Του Γιώργη Μπαγκέρη

Την Δευτέρα 2 Ιουλίου θα ξεκινήσουν και φέτος στα Ανώγεια οι εργασίες για την ανασκαφή στην Ζώμινθο από την αρχαιολόγο και επίτιμο δημότη Ανωγείων κα Έφη Σαπουνά-Σακελλαράκη στην κορυφαία πράξη πολιτισμού και ιστορίας που γίνεται στον τόπο εδώ και δεκαετίες. Το κτίριο της Ζωμίνθου χτισμένο περίπου στα 1900 π.χ αποτέλεσε εκείνη την εποχή ένα από τα σημαντικότερα οικονομικά, θρησκευτικά και παραγωγικά κέντρα και η σπουδαία δουλειά της Έφης Σαπουνά που συνεχίζει με τον ίδιο ζήλο έχοντας πάντοτε στη σκέψη τον αείμνηστο σύντροφο της ζωής της Γιάννη Σακελλαράκη, φέρνει στο φως έναν πολιτισμό αιώνων, καθώς και τα Ανώγεια κάθε χρονιά στο επίκεντρο του αρχαιολογικού ενδιαφέροντος της Ελλάδας.

Η ΑΝΩΓΗ επικοινώνησε τηλεφωνικά με την κα Έφη Σαπουνά, λίγες μέρες πριν την κάθοδο της στην Κρήτη και εν μέσω των προετοιμασιών της για την όσο πιο δυνατή ομαλή πορεία και της φετινής ανασκαφής. Άλλωστε η ίδια δεν σταματάει να εργάζεται ούτε τον χειμώνα, που από την Αθήνα συγκεντρώνει και καταγράφει κομμάτι κομμάτι όλων των ανακαλύψεων και της σημασίας που είχαν για την Ζώμινθο. Θετική πάντα σε καλέσματα από τα Ανώγεια μας μίλησε τόσο για την φετινή ανασκαφή, που θα διαρκέσει μέχρι τα μέσα Αυγούστου και που θα ξεκινήσει φέτος από την Ανατολική πλευρά, όπου πέρσι εντοπίστηκε μια μεγαλειώδης είσοδος, αλλά και για την σπουδαία τιμή που της έγινε πριν μερικές εβδομάδες με μια μεγάλη εκδήλωση που διοργάνωσε η Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας και οι Δήμοι της Εύβοιας για την 15ετή προσφορά της στις ανασκαφές της περιοχής που την ανέδειξαν και την εξύψωσαν στον αρχαιολογικό κόσμο.

Αναλυτικά η κα Έφη Σακελλαράκη-Σαπουνά που θα βρίσκεται στα Ανώγεια στις 29 Ιουνίου, τόνισε για την φετινή ανασκαφή στην Ζώμινθο: «Στην Κρήτη, πρώτα ο Θεός θα βρίσκομαι στις 29 Ιουνίου, με όλα τα βιβλία μου και έτοιμη για την νέα ανασκαφή την οποία θα ξεκινήσουμε στις 2 Ιουλίου. Θα έχω μαζί μου έξι αρχαιολόγους και όλη την υπόλοιπη ομάδα. Όπως ξέρετε για ολόκληρο σχεδόν τον χρόνο έχουμε μια μόνιμη συντηρήτρια αλλά και ένα αρχαιολόγο εκεί που μου στέλνει συνεχώς τα στοιχεία. Ευτυχώς βοηθάει και ο Δήμος Ανωγείων που τον έχει και διαμένει στην Εστία και σιτίζεται εκεί, είναι σημαντικό για την ανασκαφή μας αυτό. Αυτό το κατόρθωμα στην Ζώμινθο δεν ξέρω αν θα γινόταν χωρίς τον Δήμο Ανωγείων, με έχει βοηθήσει πάρα πολύ σε πολλούς τομείς και πρέπει να το τονίσω αυτό!

Φέτος στην ανασκαφή μας θα ξεκινήσουμε από την Ανατολική πλευρά που έχουν βρεθεί κάποιοι τοίχοι, ενώ όπως ξέρετε πέρσι στην ανατολική πλευρά βρήκαμε μια μεγαλειώδη είσοδο, κάτι πολύ σημαντικό για εμάς.Θα ξεκινήσουμε λοιπόν φέτος από εκεί. Μετά θα κάνουμε εργασίες και στο βορειοδυτικό τμήμα διότι εκεί βρήκαμε πολλά παλαιότερα τμήματα. Το κτίριο όπως ξέρετε κατοικήθηκε το 1900 π.χ και από κάτω βρίσκουμε παλαιότερα τμήματα. Πέρσι μάλιστα βρήκαμε τμήμα ειδωλίων τα οποία είναι συνήθη σε ιερά κορυφή περίπου στο 1800 π.χ. Από τις μελέτες που κάναμε τον χειμώνα στην Αθήνα από τα κομματάκια συνθέσαμε τμήμα ειδωλίων με ένα ρητό στο τελετουργικό αγγείο, ταύρου, το οποίο δείχνει ότι εκεί ήταν ένα ιερό. Ουσιαστικά αυτό υποκαθιστούσε τότε το Ιδαίον Άντρο στην εποχή του χειμώνα όπου δεν ήταν προσβάσιμο τότε.Η Ζώμινθος ήταν τότε το τελευταίο σημείο που μπορούσε να έχει κανείς πρόσβαση! Οι ιερείς λοιπόν του Ιδαίου είχαν εγκατασταθεί  στην Ζώμινθο και παραλάμβαναν τα αντικείμενα που ερχόντουσαν από έξω από τους λάτρεις και άλλους.

Η ομάδα μου και φέτος θα είναι οι έξι αρχαιολόγοι, ένας αρχιτέκτονας, ένας σχεδιαστής, μια συντηρήτρια, τρεις τεχνίτες για τους τοίχους σε ένα τομέα που και εδώ θα βοηθήσει ο Δήμος με κάποια χρήματα για την συντήρηση των τοίχων, και περίπου 60 εργάτες από τα Ανώγεια φυσικά. Ελπίζω και πιστεύω ότι ούτε φέτος θα έχουμε πρόβλημα με τα χρήματα της ανασκαφής και όλα θα κυλήσουν ομαλά. Ανυπομονώ να έρθω στα Ανώγεια, σας ευχαριστώ θερμά!»

Για την μεγάλη εκδήλωση προς τιμήν της στην Κύμη η ίδια δηλώνει συγκινημένη και ευγνώμων προς τον απλό κόσμο που παρευρέθηκε αλλά και σε αυτούς που μίλησαν για το έργο της εκεί. Αναλυτικά ανέφερε τα εξής:

«Ήταν κάτι που δεν το περίμενα γιατί από την Κύμη έχω λείψει 20 ολόκληρα χρόνια και μου έκανε εξαιρετική εντύπωση η μνήμη που έχουν και πόσο ήθελαν να πραγματοποιήσουν αυτή την εκδήλωση. Ήταν μια μεγαλειώδης γιορτή πραγματικά με πλήθος κόσμου που διοργανώθηκε από την Περιφέρεια Στερεάς Ελλάδας, τους Δήμους της Εύβοιας και την UNESCO. Μίλησαν όλοι υπέροχα και συγκινητικά, είχαν και ένα φιλμ που παρουσίασαν από την ανασκαφή μου στην Κύμη, από την Βόρεια Εύβοια που βρήκα ένα από τα μεγαλύτερα αγάλματα των τελευταίων 50 ετών με επιγραφή Ηρακλή με λέοντα, αλλά παρουσίασαν και τη δουλειά μου από τη Σκύρο όπου με τις ανασκαφές μου αποδείχτηκε ότι ήταν μια πολύ ανεπτυγμένη κοινωνία με σχέσεις με το εσωτερικό της χώρας με τα νησιά, αλλά και το εξωτερικό. Ήταν σπουδαία εκδήλωση και ευχαριστώ όσους μίλησαν για μένα, την κυρία Βελισσαρίου της οργανωτικής επιτροπής, ο συνεργάτης μου Κώστας Μπουκάρας. Ευχαριστώ και  τον καθηγητή του Πολυτεχνείου Θεοδόση Τάσιο που έστειλε ένα υμνητικό για μένα αρχαίο επίγραμμα και την αρχαιολόγο Κατερίνα Γλυκού που βρίσκεται πλέον καθηγήτρια στην Στοκχόλμη για την ομιλία της. Μίλησαν όλοι για μια εμπνευσμένη δουλειά με οργάνωση σε όλα και στις δημοσιεύσεις, καθώς στα 15 χρόνια που έμεινα στην Εύβοια δημοσίευσα πραγματικά ότι αν έσκαψα, τα πάντα!

Ήταν μια μεγάλη τιμή για μένα αυτή η εκδήλωση. Ξέρετε όταν φεύγεις από μια Περιφέρεια και πηγαίνεις σε κάποια άλλη, συνήθως μετά δεν σε θυμούνται! Αλλά οι άνθρωποι εκεί το ανέτρεψαν αυτό. Ήρθαν οι τότε εργάτες μου που τώρα είναι επιστήμονες στην Αθήνα και μου φιλούσαν το χέρι, ήταν πραγματικά κάτι μοναδικό για μένα και ιδιαίτερα συγκινητικό..”

Κλείνοντας και χαριτολογώντας η κα Έφη Σακελλαράκη, τόνισε για την πρόταση που της έγινε από τους ανθρώπους της Εύβοιας να επιστρέψει εκεί και να συνεχίσει την ανασκαφή, και την απάντηση της για την σημασία της Ζωμίνθου την οποία δε γίνεται να εγκαταλείψει ποτέ. Τονίζει η ίδια: «Βέβαια στην Εύβοια με διεκδικούν τώρα καθώς θέλουν να συνεχίσω την ανασκαφή και στην Κύμη, αλλά τους εξήγησα ότι αυτό που γίνεται στην Ζώμινθο είναι πολύ σημαντικό και δεν γίνεται να το σταματήσω. Θα μπορούσα μελλοντικά μόνο με την βοήθεια κάποιου βοηθού αρχαιολόγου να κάνω κάποιες τομές εκεί, αν βρεθούν χρήματα από την Περιφέρεια ή από άλλους πόρους..”

Η ΑΝΩΓΗ, εύχεται στην Ανωγειανή Έφη Σακελλαράκη Σαπουνά, να έχει υγεία και δύναμη για τον δύσκολο Ιούλιο που θα έχει μπροστά της να επιβλέψει μια τεράστια ανασκαφή και πάνω από 80 άτομα που θα συμμετέχουν σε αυτήν ενεργά. Την ευχαριστούμε θερμά που πάντα ανταποκρίνεται στο κάλεσμα μας για κάποιες δηλώσεις ακόμα και όταν έχει ιδιαίτερο φόρτο εργασίας, καθώς όπως αναφέρει “Όταν βλέπω κλήση από Ανώγεια, λέω εντάξει τώρα σταματάμε πρέπει να μιλήσουμε στους χωριανούς..” Καλή δύναμη σε όλους!