Η μείωση του ζωικού πληθυσμού είναι πλέον μια αναγκαιότητα η οποία αναστέλλεται από το δεσμευτικό καθεστώς των επιδοτήσεων

Του Κώστα Καράτζη

προέδρου του ΣΕΚΝΗ

Στην Κρήτη η όποια αναφορά στον όρο κτηνοτροφία παραπέμπει αυτονόητα   στην αιγοπροβατοτροφία.

Οι άλλοι κλάδοι της ζωικής παραγωγής έχουν σχεδόν αφανιστεί κυρίως λόγω της έλλειψης πρώτων υλών για παραγωγή ζωοτροφών, του υψηλού κόστους των μεταφορικών, της αισχροκέρδειας των μεσαζόντων και της εξίσωσης των προϊόντων στην αγορά.

Όλες αυτές οι συνθήκες  διαμορφώνουν τον υπερδιπλασιασμό του  κόστους παραγωγής στην Κρήτη σε σχέση με την ηπειρωτική χώρα.

Το σύστημα εκμετάλλευσης  της ντόπιας αιγοπροβατοτροφίας  είναι από παράδοσης  το εκτατικό – ημιεσταβλισμένο με ζώα ελευθέρας βοσκής τα οποία μπορεί να σταβλίζονται περιστασιακά σε περιόδους ακραίων καιρικών συνθηκών και για μικρά χρονικά  διαστήματα.

Αυτό το μοντέλο παρά το απαγορευτικό κόστος παραγωγής είναι ανταγωνιστικό από άποψη ποιότητας παραγόμενων προϊόντων γιατί τα ζώα διαβιούν σε καθαρό περιβάλλον και τρέφονται με την μοναδική χλωρίδα σε ποικιλία αρωματικών φυτών και βοτάνων που συναντώνται στον ορεινό όγκο (2.500 περίπου) πολλά εκ των οποίων είναι ενδημικά (160 είδη) . Η ποιότητα των προϊόντων που παράγουν τα ζώα είναι συναρτημένη από την ποιότητα της τροφής που λαμβάνουν. Οι ευεργετικές ιδιότητες της χλωρίδας με τα πλούσια λιπαρά οξέα (αντιοξειδωτικά και αρωματικά) μεταβολίζονται στα προϊόντα κρέατος και γάλακτος και στη συνέχεια στον ανθρώπινο οργανισμό . Ο ορισμός του Ιπποκράτη «η τροφή σου είναι το φάρμακο σου και το φάρμακο σου η τροφή σου» ισχύει και στα ζώα. Η ζωοτροφή σύμφωνα με την τελευταία θεώρηση του ευρωπαϊκού κανονισμού συγκαταλέγεται στην κατηγορία των τροφίμων. Στόχος της ντόπιας κτηνοτροφίας προκειμένου να αξιοποιήσει τα συγκριτικά της πλεονεκτήματα είναι  η αυτάρκεια ζωοτροφών σε τοπικό επίπεδο και η χρήση συμπληρωματικών σε περιορισμένο ποσοστό και στο μικρό χρονικό διάστημα των αυξημένων αναγκών των ζώων.

Η προστασία  του φυσικού περιβάλλοντος από την υπερβόσκηση και η ανάδειξη των βοσκοτόπων ως αυτοδύναμων οικοσυστημάτων που στηρίζονται στην επάρκεια και στην βιοποικιλότητα , αποτελεί  στρατηγικό στόχο για την βιωσιμότητα  της ντόπιας κτηνοτροφίας. Η ορθολογική  διαχείριση των βοσκοτόπων εξασφαλίζεται με τα  κριτήρια της βοσκοφόρτωσης (αριθμού ζώων) ανάλογα της βοσκοϊκανότητας , στην περιτροπική βόσκηση (ζώνες εκμετάλλευσης εναλλάξ) και στις συμβατές βελτιωτικές παρεμβάσεις. Η μείωση του ζωικού πληθυσμού είναι πλέον μια αναγκαιότητα η οποία αναστέλλεται από το δεσμευτικό καθεστώς των επιδοτήσεων και μια επαναφορά του προγράμματος  της εκτατικοποίησης με κάλυψη της απώλειας εισοδήματος  θα μπορούσε να αποτελέσει τη χρυσή τομή.

Η βιολογική παραγωγή είναι μια επιπλέον ποιοτική κατεύθυνση παραγωγής και η Κρήτη ως κλειστό και ελεγχόμενο περιβάλλον μπορεί να εξελιχθεί σε βιολογικό νησί. Η ταυτοποίηση των Κρητικών προϊόντων και η πιστοποίηση τους ως ΠΟΠ αποτελούν το κλειδί για την απόκτηση προστιθέμενης αξίας και την εξασφάλιση της βιωσιμότητας του ντόπιου μοντέλου παρά την χαμηλή παραγωγικότητα των ζώων.

Με τα συγκριτικά πλεονεκτήματα του ποικιλόμορφου φυσικού περιβάλλοντος , του τοπικού πολιτισμού, των μνημείων , της παράδοσης, της ποιότητας των ντόπιων προϊόντων και της Κρητικής διατροφής,  ο κτηνοτρόφος μπορεί  να ξαναγίνει περήφανος για  τον εαυτό του και την κοινωνία του.

Οι περισσότερες μορφές εναλλακτικού  τουρισμού στηρίζουν την ανάπτυξη της ενδοχώρας, γιατί βασίζονται στη διαφορετικότητα του φυσικού περιβάλλοντος , του πολιτισμού , της παράδοσης και με ιδιαίτερο  χαρακτηριστικό στοιχείο  την γαστρονομία. Αυτά τα στοιχεία δίνουν την επιπρόσθετη αξία στην τελική τιμή του προϊόντος.

Ένα επιθετικό Μάρκετινγκ και η  σύνδεση της Κρητικής διατροφής με την επισκεψιμότητα,  θα δώσει συγκριτικό πλεονέκτημα συνολικά και  στις τουριστικές επιχειρήσεις της Κρήτης.

Συνεπώς ένα βιώσιμο μοντέλο ανάπτυξης μπορεί να στηριχθεί στους παρακάτω άξονες:

• στην ανάδειξη των ποιοτικών συγκριτικών πλεονεκτημάτων των ντόπιων προϊόντων με ταυτοποίηση , τυποποίηση και πιστοποίηση ,
• στην αξιοποίηση της διαφορετικότητας ,
• στην αυτοδιαχείριση των προϊόντων και την εξάλειψη των μεσαζόντων,
• στην σύνδεση των ντόπιων προϊόντων και της Κρητικής διατροφής με την επισκεψιμότητα,
• στην καλύτερη διαχείριση των φυσικών πόρων και στην προστασία  του φυσικού περιβάλλοντος.

Η προσφορά της ντόπιας κτηνοτροφίας, στην παραγωγή προϊόντων υψηλής διατροφικής αξίας, στην απασχόληση, στην μείωση του ελλείμματος του ισοζυγίου εμπορικών συναλλαγών, στη διατήρηση των ηθών, εθίμων και παραδόσεων, μπορεί να καταστεί  ανεκτίμητη για τον τόπο και τη χώρα γενικότερα .