O φιλόλογος των ημερών μας, ο στοχαστής και ο επιστήμονας των λεγόμενων επιστημών του ανθρώπου, πέρα από τις τεχνικές[γραμματικές και άλλες] γνώσεις  οφείλει να είναι ερμηνευτής των κειμένων του λόγου, της τέχνης, των τραγουδιών, των παραδόσεων και των εθίμων ενός λαού, από τα ιστορικά γεγονότα μέχρι τις εκδηλώσεις της καθημερινής του ζωής και βεβαίως της γλωσσικής του δομής.

Η γλώσσα είναι κώδικας σημείων με τα οποία επιτυγχάνεται η επικοινωνία ανάμεσα στα μέλη μιας γλωσσικής κοινότητας. Ο άνθρωπος ξεκίνησε ως “ομιλών άνθρωπος” [homo loquens] και με τη γραφή έγινε “γράφων άνθρωπος” [homo scribens]. Aυτό που δεν ξέρουμε είναι αν ο πρώτος άνθρωπος μίλησε ή τραγούδησε; Η σκέψη του ανθρώπου, άρα η γλώσσα, τρέχει, χορεύει, πετάει, φοβάται, φαντάζεται, τραγουδάει… Το γλωσσικό ιδίωμα των Ανωγείων, αν και με ελάχιστα  “δάνεια” από άλλες γλώσσες [τουρκική, αραβική, ιταλική κ.λ.π.] είναι μια γλώσσα ενός ποιητή λαού, λογοπλάστη, με πανάρχαιες ρίζες  και με έναν ανεξάντλητο πλούτο παραγώγων λέξεων με αξιοθαύμαστη περιεκτικότητα νοημάτων.

Ενδεικτικά αναφέρω λέξεις κορυφαίας γλωσσικής ομορφιάς όπως τις συνάντησα στο βιβλίο του Γεωργίου Σμπώκου, “Το γλωσσικό ιδίωμα των Ανωγείων” σελ.20: Αγγελοφορεύγομαι, αγκανάδος, ανακούρκουβα, βεργολυγερός, βαροκαμπανίζω, γιασεμόκλαδο, γερακοκούδουνο, δροσοπεζούλα, εύγορος,  ζυμωπουλήτικος, θεοκούζουλος, καλοστραθιά, καρτσοβάσταγα, λακκουδοπήγουνος, νυχτοπαρωρίτης, νωκατίζω, ξαγριγεύγω, ξεσπαλαθώνω,  παγούδιασμα, ποδαστράγαλο, στρογγυλομηλοπρόσωπη, τζαγκουρνομαδισμένη, υστεροκακοβάνω, φουσκόρροκα, χαρουποκούκουδο, χοχλιομπάντουρο, ψυγομαραίνομαι, ωριόπλουμος….
Μοναδικής μελωδικότητας τούτη η Ανωγειανή γλώσσα, απόλυτα Κρητική, βαθειά ποιητική κληρονομιά για τη νεώτερη ανωγειανή γενιά, που πρέπει να  τη διατηρήσει  για  να εξασφαλίσει την κρητική της φυσιογνωμία και την πολιτιστική της ταυτότητα.

Ιωάννα Μπισκιτζή
Λέκτορας Κλασικής Φιλολογίας