Γράφει ο Νίκος K. Σκουλάς , Δικηγόρος και Αντιπεριφερειάρχης Τεχνικών Έργων Κρήτης

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ. 

Ο Δήμος Ανωγείων είναι ιδιοκτήτης  περίπου ενενήντα χιλιάδων στρεμμάτων βοσκοτόπου, από αμνημονεύτων χρόνων. Αυτή η έκταση, μετά την ανάρτηση των δασικών χαρτών την 27/02/2021, χαρακτηρίζεται ως δασική. Ο Δήμος Ανωγείων  νέμεται και κατέχει αδιατάρακτα αυτή την γη που στην καθομιλουμένη λέμε “αόρι”. Ωστόσο, δεν έχει τίτλο ιδιοκτησίας που να αποδεικνύει την ιδιοκτησία του, έναντι τρίτων.

Μετά την ανάρτηση των δασικών χαρτών, υπάρχει εκ του νόμου 998/1979 αμφισβήτηση εκ μέρους του Ελληνικού Δημοσίου για την ιδιοκτησία του Δήμου,  επειδή αυτή χαρακτηρίστηκε δασική. Πρόσφατη έμπρακτη αμφισβήτηση προκύπτει και από την Δασική Υπηρεσία Ρεθύμνου, η οποία εισέπραξε το 2022 ποσό 465 ευρώ αποζημίωση για την χρήση του βοσκοτόπου της Νίδας από τον δημότη Ανωγείων Σ.Σ., ο οποίος υπέβαλλε σχέδια κτηνοτροφικής εκμετάλλευσης στην περιοχή. Η Αποκεντρωμένη Διοίκηση Κρήτης εισέπραξε το ποσό αυτό για το δικαίωμα χρήσης έκτασης 3.000 τμ στην Νίδα, την οποία διαχειρίζεται, σύμφωνα με το έγγραφο εκείνο, ως δημόσια γη. 

Η άρση αυτής της αμφισβήτησης για το ιδιοκτησιακό καθεστώς, σκοπείται με την έγερση της αγωγής και κάθε προπαρασκευαστικής πράξης αυτής, που υπαγορεύει ο νόμος. Η δικαστική αναγνώριση  της ιδιοκτησίας του Δήμου Ανωγείων, είναι αναγκαία λόγω ελλείψεως τίτλου ιδιοκτησίας, αντιτάξιμου έναντι κάθε φυσικού και νομικού προσώπου, που την αμφισβητεί ήδη ή στο μέλλον. 

Για την άσκηση αυτής της αγωγής έχει προηγηθεί , κατόπιν προφορικής εντολής του νυν και των εν ζωή Δημάρχων Ανωγείων , ήδη από τον Μάρτιο του 2021 εκτενέστατη εργασία εκ μέρους μου, ως δικηγόρου. Η εργασία αυτή  παρουσιάστηκε σε ανοικτή συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου Ανωγείων την 12η Αυγούστου 2021 στην πλατεία Αρμί. Επαναλήφθηκε κατά την συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου στην αίθουσα του Δημοτικού Καταστήματος την 30η Μαρτίου 2022.

Η πολυσέλιδη προεργασία αυτή αριθμεί με τα συνοδευτικά της έγγραφα περίπου εκατό (100) σελίδες. Τεκμηριώνει μέσα από νομική και ιστορική έρευνα που άρχεται από το οθωμανικό κτηματολόγιο του 1673 έως τις πιο πρόσφατες αποφάσεις του Αρείου Πάγου, επί των συναφών θεμάτων,  τους τρόπους κτήσης της ιστορούμενης έκτασης από τον σημερινό Δήμο Ανωγείων, ως καθολικό διάδοχο κάθε προϋπάρχοντος νομικού προσώπου στην ίδια περιοχή. Βασικά σημεία της ως άνω ανάλυσης έχουν ως ακολούθως: 

Β. ΥΠΟΜΝΗΜΑΤΑ ΣΤΟΝ ΔΗΜΟ ΑΝΩΓΕΙΩΝ 

ΥΠΟΜΝΗΜΑ

Του Νικολάου Σκουλά του Κωνσταντίνου και της Ρίτας, δικηγόρου και Περιφερειακού Συμβούλου Κρήτης, κατοίκου Ηρακλείου, πλατεία Κορνάρου, αριθμός  27. 

 ΠΡΟΣ ΔΗΜΟΤΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΚΑΙ ΤΟΝ ΔΗΜΑΡΧΟ 

ΔΗΜΟΥ ΑΝΩΓΕΙΩΝ 

ΕΝΟΨΕΙ ΤΗΣ  ΣΥΝΕΔΡΙΑΣΗΣ ΤΗΣ 30ης ΜΑΡΤΙΟΥ 2022 ΓΙΑ ΤΗΝ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ. 

ΘΕΜΑ: “Ο ΒΟΣΚΟΤΟΠΟΣ ΤΗΣ ΚΤΗΜΑΤΙΚΗΣ ΠΕΡΙΦΕΡΕΙΑΣ ΑΝΩΓΕΙΩΝ    ΑΠΟΤΕΛΕΙ  ΙΔΙΟΚΤΗΣΙΑ ΤΟΥ ΔΗΜΟΥ ΑΝΩΓΕΙΩΝ. 

ΙΣΤΟΡΙΚΗ ΑΠΟΔΕΙΞΗ – ΝΟΜΙΚΗ ΤΕΚΜΗΡΙΩΣΗ”

Αξιότιμοι κύριοι,

Η μορφολογία του τοπίου  του βοσκότοπου της κτηματικής περιφέρειας του Δήμου Ανωγείων, τον προορίζει στην βόσκηση των αιγοπροβάτων των κατοίκων της περιοχής και στην υλοτομία, από αμνημονεύτων χρόνων. Η υπαγωγή του στις διατάξεις της δασικής νομοθεσίας, σύμφωνα με τους όρους του νόμου και της επιστήμης της δασολογίας, είναι αναπόφευκτη. 

Μετά την ανάρτηση των δασικών χαρτών στις 27-02-2021, όλος ο βοσκότοπος της κτηματικής περιφέρειας του Δήμου Ανωγείων απεικονίζεται ως δασικός. Διεκδικείται, ως εκ τούτου, από το Ελληνικό Δημόσιο ως ιδιοκτησία του. Βέβαια, το τεκμήριο υπέρ του Ελληνικού Δημοσίου, δεν ισχύει για την περίπτωση της Κρήτης, σύμφωνα με το αρ. 62 του ν. 998/1979. Ωστόσο, αυτό δεν σημαίνει ότι το Δημόσιο δεν διεκδικεί την γη αυτή ως ιδιοκτησία του, αλλά ότι έχει ίσες δυνατότητες απόδειξης για τον ισχυρισμό του. Η ανάρτηση των δασικών χαρτών σε συνδυασμό με την ισχύουσα νομοθεσία αποτελεί μια πρώτης τάξης αμφισβήτηση της θεωρούμενης  ιδιοκτησίας του Δήμου Ανωγείων. Αμφισβήτηση προέκυψε και από την διάθεση του ακινήτου αυτού από τον ΟΠΕΚΕΠΕ ήδη από το έτος 2019 ερήμην του Δήμου Ανωγείων. Αμφισβήτηση προκύπτει επίσης και από άλλες προτάσεις και αξιώσεις του Δασαρχείου σε σχέση με την ίδια έκταση. 

Πολλώ δε μάλλον που ο Δήμος Ανωγείων δεν έχει τίτλους ιδιοκτησίας για την επίδικη έκταση των 86.502.369 τμ, όπως έχει τοπογραφηθεί με ακρίβεια. 

Τίθεται συνεπώς το ερώτημα, αν ο Δήμος Ανωγείων έχει την βούληση και την δυνατότητα να αποδείξει την φερόμενη ως ιδιοκτησία του επί του βοσκοτόπου της κτηματικής του περιφέρειας, και πέραν αυτής. Επίσης, αν δύναται και βούλεται να αποκτήσει με νόμιμο τίτλο για την ίδια ως άνω έκταση. 

Σε περίπτωση καταφατικής απάντησης, η σειρά των νομικών και ιστορικών συλλογισμών έχει ως ακολούθως:

1. Η περιοχή έχει τεθεί στην συλλογική εκμετάλλευση των κατοίκων των Ανωγείων για κτηνοτροφική και υλοτομική δράση από αμνημονεύτων χρόνων.

2. Το οθωμανικό κτηματολόγιο του 1673 προβλέπει την εκχώρηση έκτασης 100 ‘τσεριπίων’ στους Ανωγειανούς έναντι μισθώματος.

3. Μεταγενέστερος σουλτανικός ιραδές, προσδιορίζει την αποζημίωση σε 175 οκάδες λάδι που διατίθενται στο Τζαμί της  Βαλιδέ Σουλτάνας στο Ηράκλειο.

4. Το 1755 εκδίδεται σουλτανικό διάταγμα που επιβεβαιώνει την νομική φύση της περιοχής και απαγορεύει την αυθαίρετη επιβολή επιπλέον φορολογίας.

5. Το 1812 πωλείται με συμβόλαιο η Νίδα σε ιδιώτη και ακυρώνεται η πράξη μεταβίβασης  με απόφαση του Σουλτάνου.

6. Το 1834 ο Βρετανός περιηγητής Πάσλεϋ αναφέρει τον νομικό χαρακτήρα της περιοχής.

7. Το 1831 ο Πασάς του Ρεθύμνου αφαιρεί την περιοχή της “Μεσοσφήνας” από την κτηματική περιφέρεια Ανωγείων και την αποδίδει στην Αξό, ως διοικητική ποινή για τον φόνο του Ασάν Αγά από τον Σταύρο Νιώτη.

8. Μετά το 1816 οι Ανωγειανοί παραδέχονται ότι το Μνήμα του Ντερβίση ανήκει στην κτηματική τους περιφέρεια και πληρώνουν το σχετικό πρόστιμο για τον φόνο του Ντερβίς Αγά που έλαβε χώρα εντός της κτηματικής τους περιφέρειας.

9. Το 1856 τίθεται σε ισχύ ο Οθωμανικός Νόμος περί γαιών. Αυτός κατατάσσει σε 5 κατηγορίες της γαίες του κράτους. Κατά την άποψή μου, ο βοσκότοπος της κτηματικής περιφέρειας Ανωγείων υπάγεται στην κατηγορία των γαιών “μετρουκέ”, ήτοι των αφημένων στην κοινή χρήση των κατοίκων της περιοχής. Όλως επικουρικά, πρέπει να γίνει δεκτό, ότι ανήκει στα μη γνήσια βακουφικά ακίνητα επί των οποίων δεν έχει άμεση εξουσίαση το Οθωμανικό Δημόσιο, αλλά οι προσόδοι τους διατίθενται στα ευαγή ιδρύματα του οθωμανικού Δημοσίου, όπως το Βαλιδέ Τζαμί.

10. Το 1870 οι τοπικοί πασάδες Ρεθύμνου και Ηρακλείου προαποφασίζουν να αφαιρέσουν την Νίδα και την ευρύτερη περιοχή της από την κτηματική περιφέρεια Ανωγείων, ως αντίποινα για  την επαναστατική τους δράση. Είναι ο λεγόμενος “Νταβάς της Νίδας”. Η αντιδικία έληξε με επιτυχία συντονισμένη από τον Παπά Μιχαλάκη που έβαλε την παράμετρο της δυναμικής τοπικής αντίδρασης και της εύστοχης νομικής και άλλης επιχειρηματολογίας, εκ μέρους των Ανωγειανών.

11. Το 1875 εκδίδεται αυτοκρατορικό μονόγραμμα του Σουλτάνου Αβδούλ Αζίζ, που αφορά την κτηματική περιφέρεια Ανωγείων. Το παραλαμβάνουν από την Κωνσταντινούπολη οι Παπαδογιαννάκος και Καπετάν Μιχάλης Σκουλάς και υπάρχει μεταφρασμένο στο αρχείο τους. Αυτό, ταυτοποιεί την  Νίδα και την ευρύτερη έκταση ως μη ανήκουσα σε κανέναν αλλά αφημένη στην κοινή χρήση των κατοίκων της περιοχής, εκ μέρους του οθωμανικού δημοσίου, σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία περί γαιών. Ρυθμίζει επίσης το θέμα της αντιδικίας των Ανωγειανών.

12. Τον Οκτώβριο του 1879, γίνονται δημοτικές εκλογές και εκλέγεται πρώτη φορά Δήμαρχος Ανωγείων ο Παπαδογιαννάκος, σύμφωνα με τις διατάξεις της Σύμβασης της Χαλέπας. Έκτοτε έχουμε νομικό πρόσωπο του Δήμου Ανωγείων ως υποκείμενο δικαιωμάτων και υποχρεώσεων.

13. Το 1883, το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Ανωγείων αποφασίζει ομόφωνα να παύσει να πληρώνει φόρους βακουφικούς ή άλλους στο οθωμανικό δημόσιο. Η απόφαση δημοσιεύεται στον τοπικό τύπο και λαμβάνεται, όχι τυχαία, στην επέτειο του ολοκαυτώματος του Αρκαδίου. Κατά τον χρόνο εκείνο, άρχεται η χρησικτησία του Δήμου Ανωγείων επί της γης της κτηματικής του περιφέρειας, σύμφωνα με την μεταγενέστερη νομοθεσία της Κρητικής Πολιτείας.

14. 1898. Ίδρυση της αυτόνομης Κρητικής Πολιτείας που ψηφίζει το Σύνταγμα του 1899.

15. Το 1904, τίθεται σε ισχύ ο Κρητικός Αστικός Κώδικας, ο οποίος με διατάξεις του εισάγει τον θεσμό της χρησικτησίας. Σύμφωνα με αυτόν, όποιος νέμεται και κατέχει για χρόνο μεγαλύτερο των 20 ετών ένα ακίνητο με διάνοια κυρίου μπορεί να αποκτήσει την κυριότητά του. Αυτός ισχύει και για την απόκτηση ακινήτων  που έως τότε ανήκαν στο οθωμανικό Δημόσιο. Τούτο, εφόσον υπάρχει αναδρομική τέτοια δυνατότητα και πραγματική κατάσταση έως και 15 χρόνια πριν την θέση του σε ισχύ. Οι σχετικές διατάξεις του Κώδικα,  ισχύουν έως και το 1915. Τότε καταργείται η εις βάρος του Δημοσίου χρησικτησία  με νομοθεσία του Βασιλείου της Ελλάδας, όπου έχει υπαχθεί η Κρήτη μετά την Ένωση. Ωστόσο, ο Δήμος Ανωγείων έχει συμπληρώσει τον χρόνο χρησικτησίας για την απόκτηση της κτηματικής του περιφέρειας. Διότι,  από το 1883 που παύουν να πληρώνουν φόρο οι Ανωγειανοί στο οθωμανικό Δημόσιο έως το 1915 που παύει ο θεσμός της χρησικτησίας εις βάρος του Ελληνικού Δημοσίου, έχουν συμπληρωθεί τα 20 έτη της χρησικτησίας που απαιτεί ο Κρητικός Αστικός Κώδικας για την απόκτηση του ακινήτου. Αυτή είναι η πρώτη νομική βάση για την απόκτηση κυριότητας επί του βοσκοτόπου, από τον Δήμο Ανωγείων.

16.Τα συντάγματα του 1899 και του 1907 της Κρητικής Πολιτείας, αλλά και ο Κρητικός Αστικός Κώδικας που ισχύει σε ειδικότερες διατάξεις του έως και το 1946, ενισχύουν την παραπάνω επιχειρηματολογία. 

27. Το 1907 ο Δήμος Ανωγείων εμπλέκεται σε αντιδικία με την τότε κοινότητα Ζαρού για την ευρύτερη περιοχή του “Ρούβα”. Οι εκατέρωθεν αγωγές, εφέσεις και αιτήσεις ακυρώσεως που άρχονται από τα Δικαστήρια της Κρητικής Πολιτείας και συνεχίζονται σε αυτά του Βασιλείου της Ελλάδος,  διαρκούν έως το 1929. Τότε ο Άρειος Πάγος αποφαίνεται υπέρ του Δήμου Ανωγείων στην σχετική αντιδικία. Αποδεικνύεται ότι ο Δήμος Ανωγείων είναι  ήδη από το 1907,  ο φορέας συλλογικής διαχείρισης της κτηματικής του περιφέρειας μέχρι και τα νότια σύνορά του, που είναι ο “Ρούβας”. Η αντιδικία, περιγράφει πράξεις νομής και κατοχής αλλά και σύμβαση των Ανωγειανών στην επίδικη περιοχή από το 1886.
28. Με τον ν. 2074/1920 του Ελευθερίου Βενιζέλου, παραχωρούνται στην ιδιοκτησία των δήμων και  κοινοτήτων οι γαίες της κτηματικής τους περιφέρειας που είχαν αφεθεί στην κοινή χρήση των κατοίκων της εκάστοτε περιοχής, σύμφωνα με την οθωμανικό νόμο περί γαιών του 1856. Παρόμοια διάταξη είχε τεθεί σε ισχύ από το 1917 από την Κυβέρνηση της Εθνικής Άμυνας στην Θεσσαλονίκη.  Ο Δήμος Ανωγείων είναι συγκροτημένος ως αυτοδιοικητικό νομικό πρόσωπο, διαρκώς από το 1879, και επιλαμβάνεται των υποθέσεων που αφορούν τον βοσκότοπό του. Αυτή είναι η δεύτερη νομική βάση για την επέλευση της κυριότητας του χαρτογραφηθέντος βοσκοτόπου  στον Δήμο Ανωγείων.
29. Σε αυτή την κατηγορία του ν. 2074/1920, δεν υπάγονται οι γνήσιες βακουφικές γαίες, οι “ιμλακί μιριγιέ”, σύμφωνα και με πρόσφατη νομολογία του Αρείου Πάγου. Συνεπώς, είναι υψίστης προτεραιότητας να αποδειχθεί ότι ο βοσκότοπος της κτηματικής περιφέρεις του Δήμου Ανωγείων, υπάγονταν στην κατηγορία των γαιών “μετρουκέ” άλλως και όλως επικουρικώς στην κατηγορία των “μη γνησίων βακουφικών γαιών”. Τούτο διότι, το οθωμανικό δημόσιο, αν και απώτατος ιδιοκτήτης της γης, δεν την είχε υπό την άμεση και διαρκή εξουσίασή του, όπως τα γνήσια βακούφια. Υπογραμμίζεται, ότι μόνο οι προσόδοι της Νίδας και της λοιπής περιοχής των Ανωγείων ήταν απλά ταγμένοι για να υπάγονται στο Τζαμί της Βαλιδέ Σουλτάνας στο Ηράκλειο. Οι Ανωγειανοί πλήρωναν ως το 1883 ως φόρο μόνο τα “9 σταμνιά το λάδι”. Σε καμία περίπτωση δεν ανήκε στο Βαλιδέ Τζαμί ο βοσκότοπος των Ανωγείων, σύμφωνα με τον σουλανικό ιραδέ αλλά και το αυτοκρατορικό μονόγραμμα του Αβδούλ Αζιζ.
30. Από το 1929 έως το 1964 ο Δήμος Ανωγείων με διοικητικές πράξεις, κρίσεις επιτροπών πρωτοβάθμιων και δευτεροβάθμιων αλλά και με δικαστική απόφαση του Συμβουλίου Επικρατείας για την περίπτωση της Γέργερης, οριοθετεί τα σύνορά της κτηματικής του περιφέρειας. Αυτό συμβαίνει  με τις γειτονικές κοινότητες, Λοχριάς, όπου διαπιστώνεται η μη επαφή τους, Καμαρών, Βοριζίων, Ζαρού, Γέργερης, Κρουσώνα, Γωνιών, Καμαριώτη, Αείμονα, Αξού και Ζωνιανών. Οι σχετικές αποφάσεις επιβεβαιώνουν τους ισχυρισμούς του Δήμου Ανωγείων για τα οροθέσια σχεδόν παντού.
31. Ο μεταπολεμικός Δήμος Ανωγείων νέμεται, κατέχει αποκλειστικά και διανοία κυρίου, και εντάσσει στο περιουσιολόγιό του τον βοσκότοπο της κτηματικής του περιφέρειας που τον προσδιορίζει σε περίπου 100.000 στρέμματα. Τον καταγράφει στα περιουσιακά του στοιχεία και τον δηλώνει στο Ε9 του. Ανοίγει δρόμους, ανεγείρει δεξαμενές νερού, εισπράττει δημοτικά τέλη από τους κτηνοτρόφους, χορηγεί εκτάσεις για τις επιδοτήσεις τους από την Ε.Ε., και επιλαμβάνεται ως μόνος και αναμφισβήτητος διευθέτης και ιδιοκτήτης οτιδήποτε αφορά τον βοσκότοπο της κτηματικής του περιφέρειας. Οι από αιώνων και πρόσφατα ανεγερθέντες μικροί ναοί, εξωκλήσια εντός αυτής της έκτασης, υπάγονται πνευματικά στις τέσσερεις ενορίες του Δήμου Ανωγείων. 
32. Ο Δήμος Ανωγείων, με αποφάσεις του Δημοτικού του Συμβουλίου προβαίνει στις ακόλουθες ιδιάζουσας σημασίας νομικές πράξεις. Επιτρέπει ως ιδιοκτήτης στο Ελληνικό Δημόσιο να ανεγείρει υπό όρους το περίπτερο του ΕΟΤ στην Νίδα, το 1964. Μεταβιβάζει 15 στρέμματα στο Πανεπιστήμιο Κρήτης για την ανέγερση του Αστεροσκοπείου του Σκοίνακα το 1985. Υπερισχύει σε δικαστικό συμβιβασμό έναντι αμφισβητούντος ιδιώτη για την έκταση όπου ευρίσκονται οι εγκαταστάσεις του χιονοδρομικού κέντρου στο “Βαθύ Λακκί” το 2013.
33. Κάθε νομοθετική αλλαγή μετά το 1968, δεν επηρεάζει τον Δήμο Ανωγείων. Τούτο διότι, αυτός έχει ήδη επιτύχει την εκπλήρωση των νομικών όρων και προϋποθέσεων  που απαιτούνται για την απόκτηση του βοσκοτόπου  της κτηματικής του περιφέρειας και πέραν αυτής, προ του έτους εκείνου. Πρώτον, με τα προσόντα της χρησικτησίας και δεύτερον, με τον ν. 2074/1920.
34. Η νομολογία του Αρείου Πάγου, έως και πρόσφατα, ευνοεί τις περιπτώσεις διεκδικήσεων ακινήτων που βασίζονται στον ν. 2074/1920. Ωστόσο, δεν έχει καταγραφεί ένδικη περίπτωση τέτοιας έκτασης και σημασίας όσο αυτή που αναλύεται ανωτέρω. Κατά την κρίση μου, πρέπει να υπολογιστεί  ότι δεν  συντρέχουν,  σε άλλον Δήμο της Κρήτης, οι ειδικές συνθήκες που κάνουν βάσιμη την διεκδίκηση από τον Δήμο Ανωγείων. Συνεπώς, με την ενδεχόμενη δικαστική δικαίωση του Δήμου Ανωγείων, το Ελληνικό Δημόσιο δεν έχει να αντιμετωπίσει μια πανελλήνιας κλίμακας αμφισβήτηση των φερομένων δασικών ιδιοκτησιών του από τους ΟΤΑ, αλλά μάλλον μία μεμονωμένη περίπτωση ειδικών νομικών και ιστορικών περιστάσεων. Υπό αυτή την έννοια, μετά την κατάθεση της αγωγής και έως την αμετάκλητη απόφαση, πρέπει να καταβληθεί κάθε προσπάθεια για την συμβιβαστική επίλυση της διαφοράς στους αρμόδιους φορείς. 
35. Παρά την εκπλήρωση και την συνδρομή των νομικών προϋποθέσεων, ο Δήμος Ανωγείων δεν έχει τίτλο ιδιοκτησίας για τον βοσκότοπο της κτηματικής του περιφέρειας. Αυτού, που ήδη αμφισβητείται από το Ελληνικό Δημόσιο με την ανάρτηση των Δασικών Χαρτών την 27-02-2021 καθώς και από την διαχείριση του ακινήτου αυτού από τον ΟΠΕΚΕΠΕ από ετών αλλά και την διοικητική συμπεριφορά του Δασαρχείου προς τον Δήμο Ανωγείων. Δεν αποκλείεται, η έγερση αντιστοίχων διεκδικήσεων από ιδιώτες στο μέλλον. Ο Δήμος έχει ωστόσο χαρτογραφήσει αυτό που του ανήκει με ακρίβεια. 
36. Κατά την άποψή μου, μόνη ενδεδειγμένη νομική οδός είναι η κατάθεση αναγνωριστικής αγωγής εις βάρος του Ελληνικού Δημοσίου. Ο Δήμος θα αιτείται την αναγνώριση της κυριότητάς του με τους ανωτέρω ενδεικτικούς ισχυρισμούς εις βάρος του αμφισβητούντος Ελληνικού Δημοσίου. Πριν από αυτό, πρέπει να γίνει αίτηση θεραπείας ενώπιον του Υπουργού Οικονομικών ως προϋπόθεση για το παραδεκτό της αγωγής. Το χρονικό βάθος της προσπάθειας, έως ότου καταστεί  αμετάκλητη η απόφαση του Δικαστηρίου υπολογίζεται σε τουλάχιστον 7 έτη.  Η ενδεχόμενη επιτυχής έκβαση της υπόθεσης θα εξασφαλίσει τίτλο ιδιοκτησίας για τον Δήμο Ανωγείων. Αυτός νόμιμα μπορεί να μεταγραφεί στο Υποθηκοφυλακείο Μυλοποτάμου και θα αποτελέσει τον αναμφισβήτητο και αποκλειστικό τρόπο κυριότητας, νομής και κατοχής για τον βοσκότοπο του Δήμου εις το διηνεκές. Ο προσδιορισμός του επίδικου ακινήτου με τοπογράφηση, η ακριβής δήλωσή του στο Ε9 του Δήμου Ανωγείων, η δήλωση του ίδιου ακινήτου στο Κτηματολόγιο και η ένσταση στους δασικούς χάρτες, είναι ενέργειες που πρέπει να γίνουν το άμεσο επόμενο διάστημα εκ μέρους του Δήμου. Ενδεχόμενη αδράνεια εκ μέρους του Δήμου Ανωγείων εξασφαλίζει την βεβαία απώλεια της αναγνώρισης των δικαιωμάτων κυριότητας που έχει επί του ιστορουμένου βοσκοτόπου. Τούτο διότι οι δασικοί χάρτες θα ενσωματωθούν στο Εθνικό Κτηματολόγιο τους επόμενους μήνες και οι δασικές εκτάσεις θα φαίνονται ως ιδιοκτησία του Ελληνικού Δημοσίου στο μέτρο που δεν θα έχουν αμφισβητηθεί από τους αληθείς ιδιοκτήτες τους, όπως ο Δήμος Ανωγείων. 
37. Με παραγγελία του νυν  εκλεγμένου και των εν ζωή Δημάρχων Ανωγείων, ήδη από τον Μάρτιο του 2021, εκπόνησα νομική και ιστορική εργασία τεκμηρίωσης της προσπάθειας απόκτησης των 86.502.369 τμ γης βοσκοτόπου εκ μέρους του Δήμου. Υπέβαλλα το παρόν περιληπτικότατο υπόμνημα στην γνώση του Δημάρχου και του Δημοτικού Συμβουλίου Ανωγείων, κατόπιν παραγγελίας και ενόψει της ανοικτής συνεδρίασης που έγινε την 12η Αυγούστου 2021 στην πλατεία Αρμί. Το υποβάλλω ξανά, ενώπιον του Δημοτικού Συμβουλίου Ανωγείων, ενόψει της συνεδρίασης για την λήψη  απόφασης, περί του πρακτέου.  Την εκτενέστατη νομική εργασία, που έχω ήδη εκπονήσει για το θέμα, μαζί με τα μακροσκελή στοιχεία τεκμηρίωσής της, τα  έχω ήδη παρουσιάσει την 12η Μαΐου 2021 στον χώρο του δικηγορικού μου γραφείου στο Ηράκλειο, στον νυν Δήμαρχο και στους παρελθόντες Δημάρχους Ανωγείων. Το επανέλαβα, στην ανοικτή συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου που έλαβε χώρα την 12η Αυγούστου 2021 στην πλατεία Αρμί των Ανωγείων, με πάνδημη συμμετοχή. Προτίθεμαι δε να αναλύσω το θέμα περαιτέρω, εφόσον ζητηθεί, στην προσεχή συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου. 

Ηράκλειο, 22 Μαρτίου 2022. 

Γ. Η ΕΠΙΚΕΙΜΕΝΗ ΛΗΨΗ ΑΠΟΦΑΣΗΣ. 

Μετά την συνεδρίαση του Δημοτικού Συμβουλίου του Δήμου Ανωγείων στις 30 Μαρτίου 2022 και την αναβολή λήψης απόφασης επί του θέματος,  υπέβαλλα στις  05 Απριλίου 2022 δεύτερο υπόμνημα προς το Δήμο Ανωγείων. 

Με αυτό  απαντήθηκαν, όσα θέματα ετέθησαν σε εκείνη την συνεδρία. Δόθηκαν εκτενέστερες νομικές επεξηγήσεις εκ μέρους μου ως δικηγόρου. Αναλύθηκαν όλες οι πτυχές της διεκδίκησης αλλά και της ενδεχόμενης πολιτικής λύσης του θέματος. Το έγγραφο, υπάρχει με πρωτόκολλο στον Δήμο Ανωγείων, αλλά δεν κρίνεται σκόπιμη η δημοσίευσή του προς το παρόν. 

Το Δημοτικό Συμβούλιο του Δήμου Ανωγείων θα συνεδριάσει την Πέμπτη, 30 Ιουνίου 2022, για να λάβει απόφαση για το θέμα αυτό. Ίσως και να έχει καθυστερήσει. 

Προσωπικά, είμαι πεισμένος ότι η αναγνώριση της κυριότητας του Δήμου Ανωγείων, πρέπει να διεκδικηθεί δικαστικά άμεσα. Η επιτυχία δεν θα είναι ούτε εύκολη, ούτε σύντομη.  Αν όμως ο Δήμος Ανωγείων αδρανήσει, τότε είναι απόλυτα βέβαιο ότι η έκταση του βοσκοτόπου που έχει χωρίς τίτλο ιδιοκτησίας, θα περιέλθει στο Ελληνικό Δημόσιο μέσω του Δασολογίου και του Κτηματολογίου. 

Η ιδιοκτησία ή η απώλεια αυτού του υπέροχου μυθικού τόπου, που είναι και η μοναδική παραγωγική βάση των κατοίκων για αιώνες, θα κριθεί από αυτή την απόφαση του Δημοτικού Συμβουλίου, της 30ης Ιουνίου 2022.  Το θέμα έχει προφανώς ιστορικές διαστάσεις.  

Ως δικηγόρος και ως πολίτης γεννημένος στον τόπο αυτό, θα είμαι παρών για να υποστηρίξω αυτό το εγχείρημα, που είναι μονόδρομος.