«Μουσική ξενάγηση στον ουρανό του Ψηλορείτη»

Ανοικτή βραδιά στο Αστεροσκοπείο Σκίνακα

Κυριακή 21 Αυγούστου 2022, 6:00μμ έως 11:00μμ

Το Αστεροσκοπείο Σκίνακα, το Παγκόσμιο Γεωπάρκο UNESCO του Ψηλορείτη και ο Δήμος Ανωγείων, σας προσκαλούν στην τελευταία ανοικτή βραδιά του Αυγούστου, η οποία επιπλέον της ξενάγησης και παρατήρησης από τα  τηλεσκόπια  περιλαμβάνει:

-Εικονική τρισδιάστατη περιήγηση, μέσω ειδικού λογισμικού, στο οροπέδιο της Νίδας και τον Ψηλορείτη.

Δήλωση για τον ουρανό ”6 χορδές σαν μια ορχήστρα” από τον Γιώργο Μαστοράκη (7:30 – 8:30 μμ).

Την Κυριακή 27 Αυγούστου η τελευταία μέρα του Αυγούστου ανοιχτή για το κοινό. Ακολουθεί η 11η Σεπτεμβρίου, τελευταία για το 2022:

Διαβάστε την συνέχεια... »

Κώστας Μουτζούρης, πρόεδρος της Οργανωτικής Επιτροπής του συνεδρίου για τα “Τοπωνύμια της Κρήτης”  και πρόεδρος του Κέντρου Κρητικής Λογοτεχνίας, στον απολογισμό του λίγες μέρες μετά την επιτυχημένη ολοκλήρωση του στα Ανώγεια, αναφέρει τα εξής:

“Μετά από τρεις αναβολές, λόγω της πανδημίας, πραγματοποιήθηκε στα Ανώγεια, στις 8, 9 και 10 Αυγούστου 2022, το συνέδριο για τα τοπωνύμια της Κρήτης, το οποίο συνδιοργάνωσαν το Κέντρο Κρητικής Λογοτεχνίας και ο Δήμος Ανωγείων.

Η επιτυχία των εργασιών του συνεδρίου ξεπέρασε τις προσδοκίες των οργανωτών.

Τις εργασίες του συνεδρίου ευλόγησε, ως εκπρόσωπος του Σεβασμιοτάτου Μητροπολίτη Ρεθύμνου και Αυλοποτάμου κ. Πρόδρομου Ξενάκη, ο ιερέας των Ανωγείων κ. Ανδρέας Κεφαλογιάννης.

Διαβάστε την συνέχεια... »

Με μια δήλωση του , ο δήμαρχος Ανωγείων Σωκράτης Κεφαλογιάννης αναφέρεται στην παράδοση του πρώτου τμήματος του καινούριου δρόμου, από Στρούμπουλα μέχρι Αστυράκι, εκθειάζοντας τους κατοίκους που παρέδωσαν αφιλοκερδώς τις περιουσίες τους, αλλά και κάνοντας μια αναδρομή από το 2006 έως σήμερα και στα τρία πολιτικά πρόσωπα που θεωρεί ως “κλειδί” για τη δημιουργία αυτού του έργου πνοής για όλο τον ορεινό Μυλοπόταμο. Τέλος αναφέρεται σε δυο σημαντικές μελέτες που αναμένεται να υπογραφούν το πρώτο τρίμηνο του 2023 ώστε να συνεχιστεί η κατασκευή του νέου τμήματος του δρόμου.

Διαβάστε την συνέχεια... »

ΟΜΙΛΙΑ ΤΟΥ ΝΙΚΟΥ ΣΚΟΥΛΑ ΓΙΑ ΤΗΝ ΘΥΣΙΑ ΤΟΥ ΣΩΚΑΡΑ

Α. ΕΙΣΑΓΩΓΗ. ΤΟ ΚΟΙΝΩΝΙΚΟ ΚΑΙ ΙΔΕΟΛΟΓΙΚΟ ΥΠΟΒΑΘΡΟ.

Αναρωτιώμαστε συχνά. Τί είναι αυτό που ενώνει συναισθηματικά όλους τους μέτοχους των αγωνιστικών και αξιακών παραδόσεων; Τί είναι αυτό που κάνει τους Σωκαριανούς, τους Βιαννίτες, τους Βοριζανούς, τους Σκουρβουλιανούς, τους Γεργιανούς, τους κατοίκους του Κέδρους, των Ανωγείων του Κοντομαρί και της Καντάνου, να έχουν αυτή την συναισθηματική ενότητα μνήμης και θυσίας;

Είναι ο ίδιος λόγος, που ως κοινωνική προϋπόθεση, τους οδήγησε στην αυτοκαταστροφή και στον ποταμό του αίματος. Είναι η προσήλωση στην ελευθερία, στην δικαιοσύνη και την φιλότιμη φιλοπατρία. Την ανιδιοτελή φιλοπατρία, αυτή που δεν λογαριάζει την θυσία, υπέρ ανωτέρων ιδεωδών.

«Μέχρι το τέρμα της ζωής είν’ της τιμής ο δρόμος, κι όποιος δεν εξεστράτισε δεν τονε φθείρει ο χρόνος» στιχουργούσε ο Νιδιώτης ο Σταυρακάκης.

Ο 18χρονος ΗΡΩΑΣ Σταύρος Ανδρεαδάκης

Καταλάβατε τώρα, γιατί δεν «εξεστράτιζε» ο Σωκαριανός,  Σταύρος  Ανδρεαδάκης όσο οι κατακτητές του έβγαζαν νύχια και δόντια για να ομολογήσει, όσο κι αν τον πολτοποιούσαν; Συνδέονταν ο νέος αυτός με μία αξιακή και κοινωνική επιταγή, που υπερέβαινε την ατομικότητά του. Εκτός από πατριωτισμό, το λέμε και φιλότιμο και αξιοπρέπεια αυτό.

Τούτοι, οι απλοί Σωκαριανοί, οι άνθρωποι της διπλανής πόρτας,  που δεν τους κόβει πάντα το μάτι σου, αλλά τους πιάνει πάντα το συναίσθημά σου, είναι οι ήρωες που διαμορφώνουν το κοινωνικό υπόστρωμα. Εκείνο, πάνω στο οποίο ανθίζει ο ηρωισμός και η θυσία, στην χρήσιμη ιστορική στιγμή.

Έχουμε στην Κρήτη, μια σοβαρή κοινωνική παράδοση, θεμελιωμένη από τον καιρό που οι Κουρήτες έκρυβαν τον Δία από την ανθρωποφαγία,  του σκληρού και άδικου Κρόνου. Ενισχύθηκε η παράδοση αυτή, από τον Βιτσέντζο  Κορνάρο που στιχουργούσε: «Δεν είναι το πρεπό του αντρούς τα κάνει να διηγάται, οι άλλοι να τα λέγουσι κι εκείνος να τα αρνάται». Ο Κορνάρος έδωσε το ηρωικό  πρότυπο του πρωταγωνιστή Ερωτόκριτου. Δηλαδή, της συναισθηματικής, τολμηρής και υπερβαίνουσας τον κοινωνικό αποκλεισμό προσωπικότητας, που στο τέλος νικά. Οι παλαιοί Κρητικοί, μαθαίναν την άλφα βήτα από το ποίημα αυτό, υιοθετώντας το πρότυπο. Εκεί ακριβώς, βρίσκεται η υψηλή ευθύνη του κάθε μπροστάρη, του κάθε διακεκριμένου της στιγμής ή της παρατεταμένης διάρκειας. Είναι η ευθύνη, για  το θετικό πρότυπο, για το καλό πρόσημο, που ωφελεί και προάγει την κοινωνία και μέσα σε αυτήν και το άτομο. Διότι, ό,τι πει κανείς  από μικρόφωνο, από τηλεόραση, από Άγιο Βήμα, από το Facebook και τα λοιπά μέσα κοινωνικής δικτύωσης, και όσο προβεβλημένος είναι, τόσο αυτό μπορεί να δημιουργεί ή να χαλά πρότυπα.

Δημιουργήθηκε λοιπόν στο Σωκαρά, το συνειδητοποιημένο  υπόστρωμα της γηγενούς αντίστασης, μετά την Γερμανική Κατάκτηση.

Διαβάστε την συνέχεια... »

Το Θέατρο Κρήτης, παρουσιάζει την κρητική κωμική ηθογραφία της Δημούλας Σαλούστρου, “ΟΙ ΛΙΡΕΣ” με την στήριξη της Περιφέρειας Κρήτης και τη διοργάνωση του Δήμου Ανωγείων. 

Παρασκευή 19 Αυγούστου στις 9 μ.μ στην πλατεία Αρμί.

Σε ένα ορεινό χωριό της Κρήτης, η ζωή κυλούσε ήσυχα…μέχρι που μια μέρα, μια τυχαία ανακάλυψη ενός χάρτη, ανατρέπει την ηρεμία και φέρνει στην επιφάνεια ξεχασμένα γεγονότα της Κατοχής. Γκεσταπίτης ο Πολύδωρος στα κοπελάτα του και νεκρός από ανακοπή δέκα χρόνια μετά που έφυγαν οι Γερμανοί, καταφέρνει να ζωντανέψει όλο το χωριό και να το βγάλει από τη ρουτίνα του… Ο Χαραλάμπης, η Ζαφειρένια, το Γιασεμιώ, ο Νικολής μπαίνουν κι αυτοί στο ψάξιμο του θαμμένου θησαυρού. Άξιζε όμως τον κόπο? Οι ήρωες του έργου, είναι όλοι κάτοικοι ενός ορεινού κτηνοτροφικού χωριού στη δεκαετία του 80. Λόγω των πολλών επιδοτήσεων, στη πλειοψηφία τους τεμπέληδες, με μεγαλύτερο τον Χαραλάμπη, εκτός τη γυναίκα του, τη Ζαφειρένια, γυναίκα άξια, παλιάς κοπής, η φίλη της το Γιασεμιώ, που η μόνη της ασχολία, είναι η καλοπέραση, ο καφετζής ο Νικολής, το άγρυπνο μάτι του χωριού, που όμως είναι εχέμυθος, η χήρα, η ζωντανή φωτογραφία μιας άλλης εποχής και ο Πολύδωρος, η φωνή του παρελθόντος που με μια στοίβα κιτρινισμένα χαρτιά, από τον χρόνο, βάζει τα πράγματα στη θέση τους.! Η σκηνοθεσία είναι του Μιχάλη Μπαλαμούτσου. 

Ηθοποιοί : Βαγγέλης Μαστρογιαννάκης Λίτσα Χριστουλάκη Σοφία Αλεξάκη, Ελένη Μαράκη Αντώνης Βούρλος Τεχνικός Μανούσος Μαυροφοράκης. Διανθισμένο με υπέροχη παραδοσιακή κρητική μουσική. Υπεύθυνος θεάτρου. Βαγγέλης Μαστορογιαννάκης. 

Γεώργιος Α. Καλογεράκης, Δρ. Πανεπιστημίου Ιωαννίνων, Διευθυντής Δημοτικού Σχολείου Θραψανού Πεδιάδος

Οι δώδεκα ήρωες που πολέμησαν στη Μάχη στο Σφακάκι στον Ψηλορείτη. Από αριστερά : Γεώργιος Μανουράς ή Γύπαρης, Δημοσθένης Πασπαράκης, Ιωάννης Πασπαράκης, Εμμανουήλ Νταγιαντάς, Γεώργιος Ξημέρης, Πέτρος Πασπαράκης, Εμμανουήλ Μανουράς ή Σμαϊλομανόλης, (Αρχηγός της επιχείρησης), Λευτέρης Αεράκης – Νταρολευτέρης, Κωνσταντίνος Καφατσής, Εμμανουήλ Νταγιαντάς, Χαράλαμπος Φρυσάλης και Βασίλειος Νταγιαντάς – Περβολιός.
(φωτογραφία αρχείου Εργαστηρίου Γνώσης Αγίου Γεωργίου Ανωγείων)

Στις 7 Αυγούστου 1944, ομάδα του εφεδρικού ΕΛΑΣ Ανωγείων με Αρχηγό τον Μανόλη Μανουρά – Σμαϊλομανόλη και έντεκα ακόμη αντάρτες, έδωσαν μία από τις πιο επιτυχημένες μάχες με τα κατοχικά στρατεύματα. Η μάχη δόθηκε στη θέση «Σφακάκι» Ανωγείων μεταξύ των ανταρτών και ομάδας οκτώ Γερμανοϊταλών, (έξι Γερμανών και δύο Ιταλών), με επικεφαλής τον Γερμανό Λοχία Ολενχάουερ ή Σήφη, κατά το προσωνύμιο που του έδωσαν οι Ανωγειανοί τα χρόνια της κατοχής.  

Ο Λοχίας Ολενχάουερ είχε ως έδρα το χωριό Γενή Γκαβέ και αποστολή να ελέγχει  με τους στρατιώτες του τον κεντρικό δρόμο από Ηράκλειο προς Ρέθυμνο. Πολλές φορές πραγματοποιούσε εξορμήσεις στα Ανώγεια και οδηγούσε τους άντρες που συνελάμβανε στην καταναγκαστική εργασία, γιατί οι Ανωγειανοί δεν υπάκουαν στις διαταγές των Γερμανών Διοικητών της Κρήτης και δε συμμετείχαν στα οχυρωματικά έργα που εκτελούσε ο κατοχικός στρατός. Η συχνή παρουσία του στα Ανώγεια, ήταν η αιτία που οι Ανωγειανοί του είχαν δώσει το προσωνύμιο «Σήφης».

Στις 7 Αυγούστου, ανηφόρισε και πάλι στα Ανώγεια. Αυτή τη φορά ήθελε να τιμωρήσει την άρνηση καταναγκαστικής εργασίας των Ανωγειανών, συλλαμβάνοντας όσες γυναίκες μπορούσε. Αφού συγκέντρωσε περίπου εκατό γυναίκες, (κατά τον Γεώργιο Κάββο 70 γυναικόπαιδα και ηλικιωμένους), τους οδηγούσε στο Γενή Γκαβέ.

Τότε αποφάσισαν οι άνδρες του εφεδρικού ΕΛΑΣ να χτυπήσουν. Υπό την αρχηγία του Μανόλη Μανουρά – Σμαϊλομανόλη, οι άντρες ήταν :

Ο Εμμανουήλ Νταγιαντάς – Λαμπρινομανόλης, ο Ιωάννης Πασπαράκης – Γιαννιός της Χρόνενας, ο Ελευθέριος Αεράκης – Νταρολευτέρης, ο Χαράλαμπος Φρυσάλης – Φρυσαλοχαραλάμπης, ο Μανόλης Νταγιαντάς – Νταγιαντομανόλης, ο Γεώργιος Μανουράς – Γύπαρης, ο Πέτρος Πασπαράκης – Θοδωροπέτρος, ο Γεώργιος Ξημέρης – Ξημερογιώργης, ο Κωνσταντίνος Καφατσής, ο Γεώργιος Νταγιαντάς – Περβολιός και ο Δημοσθένης Πασπαράκης.

Ειδική συμμετοχή στην επιχείρηση είχαν και οι Κωνσταντίνος Νταγιαντάς – Λαμπρινόκωστας, Κωνσταντίνος Δραμουντάνης – Λιαμόκωστας, Κωνσταντίνος Πατραμάνης και Ειρήνη Μανουρά – Ζωνογιάννενα.

Η μάχη ήταν επιτυχημένη αφού οι άνδρες του ΕΛΑΣ ελευθέρωσαν όλα τα γυναικόπαιδα χωρίς να τραυματιστεί κανείς, εξουδετέρωσαν όλους τους Γερμανοϊταλούς και ο «σκληρός» Ολενχάουερ ή Σήφης πιάστηκε αιχμάλωτος.

Τη μάχη που έδωσε η εφεδρική ομάδα του ΕΛΑΣ Ανωγείων στο Σφακάκι στις 7 Αυγούστου 1944, θα παρακολουθήσουμε από δύο πηγές :

α) Από τη διήγηση ενός από τους πρωταγωνιστές της μάχης, του Λευτέρη Αεράκη – Νταρολευτέρη, που ευγενικά μας παραχώρησε από το αρχείο του ο γιος του Γεώργιος Αεράκης. (Ο Γιώργης Αεράκης μας ανέφερε πως η συνέντευξη του πατέρα του  Νταρολευτέρη, δόθηκε στις 24-6-1980 στον δάσκαλο του χωριού και πρώην Δήμαρχο Ανωγείων Γεώργιο Σμπώκο) και

β) Από το βιβλίο του Γεωργίου Κάββου Γερμανοϊταλική Κατοχή και Αντίσταση Κρήτης 1941-1945, (σελ. 529-531).

Εικαστική απεικόνιση του Λευτέρη Αεράκη (Νταρολευτέρη) αμέσως μετά την Μάχη στο Σφακάκι, (7 Αυγούστου 1944), φέροντας υπερήφανα στην μέση του το πιστόλι που αφαίρεσε από τον επικεφαλής των Γερμανών Λοχία Ολλενχάουερ – Σήφη.
(πίνακας του Πολύδωρου και της Μαρίας Αεράκη)

Α) Η ΑΦΗΓΗΣΗ ΤΟΥ ΛΕΥΤΕΡΗ ΑΕΡΑΚΗ – ΝΤΑΡΟΛΕΥΤΕΡΗ

Διαβάστε την συνέχεια... »