Φωτογραφίες:Μανόλης Σαμόλης

Πλήθος κόσμου κατέκλυσε σήμερα την πλατεία Αρμί, για να τιμήσει τους ήρωες του έπους του 1940 και να παρακολουθήσει στη συνέχεια την παρέλαση των μαθητών στον κεντρικό δρόμο των Ανωγείων. Παρουσία της δημοτικής αρχής και των φορέων του τόπου, τελέστηκε αρχικά δοξολογία στον Ιερό Ναό του Αγίου Ιωάννη, ενώ στο μνημείο του Ανωγειανού αντάρτη έγινε κατάθεση στεφάνων. Οι μαθητές του Δημοτικού, του Γυμνασίου και του Λυκείου χειροκροτήθηκαν θερμά κατά την διάρκεια της παρέλασης.Το ιστορικό της ημέρας ανέλυσε σε ομιλία του στο Αρμί ο καθηγητής Φυσικής του Λυκείου κ.Νικόλαος Περδικάκης. Αναλυτικά ολόκληρη η ομιλία του αναφέρει τα εξής:
“Υπάρχουν στις ιστορίες των λαών κάποιες χρονολογίες που προβάλλουν ως σεβαστά ορόσημα στο πέρασμα των χρόνων και είναι σταθμοί για τη μετέπειτα εξέλιξη και πορεία τους. Τέτοια για μας είναι η ημέρα που οι βουνοπλαγιές και τα φαράγγια της Χώρας αντιλάλησαν από τις τουφεκιές της Ελληνικής Ελευθερίας. Αυτή η μέρα που αποτέλεσε απαρχή για μια νέα περίοδο εθνικής ζωής: 28η Οκτωβρίου 1940.76 χρόνια τώρα , γιορτάζουμε αυτή τη μέρα , τιμούμε όσους έδωσαν τη ζωή τους για τη λευτεριά της πατρίδας και θαυμάζουμε τη δύναμη και το σθένος αυτών, που τόλμησαν ν’ αντιτάξουν το θρυλικό ΟΧΙ , λέξη μικρή,που λίγοι όμως έχουν το θάρρος να την προφέρουν σε στιγμές όπως εκείνη.Κι εμείς προσπαθούμε κάθε χρόνο αυτή τη μέρα, με τα φτωχά και χιλιοειπωμένα λόγια μας, να μιλήσουμε για τη σημασία της σημαντικότερης μέρας της νεότερης ιστορίας μας. Τι να πούμε λοιπόν. Να αραδιάσουμε ονόματα και χρονολογίες, ν’αναφέρουμε βουνά και τοποθεσίες ή να ζητήσουμε τη βοήθεια των αριθμών; Τόσοι εμείς, τόσοι οι εχθροί μας, τόσα τα δικά τους κανόνια , τόσα τα δικά μας . Μα το ΄40 δεν είναι μονάχα αριθμοί, ίσα ίσα. Αν κάτι εξευτελίστηκε,καταφρονέθηκε και περιγελάστηκε τότε πιο πολύ, είναι οι αριθμοί και η λογική τους.Δεν ήταν οι αριθμοί που ξεσήκωσαν το λαό μας, που σύντριψαν τη φωτιά και το ατσάλι, κάτι άλλο ήταν. Ήταν αυτό που λέμε ψυχή. Αυτό που κάποτε έγραψε ο ποιητής ότι : «η μεγαλοσύνη στα έθνη δεν μετριέται με το στρέμμα αλλά με της καρδιάς το πύρωμα και το αίμα».Η σημερινή επέτειος της 28ης Οκτωβρίου 1940 δεν είναι μόνο μια υπέροχη ελληνική στιγμή, αλλά ημέρα με παγκόσμια ακτινοβολία και πανανθρώπινη απήχηση. Σε μια στιγμή που οι λαοί της Ευρώπης κι ανάμεσά τους κάποιοι ισχυροί παραδίνονταν πανικόβλητοι ως βορά στο χιτλερικό θηρίο, η μικρή Ελλάδα είχε την τόλμη να υψώσει το ανάστημά της και να προτάξει τα στήθη της. Και με τη σθεναρή τους αντίσταση οι Έλληνες δίδαξαν στον κόσμο πως δεν αξίζουν τίποτα τα σύνεργα του αφανισμού, μπρος στο μεγάλο όπλο που λέγεται Ψυχή.Έτσι η Ελλάδα εμψύχωσε την αποθαρρυμένη ως τότε Ευρώπη και με το λαμπρό παράδειγμα της και με το αίμα των παιδιών της, άλλαξε τις τύχες του πολέμου και την πορεία της ιστορίας. Το σχέδιο να πατήσουν την Ελλάδα είχαν από καιρό καταστρώσει οι σύγχρονοι καίσαρες–δικτάτορες της Ιταλίας. Οι ώρες εκείνες ήταν κρίσιμες για ολόκληρη την Ευρώπη. Ο φασισμός προχωρούσε ακάθεκτος. Η ανεξαρτησία των λαών, η εδαφική ακεραιότητα των κρατών, η ανθρώπινη αξιοπρέπεια, η ατομική και εθνική ελευθερία, δεν αναγνωρίζονταν πια ως αναφαίρετα δικαιώματα. Οι φασιστικές στρατιές πλημμύρισαν την Ευρώπη. Κράτη, Στρατοί, σαρώνονταν! Οι νεκροί χιλιάδες! Παντού φρίκη και απόγνωση!Τότε ακριβώς έλαμψε στον ελληνικό ορίζοντα το ελπιδοφόρο φως! Ο ελληνικός λαός, πιστός στις παραδόσεις του έθνους αρνήθηκε να δεχτεί την υποδούλωση. Βροντοφώναξε ΟΧΙ. Και ηχούν στις πόλεις οι σειρήνες και οι καμπάνες στα χωριά.«Νυν υπέρ πάντων, ο αγών».Κι έτσι κερδήθηκε η μάχη της Πίνδου, η πρώτη αληθινή μάχη της Ευρώπης. Οι Έλληνες παλεύουν με ηρωισμό και δημιουργούν αυτό που όλοι οι λαοί αποκάλεσαν θαύμα: «Το έπος της Αλβανίας». Όλοι οι ελεύθεροι λαοί της γης χαιρετίζουν χαρμόσυνα το απίστευτο γεγονός. Μέσα στην αποπνικτική σύγχυση των ιδανικών, μέσα στην ηττοπάθεια και το φόβο που είχαν κυριεύσει τις ψυχές των ηγετών και λαών, έβλεπαν όλοι να ξεπηδά το θαύμα που οφείλεται σε αυτό που διακρίνει τους Έλληνες και δεν είναι άλλο από το χρέος, το καθήκον , το αίσθημα τιμής .Από την εκτυφλωτική λάμψη του έπους των ηπειρώτικων βουνών, ο λαός μας, πέρασε στο πυκνό σκοτάδι της κατοχής. Πείνασε, μάτωσε, αλλά δεν γονάτισε. Οι Έλληνες οργάνωσαν στις πόλεις και στα χωριά την αντίσταση, άντεξαν τους διωγμούς, τα βασανιστήρια, τα στρατόπεδα συγκέντρωσης, τις φυλακές, τις εκτελέσεις. Τα βουνά μας πλημμύρισαν από τους αγωνιστές της Λευτεριάς. Έτσι γράφτηκε το έπος της εθνικής αντίστασης στα βουνά και στις πολιτείες της πατρικής γης.Ένα έπος που απαίτησε ακόμα βαρύτερες θυσίες. Oι Έλληνες του ’40, παραμερίζοντας τις μέριμνες τους, τα μικροσυμφέροντά τους, τους φόβους τους, καταδύθηκαν όσο γίνεται βαθύτερα στην ιστορία τους, στις παραδόσεις τους, συναισθάνθηκαν ότι είναι λαός με ρίζες, λαός που τον διακρίνει η φιλοπατρία, η αγάπη στην Ελευθερία, η στοργή στην οικογένεια, η αξιοπρέπεια και το φιλότιμο. Αναβαπτίσθηκαν οι Έλληνες την κρίσιμη ώρα του κινδύνου και είπαν:“μέσα μας τρέχει ηρώων αίμα, είμαστε απόγονοι ηρώων και μαρτύρων”…Τέτοιες πράξεις ηρωισμού, αυταπάρνησης, αδιαφορίας για την προσωπική ζωή και προτάξεως του καλού της πατρίδος και των αξιών της ελευθερίας, της δημοκρατίας, έχει πολλές να παρουσιάσει το έθνος μας!Ας αναρωτηθούμε όμως, ποια θα ήταν σήμερα η ανταπόκρισή μας σ’ ένα παρόμοιο κάλεσμα όπως αυτό του ’40 ;Θα ήμασταν έτοιμοι να στερηθούμε τις ανέσεις μας, την ευδαιμονία μας,τον καταναλωτισμό μας, τον ατομισμό μας και να αγωνιστούμε για τις αξίες μας ; Είναι πολλοί ίσως εκείνοι που θα αμφέβαλλαν γι’ αυτό!!Και βεβαίως, ίσως η πατρίδα μας να μην βρεθεί ξανά στην ίδια ακριβώς θέση που βρέθηκε το ’40. Με τους τότε εισβολείς, μας συνδέει σήμερα συμμαχία, στρατιωτική και πολιτική. Υπάρχουν όμως άλλοι κίνδυνοι, που είναι πιο ύπουλοι και γι’ αυτό ίσως πιο επικίνδυνοι. Είναι οι κίνδυνοι που προκύπτουν από την παγκοσμιοποίηση και την οικονομική κρίση. Κίνδυνοι που έχουν να κάνουν όχι τόσο με την εδαφική, όσο με την εθνική ακεραιότητα. Είναι ο κίνδυνος να χάσουμε την ταυτότητά μας ως έθνος,να αφομοιωθούμε πολιτισμικά, να πάψουμε να λειτουργούμε ως πρόσωπα με αυτοσυνειδησία, με γνώση της ιστορίας μας, με γνώση τωνπαραδόσεων και του πολιτισμού μας. Και ποια είναι αυτά τα στοιχεία που συνιστούν την ταυτότητά μας ; Είναι η συνεπής προσήλωσή μας στα ιδανικά της ελευθερίας και της δημοκρατίας. Ιδανικά ριζωμένα μέσα μας για περισσότερα από 2,5 χιλιάδες χρόνια.Με τα στοιχεία αυτά οφείλει η Παιδεία μας να γαλουχήσει τις νέες γενιές,όχι για να τους οδηγήσει σε μια στείρα παρελθοντολαγνεία, αλλά για να τους διδάξει ότι οι άλλοι θα τους σέβονται και θα τους υπολογίζουν, όταν δεν απεμπολούν την ιστορία τους και τις παραδόσεις τους, όταν δεν δέχονται να ομογενοποιηθούν και διατηρούν ατόφια την κληρονομιά των προγόνων τους…Κι αν λοιπόν υπάρχει ένα δίδαγμα από την Εποποιία του 1940 είναι αυτό:”οι λαοί δεν πεθαίνουν όταν έχουν όραμα και ιδανικά! “Αν πρέπει κάτι να μείνει σε όλους εμάς, αν πρέπει κάτι να προτείνουμε στα παιδιά μας, είναι τούτο: ΑΝΤΙΣΤΑΣΗ! Να μάθουμε να αντιστεκόμαστε στην τυφλή εξουσία και δύναμη, στο άδικο, στην ευκολία του βολέματος, και στους κάθε λογής συμβιβασμούς που μας επιβάλλουν οι περιστασιακά δυνατοί.Στην παγκοσμιοποίηση που κοιτάει να ισοπεδώσει τα πάντα, που θέλει να μην υπάρχει στους νέους εθνική συνείδηση.Αντίσταση λοιπόν στην κάθε είδους σκλαβιά!Να πούμε όχι σε κάθε ηθική κατάπτωση και κρίση αξιών, να δημιουργήσουμε μια κοινωνία συνοχής και ευημερίας και να ατενίσουμε με αισιοδοξία το μέλλον ως απόγονοι ηρώων, που θα συνεχίσουν να μας κάνουν υπερήφανους για τους νικηφόρους αγώνες τους και μας καλούν πάντα να μιμηθούμε το παράδειγμά τους, να δείξουμε ως Έλληνες εθνική ενότητα και ομοψυχία. Η δημοκρατία, η αλληλεγγύη, η φιλοπατρία, ο σεβασμός στην παράδοση ας αναδειχτούν σε θεμελιακές αξίες της κοινωνίας μας.Ας ευχηθούμε οι Έλληνες εκείνης της γενιάς να βρουν μιμητές ενθουσιώδεις στις ημέρες μας ώστε, η οικονομική, εμπορική και τεχνολογική παγκοσμιοποίηση, να μην οδηγήσει σε πολιτισμική ισοπέδωση, σε αλλοτρίωση της εθνικής μας ταυτότητας, αλλά σε οικουμενικότητα, σε κοινωνική πρόοδο, πολιτική αυτοσυνειδησία και εθνική ακεραιότητα!!