βρίσκει την επιβεβαίωσή της  η σοφή εκείνη ρήση των Κινέζων, που προειδοποιεί  να προσέχεις τι εύχεσαι, ακριβώς γιατί  μπορεί να σου συμβεί!

Ύστερα πάλι η μαθητεία ως την ανώτατη κλίμακα, με το ισχύον εκπαιδευτικό και αξιολογικό σύστημα τείνει, φοβούμαι, να γίνει  μορφωτικά λιποβαρής. Δίνει, πάει να πει, σημασία στις γνώσεις όχι στη Γνώση, στην κατάρτιση και την απόκτηση δεξιοτήτων, επιμένει να διδάσκει το ποσοτικό μέρος της ζωής και κατ’ ακολουθίαν  βαθμολογεί ό,τι μετριέται, υποβαθμίζοντας τα ποιοτικά χαρακτηριστικά της γνώσης και το κύρος της προσωπικής ιδιομορφίας, που συνιστά μέρος της αυταξίας του καθενός μας και αρκείται να σας κάνει εργάτες και παραγωγικά εργαλεία αντί να βοηθά να αποκτήσετε αξιολογική κρίση και αυτοβουλία, να μορφώσετε αντίληψη για τον κόσμο και τη θέση σας σε αυτόν, αυτό που οι παλαιότεροι ονόμαζαν κοσμοαντίληψη.

Πάσα επιστήμη, λέει ο Πλάτωνας, χωριζομένη αρετής και της άλλης δικαιοσύνης, πανουργία και ου σοφία φαίνεται!

Για σκεφτείτε : άλλοτε ο γονιός έστελνε το παιδί του στο Σχολείο με την προτροπή : «πήγαινε, παιδί μου, στο Σχολιό να μάθεις γράμματα». Η προσδοκία, βλέπετε, να ξεφύγει κανείς από τη δεισιδαιμονία της άγνοιας και την εξάρτηση.     Αργότερα η προτροπή τροποποιήθηκε : «πήγαινε, παιδί μου, στο σχολείο, έλεγε να γίνεις άνθρωπος». Η βεβαιότητα, δίχως άλλο, ότι είμαστε μόνο ό,τι γνωρίζουμε, ας το πούμε αυτοπραγμάτωση μέσα από τη γνώση.

Σήμερα προπέμπουμε τα παιδιά μας να σπουδάσουν με τη χλιαρή προτροπή : «πήγαινε, παιδί μου, στο Σχολιό, να πάρεις ένα χαρτί, που θα σου χρειαστεί στη ζωή σου».  Κι εδώ σκέφτεται κανείς με πικρία τη διαπίστωση του Αμβρόσιου Μπιέρ Ακαδημία, λέει, ήταν κάποτε το Σχολείο όπου διδάσκονταν ηθική και φιλοσοφία σήμερα είναι ένα παράρτημα των Π.Α.Ε ,όπου τα παιδιά μαθαίνουν ποδόσφαιρο!  Είναι προφανής μια έκπτωση στις αξιώσεις μας κι αυτό σας χρεώνει με ευθύνη για προσωπική άμυνα και συμπληρωματική αυτομόρφωση.

Τέλος επιτρέψτε μου να καταχραστώ λίγο ακόμη την υπομονή σας, για να υπογραμμίσω κάτι, που θεωρώ πολύ σημαντικό. Είναι υπεραπλούστευση να θεωρούμε ότι η επιτυχία οδηγεί στην ευτυχία ακόμη κι όταν έχει τις παραπάνω προϋποθέσεις. Ακούστε αυτό το σχόλιο μέσα από μια αλληγορία, μια παραβολή :

Ένας καθηγητής φιλοσοφίας εμφανίστηκε μια μέρα στην τάξη του μ’ ένα μεγάλο χάρτινο κουτί. Χωρίς να μιλήσει, πήρε από τη χάρτινη κούτα ένα άδειο βάζο και άρχισε να το γεμίζει με πέτρες. Οι μαθητές τον κοιτούσαν με απορία. Όταν το βάζο δε χωρούσε άλλες, ρώτησε : – είναι γεμάτο το βάζο; Και οι μαθητές απάντησαν : – ναι, είναι γεμάτο. Αυτός χαμογέλασε και χωρίς να μιλήσει, πήρε από τη χάρτινη κούτα ένα σακουλάκι με μικρά βότσαλα και άρχισε να γεμίζει το βάζο, το κούνησε λίγο και τα βότσαλα κύλησαν και άρχισαν να γεμίζουν τα κενά ανάμεσα στις πέτρες.    Όταν το βάζο δε χωρούσε άλλο, ρώτησε : – είναι γεμάτο το βάζο; Και οι μαθητές απάντησαν : – ναι, είναι γεμάτο. Αυτός χαμογέλασε και πάλι και χωρίς να μιλήσει, πήρε από τη χάρτινη κούτα ένα σακουλάκι με άμμο και άρχισε να την αδειάζει μέσα στο βάζο. Η άμμος χύθηκε και γέμισε όλα τα κενά. Όταν το βάζο δε χωρούσε άλλο, ρώτησε : – είναι γεμάτο το βάζο; Οι μαθητές δίστασαν για λίγο, αλλά απάντησαν : – ναι, είναι γεμάτο. Αυτός χαμογέλασε πάλι και χωρίς να μιλήσει, πήρε από τη χάρτινη κούτα δυο μπουκάλια μπύρες και άρχισε να τα αδειάζει μέσα στο βάζο. Τα υγρά γέμισαν όλο το υπόλοιπο κενό του βάζου. Όταν το βάζο δε χωρούσε άλλο, ρώτησε : – είναι γεμάτο το βάζο; Οι μαθητές αυτή τη φορά, γέλασαν και είπαν : – ε ναι, είναι γεμάτο. Τώρα, λέει ο καθηγητής, θέλω να θεωρήσετε ότι το βάζο αυτό αντιπροσωπεύει τη ζωή σας. Οι πέτρες είναι τα πιο σημαντικά στη ζωή σας, η οικογένεια, ο σύντροφός σας, τα παιδιά σας, η υγεία σας, οι καλοί σας φίλοι. Είναι τόσο σημαντικά, που ακόμα κι αν όλα τα υπόλοιπα λείψουν, η ζωή σας θα εξακολουθήσει να είναι γεμάτη. Τα βότσαλα είναι τα άλλα πράγματα που έρχονται στη ζωή σας, όπως οι σπουδές, η δουλειά σας, το σπίτι σας, το αυτοκίνητό σας, τα στερεοφωνικά σας. Αν αυτά τα βάλετε πρώτα στο βάζο, δε θα υπάρχει χώρος για τις πέτρες, τα σημαντικά στη ζωή σας. Η άμμος είναι όλα τα υπόλοιπα, τα πολύ μικρά της ζωής. Αν βάλεις πρώτα άμμο στο βάζο δε θα υπάρχει χώρος ούτε για τις πέτρες ούτε για τα βότσαλα. Το βάζο είναι η ζωή σας. Αν ξοδεύετε χρόνο και δύναμη για τα μικρά πράγματα, δε θα βρείτε ποτέ χρόνο για τα πιο σημαντικά. Ξεχωρίστε ποια είναι τα πιο σημαντικά για την ευτυχία σας. Μιλήστε με τους γονείς σας, παίξτε με τα παιδιά σας, απολαύστε τη σύντροφό σας, προσέξτε την υγεία σας, χαρείτε με τους φίλους σας, πάντα θα υπάρχει χώρος για γνώση και σπουδές, πάντα θα υπάρχει χρόνος για εργασία, πάντα θα υπάρχει χρόνος για να φτιάξετε το σπίτι σας, το αυτοκίνητό σας, τα στερεοφωνικά σας. Όμως να φροντίσετε για τις πέτρες πρώτα. Ξεχωρίστε τις προτεραιότητες. Οι μαθητές έμειναν άφωνοι. Ένας όμως ρώτησε : – καλά η μπύρα τι αντιπροσωπεύει; Ο καθηγητής γελώντας του απαντά : – χαίρομαι που ρωτάς. Θα σας πω. Δεν έχει σημασία πόσο γεμάτη είναι η ζωή σας, δεν έχει σημασία πόσο στριμωγμένοι είστε, γιατί πρέπει να ξέρετε ότι  πάντα υπάρχει χώρος για δυο μπυρίτσες…!

Αντί για μπύρες, που μπορεί να γίνουν ρακές για τα καθ’ ημάς, ο καθένας ας υποθέσει εκεί τις μικρές του αδυναμίες, τα ηθελημένα του ξενύχτια, τις χαρές του τις ανομολόγητες, τα χόμπι του, ή τα προσωπικά του καταφύγια.

Αν όλα αυτά έχουν κάποια σημασία η επιτυχία σας είναι στο χέρι σας και κινδυνεύει μόνο από τον ίδιο της τον εαυτό.

Αν τη θεωρήσετε αυτοσκοπό και δεδομένη, αν επαναπαυθείτε σε ό,τι μάθατε, αν αρκεστείτε στη μονομέρεια της εξειδίκευσης, αν την αξιοποιήσετε μόνο με την έννοια να σας εξασφαλίσει το βιοπορισμό, κινδυνεύει να γίνει ατροφική, να μην επιτύχει ούτε αυτό το ελάχιστο.

Ο άνθρωπος, που δαπανά τη ζωή του στα πλαίσια της δια βίου παιδείας, στην επιστήμη και στη γνώση, απαιτεί υψηλότερες αμοιβές : αναπτύσσει την κρίση του για να διακρίνει το αληθινό από το αληθοφανές, αν είναι να κάνει λάθος προτιμά το δικό του, δεν παραπλανάται, για λόγους εσωτερικής ανάγκης, με κόστος προσωπικό υπερασπίζεται το δίκαιο, ευγενίζει το συναίσθημά του για να το μετατρέψει σε ζεστή ανθρώπινη χειρονομία, λεπτύνει την ευαισθησία του και γίνεται παλμογράφος του καιρού του, για να ζει με συγκίνηση την ομορφιά του κόσμου, που τον περιβάλλει, ανακαλύπτει μέσα του τις θεϊκές ιδιότητες : τη χαρά να δημιουργεί και τη ικανοποίηση να προσφέρει, πρώτα στον τόπο που τον γέννησε και τους γονείς του και ύστερα σε όποιον άλλον τον κερδίσει.

Μιλήσαμε ήδη για τη σημασία της αυτομόρφωσης, αναφερθήκαμε ήδη στην ανάγκη της δια βίου μάθησης και είναι νομίζω κατάλληλη η στιγμή να πούμε δυο λόγια για τη σημασία του βιβλίου, εννοώ του βιβλίου γενικότερα πέρα από το διδακτικό εγχειρίδιο, που όχι ανεξήγητα τα παιδιά το καίνε στα προαύλια των Σχολείων στο τέλος κάθε σχολικής χρονιάς, δικαιώνοντας την άποψη του Καμύ  ότι το σχολείο μας προετοιμάζει να ζήσουμε σε έναν κόσμο που δεν υπάρχει!

Πέρα όμως από το σχολικό εγχειρίδιο, το βιβλίο ήταν και παραμένει η πιο ανεξάντλητη αποθήκη πνευματικού επισιτισμού! Σε κοινωνικό επίπεδο ακριβώς γιατί αποτελεί τη βασικότερη πηγή γνώσης, έγινε το μέσο για να μεταβούμε από τη δεισιδαιμονία της άγνοιας στη φάση εκείνη του πολιτισμού, όπου γινόμαστε όλο και πιο ελεύθεροι να ορίζουμε τη σχέση μας με τη φύση και τον εαυτό μας, αλλά και ατομικά για τον καθένα μας δεν παύει να αποτελεί το όχημα για τη θελκτικότερη πνευματική αναζήτηση!

Μαθαίνω πως τα Ανώγεια απόκτησαν Δημοτική βιβλιοθήκη, να το χαιρετίσουμε, μαθαίνω πως στα Ανωγειανά καφενεία βρέθηκε χώρος  για μικρές προθήκες βιβλίων, μια ιδέα, που αν κάπου ήταν να συμβεί, τα Ανώγεια ήταν θαρρώ  ο κατάλληλος τόπος!

Στο βιβλίο, να θυμηθούμε, χρωστάμε όλους τους διαφωτισμούς, που προηγήθηκαν των κοινωνικών επαναστάσεων, την απεξάρτηση από τους ποικίλους φανατισμούς και τις ιερές εξετάσεις, τη διάδοση των δημοκρατικών ιδεωδών για ισότητα ελευθερία και δικαιοσύνη!

Στις σελίδες των βιβλίων δισεκατομμύρια αναγνώστες  αναζήτησαν και αναζητούν την επίσκεψη στους κόσμους της φύσης και  της φαντασίας, τη συνάντηση με τον εαυτό τους, στις λευκές τους επιφάνειες εκατομμύρια συγγραφείς εναπόθεσαν το περίσσευμα της διάνοιας και την ταραχή της καρδιάς τους!

Η σκέψη ότι το βιβλίο ξεπεράστηκε και σύντομα θα αποτελέσει μουσειακό έκθεμα με την έλευση των υπολογιστών είναι νομίζω πολύ βιαστική, το λεγόμενο διαδίκτυο δεν είναι παρά ένα κανάλι, όπου με ιλιγγιώδεις ταχύτητες ρέουν άπειρες πληροφορίες!

Όμως οι  ασύντακτες πληροφορίες, όσες και να είναι δεν αποτελούν γνώση και πολύ λιγότερο δεν οδηγούν σε επίγνωση, για να αποτελέσουν γνώση οι πληροφορίες πρέπει να ακτινωθούν γύρω από μια κοσμοαντίληψη γύρω από έναν ιδιαίτερο άξονα πολιτισμού κι αυτό θα παραμένει και στο ορατό μέλλον προνόμιο του βιβλίου!

Αγαπητά μου παιδιά

Το πρόβλημα της εποχής μας, λέει ο Πωλ Βαλρύ είναι ότι το μέλλον δεν είναι πια αυτό που ήταν κι αυτό γιατί ή δε διαβάζουμε καθόλου και παίρνουμε πληροφορίες μόνο από δεύτερο χέρι, ή διαβάζουμε πολλά βιβλία αντί να διαβάζουμε πολύ  κι αυτό κάνει την αντίληψή μας για τον κόσμο να είναι άθροισμα και όχι σύνθεση γνώσεων και εμπειριών!

Τιμώντας την επιτυχία σας, να έχετε πάντα κατά νουν ότι η ζωή δεν είναι πάντα με το μέρος μας, εμείς ωστόσο είναι τίμιο και θαρραλέο να είμαστε πάντα με τη ζωή!

Και  ακόμη να θυμάστε πως, όταν εξαργυρωθεί η επιτυχία σας, χρωστάτε ένα ευχαριστώ στην πατρίδα, τους γονείς και τους δασκάλους σας και πως όσοι αποφοιτήσαμε από το Γυμνάσιο Ανωγείων χρωστάμε να κρατάμε αναμμένο ένα κερί μνήμης στους δωρητές Μιχάλη και Λετίτσια Σταυρακάκη, αυτούς τους αγράμματους, που μας έμαθαν πως όλα τα όνειρα μπορούν να βγουν αληθινά εκτός από εκείνα που ονειρευόμαστε μόνοι !

Και πάλι συγχαρητήρια, καλό δρόμο και καλή δύναμη.