Πλήθος κόσμου παρευρέθηκε στην πλατεία Ηρώων στο Μετόχι στα Ανώγεια, για να τιμήσει με σεμνότητα την ιστορική επέτειο της 28ης Οκτωβρίου 1940, όπου οι Έλληνες βροντοφώναξαν το  ΟΧΙ  στα τελεσίγραφα των Φασιστών που αιματοκύλησαν τον πλανήτη.

Η επέτειος γιορτάστηκε στο Μετόχι σχεδόν μια εικοσαετία μετά λόγω των έργων στον κεντρικό δρόμο του χωριού. Τελευταία φορά ήταν στο μακρινό 1994 όταν επί Δημαρχίας Γεωργίου Σμπώκου γινόταν τα έργα ανάπλασης της πλατείας Αρμί.

Αρχικά τελέστηκε επίσημη  Δοξολογία στον Ιερό Ναό του Αγίου Δημητρίου παρουσία όλων των ιερωμένων του χωριού,του Δημάρχου Ανωγείων κ.Κεφαλογιάννη και σύσσωμου του Δημοτικού συμβουλίου. Στην συνέχεια η φιλόλογος κ.Μοσχούρη ανέπτυξε το ιστορικό της επετείου και τα ηθικά διδάγματα της μέχρι και τις μέρες μας. Ο  λόγος της κ.Μοσχούρη έχει ως εξής:

«Αιδεσιμότατοι, αξιότιμε κύριε Δήμαρχε, κύριοι εκπρόσωποι των τοπικών αρχών και φορέων και των σωμάτων ασφαλείας, αγαπητοί συνάδελφοι και μαθητές, κυρίες και κύριοι,

 Σαν σήμερα, πριν από 73 χρόνια, μετά από απόρριψη τελεσιγράφου του πρεσβευτή της φασιστικής Ιταλίας Γκράτσι, τα ιταλικά στρατεύματα επιτέθηκαν απρόκλητα σε όλη την έκταση των ελληνοαλβανικών συνόρων, δίνοντας έτσι την ευκαιρία στον ελληνικό λαό να γράψει μια από τις πιο λαμπρές σελίδες της πολυτάραχης ιστορίας του.

O δεύτερος παγκόσμιος πόλεμος είχε αρχίσει από το 1939, με τη γερμανική εισβολή στην Πολωνία. Στις 10 Ιουνίου η Ιταλία εισέρχεται στον πόλεμο και τον Αύγουστο του 1940, θα προκαλέσει τη χώρα μας με τον τορπιλισμό στην Τήνο του ευδρόμου «Έλλη», ανήμερα της μεγάλης γιορτής της Παναγίας.

Είναι ο προάγγελος της ιταλικής επίθεσης στην Ελλάδα, που προετοιμάζεται με κάθε μυστικότητα, πριν αυτή εκδηλωθεί στις 28 Οκτωβρίου του 1940.

Η χώρα μας, χωρίς να διαθέτει τα τεράστια πολεμικά μέσα των εισβολέων Ιταλών και με μόνα όπλα της την ψυχή και τη γενναιότητα του λαού της είπε ΟΧΙ στο ιταμό τελεσίγραφο του Ιταλού δικτάτορα Μουσολίνι, καταφέρνοντας, στο μέτωπο της Αλβανίας, καίριο χτύπημα στις ιμπεριαλιστικές του φιλοδοξίες, σε σημείο ταπείνωσης, γεγονός που ανάγκασε τον επίσης δικτάτορα της Γερμανίας, Χίτλερ, να ανασυντάξει τα πολεμικά του πλάνα και να προστρέξει σε βοήθεια του φανφαρόνου συμμάχου του.

Η Ελλάδα, αφού αντιστάθηκε ηρωικά στις σιδηρόφρακτες στρατιές του Χίτλερ, υπέκυψε στις κατά πολύ ανώτερες στρατιωτικές του δυνάμεις και αναπόφευκτα υπέστη, στις 24 Απριλίου 1941, την τριπλή κατοχή από τις συνασπισμένες δυνάμεις της Γερμανίας, της Ιταλίας και της Βουλγαρίας. Αξίζει να σημειωθεί ότι η τελευταία μάχη δόθηκε στην Κρήτη, όπου οι Κρήτες άοπλοι και ακέφαλοι έδωσαν τον υπέρ πάντων αγώνα.

Από την σκληρή αυτή κατοχή ξεπήδησε η εποποιϊα της Εθνικής Αντίστασης, που σε συνδυασμό με τις νίκες των συμμάχων οδήγησαν στην πτώση των δυνάμεων του ναζιστικού και φασιστικού άξονα και στην απελευθέρωση της χώρας μας.

Αυτό είναι με λίγα λόγια το ιστορικό πλαίσιο της μεγάλης αυτής ιστορικής επετείου. Είναι ωστόσο αμφίβολο τι ποσοστό των μαθητών θα αποκρινόταν κάτι συναφές, ερωτώμενοι τι ακριβώς εορτάζουμε στην επέτειο της 28ης Οκτωβρίου, ενώ είναι απολύτως βέβαιο ότι σε ορισμένες τουλάχιστον απαντήσεις θα τιμητική θέση θα κατείχαν ο Κολοκοτρώνης ο Καραϊσκάκης και ο Αθανάσιος Διάκος… Και πριν βιαστούμε να αναθεματίσουμε την άγνοια της νέας γενιάς, ας κάνουμε μία γρήγορη αναδρομή στα δικά μας μαθητικά χρόνια και θα διαπιστώσουμε με έκπληξη (;) πως και τότε επικρατούσε σε πολλούς μία ανάλογη σύγχυση. Ποια είναι όμως η αιτία που ημερομηνίες και γεγονότα, νικητές και  ηττημένοι μπλέκονται διαχρονικά στο μυαλό των μαθητών σ’ ένα αξεδιάλυτο κουβάρι; Ευθυνόμαστε μήπως εμείς που ως εκπαιδευτικοί δεν διδάσκουμε σωστά την ιστορία; Φταίνε τα σχολικά εγχειρίδια που βομβαρδίζουν  τα παιδιά με υπερβολικές πληροφορίες και λεπτομέρειες, με αποτέλεσμα να μη συγκρατούν τελικά ούτε τα στοιχειώδη; Είναι αυτή η σύγχυση προϊόν κάποιου άλλου απροσδιόριστου παράγοντα;

Το μόνο βέβαιο είναι πως στα παιδιά δεν αρέσει συνήθως η ιστορία. Η αγάπη γι αυτήν έρχεται, όταν έρχεται, πολύ αργότερα και πηγάζει από την  προσωπική ανάγκη του καθενός να κατανοήσει το παρελθόν και να αποκτήσει αυτό που ονομάζουμε ιστορική συνείδηση.

Εκείνο που πρέπει πάντως να αντιληφθούμε είναι πως η  ιστορία δεν αποτελείται από γεγονότα μακρινά, φανταστικά και απλησίαστα. Είναι όλα όσα έκαναν οι πρόγονοί μας χθες, μα κι ό,τι ζούμε εμείς σήμερα κι ό,τι θα κάνουν οι απόγονοί μας αύριο. Η παρουσία μας και μόνο αλλά κυρίως οι αποφάσεις, οι κρίσεις και η δράση μας είναι εκείνα που δημιουργούν ιστορία. Γι’ αυτό ακριβώς και επιβάλλεται προσοχή σε κάθε μας επιλογή. Δεν αρκεί να θυμόμαστε να λέμε ΟΧΙ μόνο σε μια εθνική επέτειο. Και οπωσδήποτε ιστορική συνείδηση δεν αποκτούμε παρακολουθώντας μόνο μία παρέλαση ή ακούγοντας μία ομιλία.

Είναι βέβαιο πως αισθανόμαστε- και το οφείλουμε- υπερήφανοι για το   θαύμα του 40, όπως και για τα άλλα επιτεύγματα των προγόνων μας. Είναι καιρός όμως να αναρωτηθούμε επιτέλους αν αυτήν την περηφάνια μπορούμε να την κληροδοτήσουμε στα παιδιά μας. Πόσο περήφανες θα είναι για εμάς οι επόμενες γενιές; Η μνήμη και ο έπαινος όσων αγωνίστηκαν για την ελευθερία μας, γι’ αξίες υψηλές και ιδανικά είναι αναμφισβήτητα ο ελάχιστος φόρος τιμής που μπορούμε να τους αποδώσουμε. Αρκεί να μη σταθούμε σε μία στείρα προγονοπληξία και επαναπαυμένοι στις δάφνες του παρελθόντος να αμελήσουμε τις μάχες που οι ίδιοι χρωστάμε στα παιδιά μας:

Η πρώτη μάχη είναι εκείνη ενάντια στο ρατσισμό και το φασισμό. Ας μην έχουμε την ψευδαίσθηση ότι ξεμπερδέψαμε μια και καλή μ’ αυτόν όταν τελειώσαμε με το Χίτλερ. Ο φασισμός, αν οι λαοί δεν έχουν τα μάτια τους ανοιχτά, μεταμορφώνεται συνεχώς προσπαθώντας να τους εξαπατήσει και να τους παρασύρει στο παιχνίδι του πολέμου και της αλληλοεξόντωσης. Ο λύκος αλλάζει συνεχώς προβιά, προβάροντας κάθε φορά την πιο φανταχτερή για την περίσταση. Δεν είναι καθόλου δύσκολο για ένα λαό τσακισμένο από την ανέχεια και απογοητευμένο από την πολιτική και τους πολιτικούς να πέσει στα νύχια ενός επιτήδειου φασίστα. Αν θέλουμε να σβηστεί μια για πάντα από τη μνήμη της ανθρωπότητας η ναζιστική θηριωδία, δεν αρκεί να την καταδικάζουμε σε εκδηλώσεις επετειακού χαρακτήρα σαν τη σημερινή. Πρέπει να επαγρυπνούμε και να πολεμούμε το φασισμό όπου και όπως κι αν εκδηλώνεται: Στη δουλειά, στην πολιτική, στην οικονομία, στις εθνικές μειονότητες, στις διακρατικές σχέσεις, στην επικοινωνία μας με τους άλλους λαούς, ιδιαίτερα τους γειτονικούς, ακόμα και μέσα στην ίδια μας την οικογένεια.

Ο άλλος μας αγώνας έχει να κάνει με τα ναι και τα όχι μας: τα μικρά και τα μεγάλα, τα σημαντικά και τα ασήμαντα. Γιατί είναι εκείνα που προσδιορίζουν ποιοι τελικά είμαστε. Το όχι του ΄40 μας μίλησε για το πνεύμα ελευθερίας, τη διάθεση για αγώνα, την ομοψυχία. Ο πόλεμος, η πείνα, τα σκελετωμένα παιδιά μας μίλησαν για τις αντοχές, το θάρρος αλλά  και την ταπείνωση της ανθρώπινης ύπαρξης. Οι κουκουλοφόροι δοσίλογοι, οι προδότες μας διηγήθηκαν μια άλλη ιστορία, του φόβου του σκουληκιού που κρύβεται στην τρύπα του, του φόβου που ζητά προστασία από τον δυνάστη, την αισχρή και απάνθρωπη μανία για κέρδος που δε λογαριάζει τον άνθρωπο, το διπλανό και δε συντροφεύει κανέναν σε κανέναν αγώνα Είναι αναγκαίο κι εμείς να αναλογιστούμε προς τα πού θα πρέπει να στρέψουμε το ηχηρό μας όχι σήμερα. Γιατί ο πόλεμος τώρα είναι διαφορετικός: δεν έχει όπλα και σφαίρες και κυρίως είναι ενάντια σε εχθρό αόρατο, που είναι γι αυτό πιο επικίνδυνος. Χρειάζεται κρίση για να τον διακρίνουμε πίσω από το πλανερό προσωπείο του και να του αντισταθούμε.

Μήπως το όχι μας πρέπει να το απευθύνουμε σε όσους υπονομεύουν το δικαίωμά μας στην αυτοδιάθεση και την ελευθερία, σε όσους απαξιώνουν την παιδεία, την υγεία, σε όσους αρνούνται να μας ακούσουν, υποτιμούν τη νοημοσύνη μας και κουρελιάζουν την αξιοπρέπεια μας; Μήπως, ακόμα, σε όσους στην καθημερινότητά μας, με οποιοδήποτε τρόπο, μας κακοποιούν, μας εκφοβίζουν, μας εκβιάζουν;

Το εύκολο είναι πάντοτε να ρίχνουμε το φταίξιμο στους άλλους, μα τελικά την ευθύνη έχουμε εμείς: όταν σιωπούμε και δε λέμε την αλήθεια, όταν δεν λέμε όχι. Με αυτή τη σκέψη και με μια εικόνα ας φύγουμε σήμερα από δω: Αυτή με τα συσσίτια του 1940, κι αυτή με τα συσσίτια του 2013…”.

 Ακολούθησε κατάθεση στεφάνων εκ μέρους όλων των φορέων του τόπου.

Η παρέλαση των μαθητών καταχειροκροτήθηκε από όλους Ανωγειανούς αλλά και γονείς από τα γύρω χωριά που καμάρωναν τα παιδιά τους. Η ηλιόλουστη μέρα που είχαμε σήμερα στα Ανώγεια αποτέλεσε κίνητρο για την μαζική παρουσία του κόσμου στην παρέλαση της νεολαίας μας.

Η στο Βωμό της Λευτεριάς , τίμημα έχει δώσει…

Μεγάλο κάθε Ανωγειανός ελεύθερος να νιώσει…